Στο «Εργαστήρι Γλώσσας» του Πρότυπου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου (Π.Π.Σ.) Φλώρινας τη σχολική χρονιά 2012-13 λειτούργησε ο Όμιλος για το «Παραμύθι και την Αφήγηση», απευθυνόμενος σε παιδιά της Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού, με την επιστημονική εποπτεία και στήριξη του αντίστοιχου Εργαστηρίου Γλώσσας του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Φλώρινας. Στον Όμιλο αυτόν εφαρμόστηκε ένα εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο «Το ταξίδι του παραμυθιού στον χρόνο», που είχε ως στόχο τη συνειδητοποίηση της διαχρονικότητας του παραμυθιού και της ιστορικής του εξέλιξης από μέρους των μαθητών και την εξοικείωσή τους με τις διαδικασίες της ανάγνωσης, της κατανόησης και της συγγραφής παραμυθιών (Κανατσούλη 2005).
Αρχική » Περιοδικά-Συνέδρια (Σελίδα 6)
Αρχείο κατηγορίας Περιοδικά-Συνέδρια
Ντίνας, Κ. & Βαϊρινού, Κ. 2016. Απόψεις νηπιαγωγών για την επιμόρφωσή τους στον κριτικό γραμματισμό. Στο: Πρακτικά 2ου Επιστημονικού Συνεδρίου Πανελλήνιας Ένωσης Σχολικών Συμβούλων, σσ. 593-607
Ο κριτικός γραμματισμός αποτελεί μια σύγχρονη γλωσσοεκπαιδευτική πρόταση στην εκπαίδευση. Τα δύο τελευταία χρόνια υλοποιήθηκε στην Φλώρινα επιμορφωτικό πρόγραμμα εκπαιδευτικών για τον κριτικό γραμματισμό. Στόχος του επιμορφωτικού προγράμματος ήταν η επαγγελματική ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών στις βασικές αρχές του κριτικού γραμματισμού και η εφαρμογή αποτελεσματικών πρακτικών με βάση την παιδαγωγική του κριτικού γραμματισμού στις σχολικές τάξεις. Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζονται οι απόψεις των νηπιαγωγών για το επιμορφωτικό πρόγραμμα. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με ερωτηματολόγια από τις συμμετέχουσες νηπιαγωγούς και αναλύθηκαν τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά με την μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου. Η γενική αποτίμηση του επιμορφωτικού προγράμματος αναδεικνύει την ικανοποίηση των νηπιαγωγών από το επιμορφωτικό πρόγραμμα και τις διδακτικές εφαρμογές στις τάξεις των νηπιαγωγείων καθώς και την πεποίθησή τους, ότι έχουν εξοικειωθεί με τη συγκεκριμένη μεθοδολογική προσέγγιση.
Chlapoutaki, E. & Dinas, K. 2016. Obstacles in Implementing Critical Pedagogy. Multilingual Academic Journal of Education and Social Sciences 4(1): 88-94
Critical pedagogy is considered quite challenging to be enacted both for academicians and professionals in education. This paper focuses on the exploration of the obstacles educators have faced in their efforts toward implementing a critical pedagogy in different educational settings. After reviewing the relevant critical literacy literature, suggestions to overcome the obstacles are made. In our view, this study is contributing to the discussion concerning the update of curricula and teaching practices by embedding a critical perspective.
