Αρχική » Βιβλία (Σελίδα 3)

Αρχείο κατηγορίας Βιβλία

Πρόσφατα άρθρα

Bakalis, E., Dinas, Κ., Galani, Α., Georgiadis, L. & Tatsis, V. 2011. Documentation and analysis of endangered languages: A 2011 study of Vlachika in Metsovo. John Latsis Public Benefit Foundation. Research Projects 2011

Aromanian (Vlachika) is a neo-Latin language that originates from the tradition of the oral languages of the Balkans and has no written form. It is spoken in Greece, where Vlach populations are mainly spotted in Epirus, Thessaly and Macedonia. The aim of this project was to digitally document verb forms in Vlachika, as spoken in Metsovo in 2011, preserve the language by the use of digital means and provide linguistic and mathematical analyses regarding language use.
To that end, data was collected by interviewing native speakers of various age groups. The collected material was organised into two databases: (i) a digital dictionary containing the data recordings (ii) a semantic network that categorises verbs into semantic groups.
The linguistic treatment was formulated within the theoretical framework of Distributed Morphology. Furthermore, mathematical models were developed to describe the dynamics and internal aspects of Vlachika. The application of these models in the current status of Vlachika, based on experimental evidence, provided the first findings regarding time evolution of the relative density of the Vlachika speakers.

Final report

STUDY OF VLAHIKA IN METSOVO

Ντίνας, Κ., Χατζηπαναγιωτίδη, Α., Βακάλη, Α., Κωτόπουλος, Τ. & Στάμου, Α.  (επιμ.) 2010. Πρακτικά Πανελλήνιου Συνεδρίου με διεθνή συμμετοχή «Η Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας (ως πρώτης/μητρικής, δεύτερης/ξένης)

Πρόκειται για την εκδοτική επιμέλεια των Πρακτικών του Πανελλήνιου Συνεδρίου με διεθνή συμμετοχή “Η Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας (ως πρώτης/μητρικής, δεύτερης/ξένης)”, που διεξήγαγε από 4 ως 6 Σεπτεμβρίου 2009 στο Νυμφαίο το Εργαστήριο Γλώσσας και Προγραμμάτων Γλωσσικής Διδασκαλίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

Η συμμετοχή μεγάλου αριθμού συνέδρων από όλη την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό δείχνει να καθιερώνει το Εργαστήριο αλλά και το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών ως ένα σοβαρό βήμα ανταλλαγής απόψεων και κατάθεσης ερευνητικής εμπειρίας και προτάσεων γύρω από θέματα γλωσσικής διδασκαλίας.

Ιστοσελίδα Πρακτικών: http://linguistics.nured.uowm.gr/Nimfeo2009/praktika

Ντίνας, Κ. & Ζαρκογιάνη, Ε. 2009. Διδακτική αξιοποίηση των νεοελληνικών διαλέκτων. Η περίπτωση του γλωσσικού ιδιώματος Αφάντου Ρόδου. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, σσ. 182

Η εργασία αυτή διαπραγματεύεται το ζήτημα της διδασκαλίας των τοπικών διαλέκτων και ιδιωμάτων στο πλαίσιο της γλωσσικής διδασκαλίας στο γυμνάσιο. Εισαγωγικώς θίγονται θέματα που σχετίζονται με τη γλωσσική ποικιλία (γλώσσα, διάλεκτος, ιδίωμα) και τη στάση (διεθνώς και στην Ελλάδα) απέναντί της. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στην νεοελληνική γλώσσα και τα ιδιώματά της, με έμφαση στα ανατολικά και ιδίως τα ιδιώματα της Ρόδου. Ακολουθεί μια πλήρης γλωσσολογική περιγραφή του ιδιώματος Αφάντου της Ρόδου, το οποίο αποτελεί τη βάση εφαρμογής της διδακτικής πρότασης που ακολουθεί. Το δεύτερο μέρος της εργασίας ασχολείται με τη διδακτική αξιοποίηση των ιδιωμάτων και εν προκειμένω αυτού του Αφάντου της Ρόδου. Συζητούνται κάποια απαραίτητα θεωρητικά ζητήματα και στη συνέχεια παρουσιάζεται η διδακτική πρόταση για την αξιοποίηση του γλωσσικού ιδιώματος Αφάντου στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Διδακτική αξιοποίηση των νεοελληνικών διαλέκτων

Κατσάνης, Ν. & Ντίνας, Κ. 2008. Οι Βλάχοι του νομού Σερρών και της Ανατολικής Μακεδονίας. Σέρρες, σσ. 237

