Αρχείο κατηγορίας Περιοδικά-Συνέδρια

Με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.), όπως περιγράφεται στον Οδηγό της Νηπιαγωγού, επιχειρείται η βελτιστοποίηση του εκπαιδευτικού αποτελέσματος στο χώρο του Νηπιαγωγείου. Το μέλλον του Οδηγού εξαρτάται κυρίως από τις ίδιες τις Νηπιαγωγούς, οι οποίες καλούνται να υλοποιήσουν στη διδακτική διαδικασία τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα.

Το Μορφωτικό Ίδρυμα της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του για τη μελέτη της ιστορίας του ελληνικού τύπου διοργάνωσε έκθεση ντοκουμέντων και συνέδριο για την ανάδειξη της εκδοτικής δραστηριότητας των πρωτοπόρων Ελλήνων δημοσιογράφων Μαρκίδων Πούλιου, εκδοτών της πρώτης ελληνικής εφημερίδας στη Βιέννη.

Η Πεμπτουσία είναι ένα περιοδικό ποικίλου επιστημονικού, φιλοσοφικού και θρησκευτικού προβληματισμού, που εκδίδεται από το Κέντρο Ελληνικού και Ορθόδοξου Πολιτισμού.

Η διδασκαλία του γραπτού λόγου (ως ανάγνωση και γραφή) αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας στα πλαίσια του επίσημου εκπαιδευτικού μηχανισμού και εν προκειμένω του Δημοτικού Σχολείου. Μάλιστα τα πιο «ισχυρά» είδη του γραπτού λόγου, που έχουν να κάνουν με την άσκηση κοινωνικο-πολιτιστικής εξουσίας, είναι αναγκαίο να διδάσκονται άμεσα στα παιδιά, καθώς για τα περισσότερα είναι έξω από τον κύκλο των άμεσων εμπειριών τους. Η γνωριμία και η εξοικείωση με μια ποικιλία  κειμενικών ειδών ή ειδών λόγου, όπως τα πραγματολογικά και τα χρηστικά είδη ή η επιστημονική και η νομική γλώσσα, την αξία των οποίων ανέδειξε πρόσφατα η κειμενογλωσσολογία, συμβάλλει αφενός στην επαγγελματική κοινωνικοποίηση του ατόμου και αφετέρου του παρέχει πρόσβαση στην κοινωνική ιεραρχία. Αντίθετα, η αδυναμία χρήσης ορισμένων μορφών λόγου οδηγεί στον κοινωνικό αποκλεισμό και στην περιθωριοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού με πρόσχημα τη γλώσσα.

Ο ρόλος των πανεπιστημιακών εδρών που ασχολούνται με την προώθηση της ελληνομάθειας ανά την υφήλιο είναι πολύ σημαντικός και έχει αναγνωριστεί από την Ελληνική Πολιτεία πολλαπλώς. Στο δύσκολο και πολλές φορές υπό αντίξοες συνθήκες παρεχόμενο εκπαιδευτικό και επιστημονικό έργο πρέπει να είναι καθοριστική η συμβολή των ελληνικών πανεπιστημίων και κυρίως των τμημάτων που ασχολούνται με τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας.

School libraries have been the subject of a number of regulations since the establishment of the Greek nation, but school libraries have never been treated as an essential feature of educational programmes. They lack space, funds and equipment. Moreover, teachers are not aware of their role and services in contemporary schools. This article reports on a study that analyzed written texts produced by primary school teachers, discussing the function, role, and potential of school libraries. The teachers participating in the research described the ideal library, which is quite different from the reality in primary schools.