Key words: Critical Pedagogy, Critical Literacy, Obstacles
Ντίνας, Κ. & Σωτηρίου, Ε. 2015 Διδακτική αξιοποίηση του θεσσαλικού ιδιώματος. Στο: Ανδρουλάκης, Γ. Οι γεωγραφικές και κοινωνικές ποικιλίες της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και η παρουσία τους στην εκπαίδευση. Πρακτικά Συνεδρίου (4α Τζαρτζάνεια, Δεκέμβριος 2012). Εργαστήριο Μελέτης, Διδασκαλίας και Διάδοσης της Ελληνικής Γλώσσας. Βόλος 2015, σσ. 123-131
Η αναγνώριση της σημασίας της γλωσσικής ποικιλότητας είναι θεμελιώδης για την εκπαιδευτική διαδικασία, αφού εξυπηρετεί παιδαγωγικούς, κοινωνικούς και γλωσσικούς στόχους, τάση που αποτυπώνεται και στο Νέο Πρόγραμμα Γλωσσικής Διδασκαλίας για την Α’ Λυκείου, όπου ανάμεσα στους άλλους στόχους περιλαμβάνονται και γνωστικοί, αξιακοί και γλωσσικοί στόχοι που αφορούν τη διδασκαλία της γλωσσικής πολυμορφίας. Με την παρούσα εργασία προτείνεται ένα σχέδιο διδασκαλίας κατάλληλο να επιτύχει τους στόχους που θέτει το νέο αυτό Πρόγραμμα Σπουδών. Το σχέδιο έχει τη μορφή ερευνητικής εργασίας (project). Προτείνεται να διδαχθεί είτε ως μέρος της διδασκαλίας του Γλωσσικού μαθήματος στην Α’ Λυκείου, ενταγμένο στην ενότητα «Γλώσσα, γλωσσική ποικιλότητα και γλωσσική αλλαγή», είτε ως ανεξάρτητη ερευνητική εργασία στο αντίστοιχο μάθημα. Η έρευνα και καταγραφή του θεσσαλικού ιδιώματος, η κατανόηση της αξίας των ιδιωμάτων και του μηχανισμού διαφοροποίησης και αξιολόγησης των γλωσσικών ποικιλιών, η αυτενέργεια και η συνεργασία των μαθητών, η δημιουργικότητα και η διάδοση των αποτελεσμάτων της εργασίας τους είναι οι στόχοι που επιδιώκεται να επιτύχουν οι μαθητές.
Λέξεις – κλειδιά: διδασκαλία, διδακτικό σχέδιο, γλωσσική ποικιλία, θεσσαλικό ιδίωμα, θεσσαλική διάλεκτος
Ντίνας, Κ., Μούσιου-Μυλωνά, Ό. & Αντωνογιάννη, Β. 2015. Το πέρασμα από τη Διδασκαλία των Πολυγραμματισμών στη Διδασκαλία της Δημιουργικής Γραφής: Μια διδακτική εφαρμογή στον Όμιλο για το «Παραμύθι και την Αφήγηση» του Πρότυπου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Φλώρινας. 1ο Διεθνές Συνέδριο Δημιουργικής Γραφής
Ήταν ένα διαθεματικό Σχέδιο Εργασίας με κεντρικό θέμα το παραμύθι και αφετηρία δραστηριότητες που εμπίπτουν στη γλωσσική διδασκαλία και, συγκεκριμένα, στην Παιδαγωγική των Πολυγραμματισμών (Β. Cope, M. Kalantzis, 2000, Σ. Χατζησαββίδης, 2003), που καταλήγει από τον εικονικό και κειμενικό Γραμματισμό στη Δημιουργική Γραφή παραμυθιών από τους μαθητές.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος, αρχικά παρουσιάστηκαν αγαπημένα παραμύθια των μαθητών, επισημάνθηκε στην πράξη η διαχρονική εξέλιξή τους και η εναλλαγή τους από προφορικό, λαϊκό, λογοτεχνικό είδος σε γραπτό, στη συνέχεια εικονογραφημένο και στις μέρες μας σε πολυτροπικό – πολυμεσικό έντεχνο λογοτέχνημα. Αναλύθηκαν τα δομικά χαρακτηριστικά του παραμυθιού (υπερδομικό σχήμα αφήγησης), παρουσιάστηκαν οι λειτουργίες του, που εξακολουθούν να υφίστανται, καθώς και τα υφολογικά στοιχεία του.