Το βιβλίο αυτό προέκυψε από την εμπλοκή μου στο πρόγραμμα “Παρουσίαση φωτογραφικού υλικού, ντοκιμαντέρ, βιβλίων, λευκωμάτων, cd και ντοκιμαντέρ”, που αποτέλεσε μέρος του ευρύτερου έργου “Ανάδειξη Πολιτιστικής και Παραδοσιακής Κληρονομιάς στην ευρύτερη περιοχή του Νομού Σερρών και της Νότιας Βουλγαρίας”, το οποίο υλοποίησε ο σύλλογος Βλάχων Σερρών “Γεωργάκης Ολύμπιος” στο πλαίσιο της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας Interreg ΙΙΙ.

Το βιβλίο περιέχει: ι) μια εκτενέστατη εισαγωγή σχετικά με τους Βλάχους γενικώς, με τους Βλάχους στην Ανατολική Μακεδονία ειδικότερα και πιο συγκεκριμένα με τους Βλάχους στην ευρύτερη περιοχή των Σερρών, και ιι) τέσσερα διακριτά μέρη που αντιστοιχούν σε επιμέρους θεματικά αντικείμενα, ήτοι: παραδοσιακές φορεσιές, βλαχόφωνα τραγούδια, παραδοσιακά επαγγέλματα, και βλάχικοι οικισμοί των Βλάχων της Ανατολικής Μακεδονίας.

Η σχέση του ενλόγω βιβλίου με την υπό προκήρυξη θέση έγκειται στο ότι ακροθιγώς ασχολείται με θέματα σχέσεων και επιδράσεων της ελληνικής με τις γειτονικές της γλώσσες και εν προκειμένω με την κουτσοβλαχική.

Οι Βλάχοι του νομού Σερρών

Ντίνας, Κ. & Χατζηπαναγιωτίδη, Α. (επιμ.). 2007. Η Ελληνική Γλώσσα ως δεύτερη/ξένη. Έρευνα, Διδασκαλία και Εκμάθησή της. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, σσ. 798

Πρόκειται για την εκδοτική επιμέλεια των Πρακτικών του Διεθνούς Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στη Φλώρινα 12-14 Μαΐου 2006 “Η Ελληνική Γλώσσα ως δεύτερη/ξένη. Έρευνα, Διδασκαλία και Εκμάθησή της”. Η συμμετοχή μεγάλου αριθμού συνέδρων από όλη την Ελλάδα αλλά και από πολλές χώρες της Ευρώπης (Αγγλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γερμανία, Γεωργία, Κύπρο, Ουκρανία, Ρωσία, Σουηδία, Τουρκία), μεταξύ των οποίων επιστήμονες διεθνούς ακτινοβολίας σε θέματα ελληνικού πολιτισμού και διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας, προσέδωσε στο συνέδριο ιδιαίτερο κύρος και η έκδοση των Πρακτικών του αντιμετωπίστηκε από την επιστημονική κοινότητα με αυξημένο ενδιαφέρον.

Ντίνας, Κ. 2005. Το γλωσσικό ιδίωμα της Κοζάνης. Φωνητική-Φωνολογία, Μορφολογία, Σύνταξη, Λεξιλόγιο. Κοζάνη: Iνστιτούτο Bιβλίου και Aνάγνωσης (Yπουργείο Πολιτισμού – Δήμος Kοζάνης) 2 τόμοι (σσ. 240 + 592)