School libraries have been subjected to legislative reforms since the establishment of the Greek State. Occasionally, but not regularly, there have been plenty of relevant statutes, which were adjusted to the existing curricula and reflected the current trend in the educational system. Significantly, it is worth investigating whether statutes have ultimately carried out the various governments’ stated intents. Needless to say, school libraries have never been considered as an essential component of an educational system, have been seriously suffering from a shortage of equipment and well-designed rooms, as well as from insufficient funding for book supplies. Finally, teachers themselves are frequently unaware of the role and the services that school libraries are able and have to offer in a modern school. Even nowadays, daily educational procedures can be accomplished without school libraries. In Greece, there has been an attempt to re-examine the operation of school libraries, both in theoretical and practical terms. In the present study, there is a discussion on the relevant statutes concerning school libraries, their operation, as well as any shortages and problems involved. In addition, the study includes a discussion of how school libraries are run in three European countries. There is also a survey based on 100 texts written by Elementary school teachers about the operation, role and utility of school libraries. The survey involves 7 thematic categories, which virtually encapsulate an ideal format of organizing and running school libraries, and convey the views stated by the teachers participating in the specific research. The respondents described an ideal library, which is totally irrelevant to the picture of contemporary libraries in Greece.

Η έννοια της λέξης είναι μια θεμελιώδης πλευρά της δομής της γλώσσας και η ανάπτυξή της ως λεξιλογικής μονάδας και ως μεταγλωσσικής δεξιότητας συχνά αντιστοιχεί προς την κατάκτηση σημαντικών δεξιοτήτων γραμματισμού. Στην έρευνα αυτή καταγράφονται οι αντιλήψεις παιδιών προσχολικής ηλικίας για την έννοια της λέξης. Τα υποκείμενα της έρευνας αποτέλεσαν 50 νήπια που φοιτούσαν σε νηπιαγωγεία του Ν. Ημαθίας. Για να διερευνηθούν οι αντιλήψεις των παιδιών, χρησιμοποιήθηκαν τρεις δοκιμασίες: στην πρώτη τα παιδιά επαναλάμβαναν την τελευταία λέξη που άκουγαν καθώς διαβάζονταν ένα κείμενο, στη δεύτερη τους ζητήθηκε να αντιληφθούν την έννοια του κενού και στην τρίτη ταυτοποιούσαν λέξεις σε ένα γραπτό κείμενο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν μια μάλλον συγκεχυμένη αντίληψη της λέξης και πολύ λίγα αντιλαμβάνονται την έννοιά της. Με την κατάλληλη διδασκαλία τα παιδιά μπορούν να προσεγγίσουν τη γνώση αυτή, η οποία θεωρείται από τη βιβλιογραφία απαραίτητη για την κατάκτηση της ανάγνωσης και της γραφής.

Σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών της Ελληνικής Γλώσσας για το Δημοτικό Σχολείο, ο μαθητής επιδιώκεται να μάθει να χειρίζεται όσο το δυνατόν καλύτερα την ελληνική γλώσσα. Ειδικότερα, για την Ε’ και Στ’ τάξη Δημοτικού σκοπός της γλωσσικής διδασκαλίας είναι τόσο η βελτίωση της ποιότητας της προφορικής έκφρασης του μαθητή, όσο και η ανάπτυξη της ικανότητάς του να επικοινωνεί με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα και να οργανώνει τη σκέψη του με όργανο το γραπτό λόγο. Ένα από τα εργαλεία για την επίτευξη αυτών των στόχων είναι οι διάφορες ασκήσεις, τις οποίες καλείται να επιλύσει ο μαθητής. Στόχος της έρευνάς μας είναι να εξετάσουμε το είδος των ασκήσεων στα βιβλία της Γλώσσας της Ε’ και Στ’ Δημοτικού και να παρακολουθήσουμε με τον τρόπο αυτό την εφαρμογή των στόχων που θέτει για το μάθημα της Γλώσσας τόσο το Αναλυτικό Πρόγραμμα του 1999 όσο και το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών του 2001/2003. Πιο συγκεκριμένα, καταγράφουμε τις ασκήσεις και τις ταξινομούμε: Σύμφωνα με τον τύπο τους, σε ανοιχτές και κλειστές. Σύμφωνα με τη μορφή τους, σε προφορικές και γραπτές. Σύμφωνα με το είδος τους, σε ασκήσεις δομής και ασκήσεις λόγου. Σύμφωνα με την κατηγορία τους, σε συμπλήρωσης, σύζευξης, διάταξης, αντικατάστασης, μετασχηματισμού, παραγωγής-σύνθεσης, εύρεσης-υπογράμμισης, ανάπτυξης, επικοινωνιακής δεξιότητας, πολλαπλής επιλογής. Σύμφωνα με το γλωσσικό επίπεδο, σε μορφολογίας, σύνταξης προτάσεων, σύνταξης κειμένου, λεξιλογίου-σημασιολογίας. Μας απασχολεί η συχνότητα με την οποία συναντάμε το κάθε είδος ασκήσεων και τις παρουσιάζουμε δίνοντας έμφαση στις ασκήσεις παραγωγής λόγου, τόσο γραπτού όσο και προφορικού.