Κατά τη διάρκεια του Προγράμματος πραγματοποιήθηκαν με τους μαθητές ποικίλες διαθεματικές, παιδοκεντρικές και παιγνιώδεις δραστηριότητες, που είχαν ως στόχο αφενός να βελτιώσουν τις γλωσσικές και κειμενικές δεξιότητες των παιδιών και αφετέρου να αποτελέσουν έναυσμα και έμπνευση για την προσωπική τους δημιουργική παραγωγή, ώστε να εξελιχτούν οι ίδιοι σε συγγραφείς παραμυθιών και μικρών ιστοριών.
Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν επιμορφωτικές δράσεις για την υποστήριξη των συνεργατών εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στο εγχείρημα και, τέλος, εφαρμόστηκε πλαίσιο παρακολούθησης, ανατροφοδότησης και διαρκούς αξιολόγησης του εφαρμοζόμενου εκπαιδευτικού Προγράμματος, ώστε να αποτελέσει μια καινοτόμα διδακτική πρόταση για το πέρασμα από τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στη διδασκαλία της Δημιουργικής Γραφής.
Bouras, S., Dinas, K. & Griva, E. 2014. From functional literacy to critical literacy: a comparative account of the greek language curricula for primary education. In selectee papers of 2nd International Conference Education Across Borders. Albania – Corçe
Since the educational reforms being established are normally reflected on an effort to reform the National curricula, the recent educational reform in Greek Language Curriculum, has included the overall philosophy and principles of ―critical literacy‖. Critical literacy focuses on developing critically literate individuals to meet the challenges of the 21st century. In other words, it aims at developing readers and writers as active participants in the reading and writing process. As a result, the communicative-genre based approach is ineffective to fully meet that demand.
This paper examines the “transition” from the communicative approach and functional literacy to critical literacy in the curricula for primary education and its impact on language teaching in Primary Education. The starting point of this study is the so-called “reform Arseni” namely the three successive versions of the curricula of 1999, 2001 to 2003(the Cross-thematic Curriculum framework), which are compared with the reformed pilot curriculum of the New School (2011). Through a comparative analysis of basic aspects of these curricula, the study aims at investigating how the principles of functional and critical literacy are presented in the Cross- thematic Curriculum framework (2003) and the Curriculum of the New School (2011), in an attempt to identify the innovative characteristics of the latter curriculum. Furthermore, an attempt was made to map the aspects of convergence and divergence, and to pinpoint the rate of exploiting the theoretical principles in the language teaching practice. The comparative study indicated the innovative aspects of the Curriculum of New School, which focuses on developing relationships between language and social practices, and enhancing reflection, communication, and critical awareness, as well as promoting the use of multi-media and multi-modality literacy in the classroom.
Keywords: functional literacy, critical literacy, Language Curricula, communicative / genre based approach, primary education
Ντίνας, Κ. 2014. Ο γλωσσικός χάρτης της ευρύτερης περιοχής Κοζάνης-Γρεβενών. Στο: Καρανάσιος, Χ., Ντίνας, Κ., Μυλωνάς, Δ. & Σκρέκας, Δ. (επιμ.) 2014. Κοζάνη, 600 χρόνια ιστορίας. Γένεση και ανάπτυξη μιας Μακεδονικής Μητρόπολης. Κοζάνη: Δήμος Κοζάνης, σσ. 365-380
Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ένα γλωσσικό πανόραμα της συγκεκριμένης περιοχής, η οποία βρίσκεται στο όριο ανάμεσα στα συμπαγή νεοελληνικά ιδιώματα και σε γλωσσικές μεταβατικές περιοχές (σλαβική κυρίως και αλβανική) και κατοικείται και από δίγλωσσους ετερόφωνους (βλαχόφωνους, τουρκόφωνους, σλαβόφωνους) και από ελληνικές διαλεκτόφωνες ομάδες (ντόπιους διαλεκτόφωνους, Πόντιους, Θρακιώτες και Μικρασιάτες, Καπαδόκες και Τσακωνόφωνους).