Το δίτομο αυτό έργο αποτελεί καρπό πολυετούς ενασχόλησης με τα ελληνικά ιδιώματα της περιοχής και ειδικότερα με αυτό της Κοζάνης. Η εργασία περιλαμβάνει τα εξής κεφάλαια: Στον πρώτο τόμο ένα σύντομο εισαγωγικό κεφάλαιο για την ιστορία της Κοζάνης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και στη συνέχεια ένα εκτενέστερο κεφάλαιο που αναφέρεται στο σκοπό και τη δομή της εργασίας, την μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και την πορεία της έρευνας, τα βασικά χαρακτηριστικά του ιδιώματος, στις προηγούμενες έρευνες γύρω από αυτό, τη χρησιμότητα της μελέτης του, τη σημερινή του κατάσταση, και τα βασικά ισόγλωσσα των γλωσσικών ιδιωμάτων της περιοχής Κοζάνης – Γρεβενών. Το δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο (1.2) ασχολείται εξαντλητικά με τα φωνητικά φαινόμενα τα οποία απαντούν στο ιδίωμα, και κυρίως με την κώφωση – αποβολή και την ουράνωση, τα οποία συνιστούν βασικές φωνητικές ιδιαιτερότητες του ιδιώματος με πολλές επιπτώσεις στη διαφορετική εμφάνισή του σε σχέση με την κοινή νεοελληνική. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την αναφορά του συνόλου των δευτερευόντων φωνητικών φαινομένων του ιδιώματος. Το τρίτο κεφάλαιο (1.3) αφορά τη φωνολογία του ιδιώματος της Κοζάνης: εντοπίζονται τα συμφωνικά και φωνηεντικά φωνήματα και καταγράφονται τα διακριτικά του χαρακτηριστικά. Στο τέταρτο κεφάλαιο (1.4) γίνεται εκτενής αναφορά στη μορφολογία όλων των μορφολογικών κατηγοριών του ιδιώματος (άρθρο, όνομα, ρήμα κ.λπ.) καθώς και στην παραγωγική μορφολογία (υποκοριστικά, μεγεθυντικά, καταλήξεις και τελικά τεμάχια). Το πέμπτο κεφάλαιο (1.5) αφορά συντακτικές παρατηρήσεις και αξιοπρόσεκτες από συντακτικές άποψη εκφράσεις. Στο κεφάλαιο για τον λεξιλογικό πλούτο του ιδιώματος (1.6) επιχειρείται μια προσπάθεια εντοπισμού των λεξιλογικών δεξαμενών από όπου αντλεί λέξεις το ιδίωμα: α) Αρχαιοελληνικά ή μεσαιωνικά γλωσσικά στοιχεία, β) Διαβαλκανικές λέξεις, γ) Ξένα γλωσσικά στοιχεία (τουρκικά, σλαβικά, αλβανικά βλάχικα κ.λπ.). Το τελευταίο κεφάλαιο του πρώτου μέρους κλείνει με την καταγραφή των ονοματολογικών δεδομένων, όπως αυτά εντοπίζονται στα επώνυμα, στα βαπτιστικά ονόματα και στα τοπωνύμια. Το εκτενέστερο μέρος της εργασίας περιλαμβάνεται στον δεύτερο τόμο και αφορά το γλωσσάρι του γλωσσικού ιδιώματος της Κοζάνης, το οποίο αποτελείται από έναν θησαυρό 5.000 περίπου λέξεων, οι οποίες συγκεντρώθηκαν από την αποδελτίωση του δημοσιευμένου στο ιδίωμα υλικού και από την πρωτογενή έρευνα. Για τις περισσότερες λέξεις παρατίθενται ερανισμένες εκφράσεις, οι οποίες βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση του ιδιωματικού λεξιλογίου, και γίνεται μια προσπάθεια ετυμολόγησής τους.

Ντίνας, Κ. (επιμ) 2003. Η γλώσσα και η διδασκαλία της. Θεσσαλονίκη: Βιβλιολογείον – Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σσ. 211

Ο λόγος περί γλώσσας είναι πάντοτε ενδιαφέρων και συναρπαστικός για όλους όσοι ασχολούνται μ’ αυτήν. Ενδιαφέρει και συναρπάζει όσους την υπηρετούν από επιστημονικό ενδιαφέρον ή επαγγελματικό καθήκον και τη μελετούν ο καθένας από τη σκοπιά του: τον φιλόσοφο, τον ιστορικό, τον λογοτέχνη, τον ψυχολόγο, τον κοινωνιολόγο, τον γλωσσολόγο, τον εκπαιδευτικό.

Ο λόγος περί διδασκαλίας της γλώσσας, της ελληνικής ή οποιασδήποτε άλλης γλώσσας, είναι πολλαπλώς χρήσιμος και ωφέλιμος και για εκείνους που την έχουν εντάξει στις επιστημονικές και ερευνητικές τους αναζητήσεις και για τους εκπαιδευτικούς της πράξης, οι οποίοι καλούνται να υλοποιήσουν όσα σχεδιάζονται κάθε φορά από τους ειδικούς και τα πανεπιστημιακά ή ερευνητικά ιδρύματα.

Για το λόγο αυτό η Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας οργάνωσε διημερίδα με θέμα: «Η γλώσσα και η διδασκαλία της», στην οποία πήραν μέρος διακεκριμένοι επιστήμονες που ασχολούνται με θέματα γλώσσας και γλωσσικής διδασκαλίας.