Με τη συγγραφή των νέων βιβλίων γλωσσικής διδασκαλίας στο Δημοτικό Σχολείο, τα οποία κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το σχολικό έτος 2006-7, θεωρητικά τουλάχιστον, «μεταφράστηκε» σε διδακτέα ύλη το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) της Ελληνικής Γλώσσας. Τονίζουμε το θεωρητικά, τόσο για να θυμίσουμε ότι τα διδακτικά εγχειρίδια στη χώρα μας πρέπει να γράφονται σύμφωνα με τις προδιαγραφές του εκάστοτε νομοθέτη, όσο και -κυρίως- για να επισημάνουμε το γεγονός ότι είναι ερευνητέο εάν και κατά πόσο ήταν επιτυχημένη αυτή η «μετάφραση». Η αναγκαιότητα μιας τέτοιας έρευνας τεκμαίρεται εξάλλου αφενός από τα ευρήματα ερευνών που έγιναν στα παλιά εγχειρίδια γλωσσικής διδασκαλίας και απέδειξαν ότι μόνο αυτονόητη δεν είναι η συμμόρφωση των βιβλίων προς τα εκάστοτε αναλυτικά προγράμματα που υποτίθεται ότι υλοποιούν και αφετέρου από τις αντιφατικές απόψεις που έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα για την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά των νέων βιβλίων. Στην έρευνά μας εστιάζουμε στον κειμενοκεντρικό χαρακτήρα των νέων βιβλίων για τις τάξεις Γ’, Ε’ και ΣΤ’ (της Δ’ τάξης δεν είχαν κυκλοφορήσει ακόμη), καθώς οι τάξεις αυτές έχουν σχεδόν ταυτόσημους στόχους. Διερευνούμε, δηλαδή, εάν και κατά πόσο «η γλωσσική διδασκαλία [όπως υλοποιείται μέσω των νέων εγχειριδίων] αντιμετωπίζει την ανάγκη του μαθητή να χειρίζεται διάφορα είδη λόγου είτε ως κείμενα προς επεξεργασία είτε ως κείμενα που καλείται ή επιθυμεί να συνθέσει ο ίδιος». Ειδικότερα, καταγράψαμε ποια και πόσα είδη λόγου και τύποι κειμένων περιλαμβάνονται στα νέα εγχειρίδια, ώστε να διαπιστώσουμε αν αυτά καλύπτουν επαρκώς «το φάσμα των συνηθέστερων ειδών λόγου, δηλαδή του “αναφορικού” (αφήγηση, περιγραφή, ανακοίνωση, κ.τ.ό.) και του “κατευθυντι-κού” (πρόσκληση, ερώτηση, παράκληση, οδηγία, επιχειρηματολογία, κ.τ.ό.)». Ερευνήσαμε, επίσης, τον τρόπο αξιοποίησης των διάφορων κειμενικών ειδών που ακολουθείται στα νέα εγχειρίδια, για να διαπιστώσουμε αν εξυπηρετεί την εξοικείωση των μαθητών με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (υπερδομή) των κειμενικών αυτών ειδών. Τέλος, προχωρήσαμε σε συγκρίσεις μεταξύ των διαφόρων τάξεων, για να διαπιστώσουμε τον τρόπο με τον οποίο τα υπό εξέταση εγχειρίδια υλοποιούν τον «ενιαίο» χαρακτήρα του Προγράμματος Σπουδών όσον αφορά το ερευνώμενο στοιχείο, τα κειμενικά είδη.