Με τα χαρακτηριστικά αυτά, η ευρύτερη περιοχή Κοζάνης-Γρεβενών –καθώς γλωσσικώς η περιοχή αυτή πρέπει να θεωρείται ενιαία– παρουσιάζει ιδιαίτερο γλωσσολογικό ενδιαφέρον, αφού συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά μιας πλούσιας σε γλωσσική ποικιλία γεωγραφικής περιοχής.
Ο γλωσσικός χάρτης της περιοχής Κοζάνης-Γρεβενών
Βλ. ΠΡΑΚΤΙΚΑ
Chlapoutaki, E. & Dinas, K. 2014. (in Greek). Pedagogical Practices of Critical Media Literacy / Παιδαγωγικές Πρακτικές Κριτικού Γραμματισμού στα Μέσα. Multilingual Academic Journal of Education and Social Sciences 2(1): 110-123
Literacy practices are changing rapidly in daily life because of media. Consequently, there is an urgency for educational changes, in order the requirements for the new communication skills to be fulfilled and a critical awareness of media to be developed. This means that not only is media literacy a necessity in educational settings, but also it has to be critical. However, any update of the curriculum on the basis of critical literacy pedagogy has effect on the teaching practices. The aim of this paper was, after mentioning and analyzing the applied teaching practices of critical media literacy in different educational settings of developed countries, to provide suggestions of implementing critical media literacy in the Greek educational system.
Ντίνας, Κ. & Χλαπουτάκη, Ε. 2014. Κριτήριο και δείκτες αξιολόγησης της διδασκαλίας της ανάγνωσης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Στο: 34η Συνάντηση του Τομέα Γλωσσολογίας του Α.Π.Θ. Studies in Greek Linguistics 34 (2014) pp. 300-310
Η έννοια κείμενο έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια αντικείμενο εκτεταμένου επιστημονικού προβληματισμού, ο οποίος οδήγησε στη συγκρότηση θεωρητικών απόψεων για διαφορετικά “κειμενικά είδη”. Η συνεισφορά του αναδυόμενου γραμματισμού, της κοινωνικής δομητικής προοπτικής και της γνωστικής ψυχολογίας στην προσέγγιση των κείμενων είναι σημαντική, γιατί δίνει έμφαση στις γλωσσολογικές και κοινωνικές διαδικασίες, που είχαν αγνοηθεί προηγουμένως, καθώς και στις νοητικές διεργασίες. Ο γραπτός λόγος συνδέεται εξαρχής με τη θεμελιώδη λειτουργιά του, την επικοινωνία, και τα κείμενα αποτελούν τη βασική μονάδα επικοινωνίας.
Το πρώτο και θεμελιώδες κείμενο το οποίο συμβάλλει στην ανάπτυξη της γραφής και της ανάγνωσης είναι το κύριο όνομα του παιδιού. Η αντίληψη αυτή, που κυριαρχεί σε όλες τις κουλτούρες και σε όλα τα κοινωνικο- οικονομικά επίπεδα, δε θεωρείται εντελώς μη αναμενόμενη, καθώς οι περισσότεροι γονείς των παιδιών προσχολικής ηλικίας τα μαθαίνουν να γράφουν το όνομά τους.
H παρούσα εργασία επιχειρεί α) να τεκμηριώσει θεωρητικά τη σπουδαιότητα της γραφής του ονόματος και β) να διερευνήσει τη σχέση του ονόματος με δεξιότητες αναδυόμενου γραμματισμού (π.χ. αλφαβητική γνώση, φωνολογικές δεξιότητες, γραπτή έκφραση κ.λπ.).
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι η γραφή του ονόματος των νηπίων αφενός είναι ένας αναπτυξιακός δείκτης, αφετέρου η συστηματική ενασχόληση του παιδιού με το όνομά του αποτελεί ένα ιδανικό πεδίο καλλιέργειας δεξιοτήτων αναδυόμενου γραμματισμού.