Η γλώσσα και η διδασκαλία της

Κυρίδης Α., Δρόσος Β., Ντίνας Κ. 2003. H Πληροφορική-Eπικοινωνιακή Tεχνολογία στο Nηπιαγωγείο: το παράδειγμα της γλώσσας. Γλωσσολογική – Παιδαγωγική – Κοινωνιολογική προσέγγιση. Αθήνα: Τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδανός, σσ. 269

Οι νέες τεχνολογίες εισάγουν μια νέα επικοινωνιακή κατάσταση τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινωνία. Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση δεν αποτελεί μια απλή φυσική συνέπεια των εξελίξεων που έχουν σημειωθεί στην τεχνολογία και στις καταστατικές συνθήκες της κοινωνικής διαβίωσης. Αποτελεί την αναγκαία δικλείδα μετασχηματισμού βασικών κοινωνικών λειτουργιών, όπως η παραγωγή, οι δημογραφικές μεταβολές, οι πολιτικές ανακατατάξεις, οι νέες οικογενειακές δομές, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας κ.λπ. Οι εκπαιδευτικοί μηχανισμοί καλούνται να μετασχηματίσουν τις απαιτήσεις τής κοινωνικής αναπτυξιακής προοπτικής σε δράσεις που αποβλέπουν στην προετοιμασία των νέων για την είσοδο στη νέα κοινωνία και οικονομία και στην ατομική τους εξελικτική πορεία. Η εισαγωγή και η χρήση της Π.Ε.Τ. στο νηπιαγωγείο στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου μπορεί να μοιάζει πρόωρη και τολμηρή. Ίσως να ξενίζει τους παραδοσιακούς παιδαγωγούς και τις νηπιαγωγούς. Παρόλα αυτά οι σχετικές ερευνητικές ενδείξεις επιτρέπουν τον ισχυρισμό ότι όσο και αν είναι τολμηρή η πρόταση θα μπορέσει να βρει θετικό κλίμα και πεδίο αποδοχής. Στο παρόν πόνημα επιχειρείται μια θεωρητική διερεύνηση της δυνατότητας εισαγωγής της Π.Ε.Τ. στην προσχολική και πρωτοσχολική εκπαίδευση, μέσα από τις διδακτικές δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει στη διδασκαλία της γλώσσας.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου γίνεται μια κοινωνιολογική προσέγγιση της εκπαιδευτικής χρήσης των νέων τεχνολογιών, αποσαφηνίζονται όροι όπως “τεχνολογία” – “πληροφορία” – “επικοινωνία” και “Πληροφοριακή – Επικοινωνιακή Τεχνολογία”, γίνεται λόγος για τη νέα πια πραγματικότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν δάσκαλοι και μαθητές μέσα στην «ψηφιακή τάξη» καθώς και για τον νέο ρόλο των Αναλυτικών Προγραμμάτων, των σχολικών εγχειριδίων στο νέο περιβάλλον. Τέλος, αναλύεται το περιεχόμενο των όρων “Πληροφοριακός Γραμματισμός”, “Τεχνολογικός Γραμματισμός και Γραμματισμός του Η/Υ” και γίνεται εκτενής συζήτηση για τη συνεισφορά της Πληροφοριακής – Επικοινωνιακής Τεχνολογίας στον αντισταθμιστικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει ιδίως το νηπιαγωγείο στα πλαίσια της προσφοράς ίσων ευκαιριών σε όλους τους μαθητές.

Στο δεύτερο μέρος αναλύεται η παιδαγωγική διάσταση των νέων τεχνολογιών κυρίως στην προδημοτική και πρωτοσχολική εκπαίδευση, αναζητούνται τρόποι ώστε η νέα τεχνολογία να τεθεί στην υπηρεσία της μάθησης μέσω της ανανέωσης των αναλυτικών προγραμμάτων και διερευνώνται οι επιπτώσεις στην κοινωνικο-συναισθηματική, γλωσσική ανάπτυξη και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών τριών ως οχτώ ετών ως αποτέλεσμα της επαφής τους με τις νέες τεχνολογίες και τα διάφορα είδη λογισμικού.