Κριτήριο και δείκτες αξιολόγησης
Βλ. ΠΡΑΚΤΙΚΑ
Γώτη Ευ. & Ντίνας Κ. 2014. Τα κειμενικά είδη στο Νηπιαγωγείο: η περίπτωση του ονόματος. Στο: Πρακτικά 3ου Διεθνούς Συνεδρίου Προσχολικής Αγωγής, Ιωάννινα 11-13 Μαΐου 2012, σσ. 73-84
Η έννοια κείμενο έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια αντικείμενο εκτεταμένου επιστημονικού προβληματισμού, ο οποίος οδήγησε στη συγκρότηση θεωρητικών απόψεων για διαφορετικά “κειμενικά είδη”. Η συνεισφορά του αναδυόμενου γραμματισμού, της κοινωνικής δομητικής προοπτικής και της γνωστικής ψυχολογίας στην προσέγγιση των κείμενων είναι σημαντική, γιατί δίνει έμφαση στις γλωσσολογικές και κοινωνικές διαδικασίες, που είχαν αγνοηθεί προηγουμένως, καθώς και στις νοητικές διεργασίες. Ο γραπτός λόγος συνδέεται εξαρχής με τη θεμελιώδη λειτουργιά του, την επικοινωνία, και τα κείμενα αποτελούν τη βασική μονάδα επικοινωνίας.
Το πρώτο και θεμελιώδες κείμενο το οποίο συμβάλλει στην ανάπτυξη της γραφής και της ανάγνωσης είναι το κύριο όνομα του παιδιού. Η αντίληψη αυτή, που κυριαρχεί σε όλες τις κουλτούρες και σε όλα τα κοινωνικο- οικονομικά επίπεδα, δε θεωρείται εντελώς μη αναμενόμενη, καθώς οι περισσότεροι γονείς των παιδιών προσχολικής ηλικίας τα μαθαίνουν να γράφουν το όνομά τους.
H παρούσα εργασία επιχειρεί α) να τεκμηριώσει θεωρητικά τη σπουδαιότητα της γραφής του ονόματος και β) να διερευνήσει τη σχέση του ονόματος με δεξιότητες αναδυόμενου γραμματισμού (π.χ. αλφαβητική γνώση, φωνολογικές δεξιότητες, γραπτή έκφραση κ.λπ.).
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι η γραφή του ονόματος των νηπίων αφενός είναι ένας αναπτυξιακός δείκτης, αφετέρου η συστηματική ενασχόληση του παιδιού με το όνομά του αποτελεί ένα ιδανικό πεδίο καλλιέργειας δεξιοτήτων αναδυόμενου γραμματισμού.
Tsitoura, V., Alevriadou, A. & Dinas, K. 2014. Writing in english as a second/foreign language: a longitudinal study focused on students with specific learning disabilities of 5th and 6th elementary school grades: a preliminary analysis. Στο: 1st International Conference «EDUCATION ACROSS BORDERS», Florina October 5 -7, 2012, Conference Proceedings (ISSN: 2241-8881), σσ. 512-523
The present study is concerned with eliciting information about the errors made and the difficulties encountered as well as the strategies utilized by students with specific learning disabilities while writing in English as a second/foreign language. More specifically, the study aims at:
a. identifying the errors made and the difficulties encountered by the students of the fifth and the sixth grades of primary school when they perform a writing task; recording the range of the cognitive, metacognitive and socioaffective strategies they employ in the writing process and
c. identifying the possible differences between students with and without specific learning disabilities in their using of writing strategies and in their making of errors.
The sample consisted of 88 students with and without specific learning disabilities aged between 11 and 13. The data for the study were selected through the following instruments: (a) a variety of writing activities to be done by the students in order to gather data concerning the detection of errors and difficulties in writing, (b) thinking aloud reports to investigate the students’ writing strategies in the pre-writing, while-writing and post-writing stages and (c) retrospective interviews to understand the students’ writing sub-processes. The data have been collected and we are in the process of analyzing them. Both quantitative and qualitative approaches will be adopted for the analysis of the data. The findings of the study are expected to contribute to the discussion of research on the writing difficulties students with specific learning disabilities meet with.
Keywords: specific learning disabilities, writing, foreign language, longitudinal study