Το τρίτο και τελευταίο μέρος, μετά από μια σύντομη επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίσθηκε η νέα τεχνολογία, στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, από τους εκπαιδευτικούς της πράξης, ασχολείται ειδικότερα με τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν από την εφαρμογή της Πληροφορικής-Eπικοινωνιακής Tεχνολογίας στο χώρο της γλωσσικής διδασκαλίας. Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζεται ότι μέσα στη νέα πραγματικότητα του κινήματος της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών η νέα τεχνολογία μπορεί αποτελεσματικότερα από την παραδοσιακή διδασκαλία να βοηθήσει τους μικρούς μαθητές να έχουν καλύτερη επίδοση σε όλους τους τομείς τους οποίους στοχεύει να καλλιεργήσει η γλωσσική διδασκαλία, ακρόαση και ομιλία, ανάγνωση και γραφή. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που προσφέρει ο επεξεργαστής κειμένου, η επιτραπέζια τυπογραφία, το διαδίκτυο.

H Πληροφορική-Eπικοινωνιακή Tεχνολογία στο Nηπιαγωγείο

Ντίνας, Κ. 1999. Mαθήματα ρουμανικής γλώσσας. Θεσσαλονίκη: Kώδικας, σσ. 78

H σειρά αυτή των μαθημάτων προορίζεται κυρίως για τους φοιτητές του Tμήματος Bαλκανικών Σπουδών του Aριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, χωρίς να αποκλείεται όποιος θα ήθελε –για τους δικούς του λόγους– να γνωρίσει και να εξοικειωθεί με τη ρουμανική γλώσσα. Σκοπός των μαθημάτων είναι να φέρει τους ενδιαφερόμενους σε όσο το δυνατόν πληρέστερη επαφή με τη σύγχρονη ρουμανική γλώσσα και να τους καταστήσει ικανούς για μια άνετη και ορθή επικοινωνία στη γλώσσα αυτή, γραπτή και προφορική.

Tα μαθήματα βασίστηκαν και σε άλλες παλιότερες προσπάθειες διδασκαλίας της Pουμανικής, όπως των Boris Cazacu, Matilda Caragiu-Marioțeanu, Clara Georgeta-Chiosa, Valeria Guțu-Romalo, A course in contemporary Romanian, București, 1939 και των M. Murell & V. Ștefănescu-Drăgănești, Romanian, της σειράς Teach Yourself Books, Great Britain, 1977.

Μαθήματα ρουμανικής γλώσσας

Ντίνας, Κ. 1998. H Έκθεση Iδεών στο Λύκειο: Γενικές αρχές, η διδακτική της, η αξιολόγησή της. Kοζάνη, σσ. 47

Tο μάθημα της “Έκθεσης Iδεών” είναι από τα πιο αμφιλεγόμενα του εκπαιδευτικού μας προγράμματος. Έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς διάφορες απόψεις, από διθυραμβικά υποστηρικτικές μέχρι απαξιωτικές, που προτείνουν την κατάργηση του μαθήματος και τον εξοβελισμό του από την εκπαίδευση. Η δική μας άποψη είναι ότι, όσο το μάθημα αυτό εξακολουθεί να παραμένει όπως έχει στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, πρέπει να αντιμετωπίζεται από τους καθηγητές της ελληνικής γλώσσας με τρόπο, ώστε να προκύπτουν απ’ αυτό τα μέγιστα δυνατά οφέλη για τους μαθητές. Στο βιβλίο αυτό συνοψίζουμε τη δική μας πρόταση για το μάθημα, όπως αυτή προέκυψε και από μια σειρά σεμιναριακών μαθημάτων, που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του Π.Ε.Κ. Κοζάνης σε όλη τη Δυτική Μακεδονία. Τα σεμινάρια αφορούσαν την ειδική διδακτική των γλωσσικών μαθημάτων (δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο) και απευθύνονταν σε δασκάλους της ελληνικής γλώσσας και φιλολόγους καθηγητές των σχολείων της συγκεκριμένης περιφέρειας. O βασικός στόχος και αυτής της προσπάθειας ήταν η διδακτική αξιοποίηση των θεωρητικών απόψεων που έχουν διατυπωθεί γύρω από το θέμα της έκθεσης και όχι η συμβολή στην πρωτογενή θεωρητική έρευνα γύρω από το θέμα.

Xρήσιμες διευθύνσεις

Εργαστήριο Γλώσσας και Προγραμμάτων Γλωσσικής Διδασκαλίας
http://linguistics.nured.uowm.gr

Academia
https://uowm.academia.edu/KonstantinosDinas

Προσωπικό ιστολόγιο: Αναζητήσεις
https://kdinas.wordpress.com

Προσωπικό Moodle: Συν-εργασίες
http://users.uowm.gr/kdinas/moodle/