Αρχείο κατηγορίας Περιοδικά-Συνέδρια

Several studies have identified the central role of mass cultural and media texts in the shaping of young children’s out-of-school literacy practices (e.g. Browne 1999, Marsh & Thompson 2001). Although it is often supported that early childhood educators need to take account of the home literacy practices of their students, they tend to be negatively disposed towards mass culture, expressing concerns about its content and educational value (e.g. Dyson 1997, Seiter 1999), and thus the sociocultural experiences which are closest to the child are rarely included in the literacy events he/she participates in the nursery (e.g. Dyson 2001, Marsh 2000a, 2000b). As a result, a dissonance between out-of-school and schooled literacy practices of children is often detected, with important consequences especially for those coming from the lower socio- economic strata. Focusing on the kindergarten of a socially unprivileged suburb of Thessaloniki (Diavata), we explore young children’s (aged 5-6 years old) access to and use of mass culture and media at home and in the nursery as well as teachers’ perspectives about the use of mass cultural and media resources in early childhood settings. Qualitative data were collected from a range of sources, including semi-structured interviews with children and teachers, questionnaires with parents and unstructured observations in the kindergarten classroom. Results indicate that children’s literacy practices at home were focused on television, whereas in the kindergarten a focus was given on the reading of books with scientific, mythological or religious content. Teachers were found ambivalent about the inclusion of mass culture at school, while parents tended to under-report their children’s use of mass cultural texts at home.

This paper presents a proposal for a research project, which aims to promote multilingualism in the context of Vocational Education and Training in Greece. The proposed project is expected to promote access to multilingual learning resources and address the specific needs of the target population by developing a multidimensional, multilingual syllabus through detailed needs analysis procedures, which involve questionnaires and interviews with students, LSP teachers, directors, and prospective employers. Moreover, it is expected to foster multilingualism through the promotion of the less widely used European languages and provide a concrete basis for linguistic diversification in LSP course design.

Multilingualism and linguistic diversity in Vocational Education

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση διδακτικών εφαρμογών κριτικού γραμματισμού στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ανεπτυγμένων εκπαιδευτικά χωρών. Αρχικά, αναζητήθηκαν στη διεθνή βιβλιογραφία και καταγράφηκαν αποτελεσματικές παιδαγωγικές πρακτικές, εφαρμοσμένες σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα κριτικού γραμματισμού με αποδέκτες εφήβους μαθητές με ή χωρίς δυσκολίες γραμματισμού. Από την ανάλυση των πρακτικών ως προς τη δομή, το περιεχόμενό τους και τα είδη των κειμένων δημιουργήθηκε ένα πλαίσιο διδακτικών προτάσεων εφαρμογής του κριτικού γραμματισμού. Συγκεκριμένα, τα δομικά στοιχεία των πρακτικών είναι αφενός οι κριτικές αναλύσεις, προκειμένου οι έφηβοι να κατανοήσουν τις πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις της πράξης της ανάγνωσης, αφετέρου η ανάληψη δράσης για την έκφραση της προσωπικής τους θέσης απέναντι στους κυρίαρχους λόγους. Ως προς το περιεχόμενο των παιδαγωγικών πρακτικών αξιοποιούνται τα κοινωνικά θέματα που παρουσιάζουν κοινά σημεία με τα βιώματα των μαθητών. Οι τεχνικές της κριτικής ανάγνωσης και παραγωγής κριτικού λόγου εφαρμόζονται σε λογοτεχνικά κείμενα του σχολικού κανόνα αλλά και σε κείμενα λαϊκής κουλτούρας ή δημοσιογραφικής ενημέρωσης, ώστε να συνδεθεί ο σχολικός γραμματισμός με τους εξωσχολικούς (πολυ)γραμματισμούς, αλλά και να ενισχυθεί στους εφήβους η κριτική επίγνωση των πολυγραμματισμών.

Το σχολικό έτος 2012-13 δημιουργήθηκε στη Φλώρινα ο Όμιλος Γλώσσας και Λογοτεχνίας για Εκπαιδευτικούς, στον οποίο συμμετέχουν 245 εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων, νηπιαγωγοί, δάσκαλοι και καθηγητές όλων των ειδικοτήτων, που έχουν ως κοινό ενδιαφέρον τους να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους σχετικά με τη γλώσσα και τις λειτουργίες της, και να επιμορφωθούν σχετικά με τον κριτικό γραμματισμό, που αποτελεί οριζόντιο στόχο όλων των μαθημάτων στο Νέο Πρόγραμμα Σπουδών (Ψηφιακό Σχολείο http://digitalschool.minedu.gov.gr). Ο Όμιλος λειτουργεί με τη συνδρομή και τη συνεργασία του «Εργαστηρίου Γλώσσας και Προγραμμάτων Γλωσσικής Διδασκαλίας» του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Φλώρινας.

Το 2011 δημοσιεύτηκε σε ηλεκτρονική μορφή το νέο αναλυτικό πρόγραμμα (ΑΠ) για το γλωσσικό μάθημα στο Δημοτικό σχολείο. Το πρόγραμμα αυτό λειτούργησε πιλοτικά και σήμερα «συμπληρώνει», χωρίς να αντικαθιστά πλήρως ακόμα, τα ισχύοντα ΑΠ του 2003. Η αλλαγή ενός ΑΠ είναι ένα θέμα που προκαλεί πάντα έντονες συζητήσεις στους εκπαιδευτικούς κύκλους τόσο από ιδεολογική όσο και από αποκλειστικά επιστημονική σκοπιά. Αυτό είναι αναμενόμενο γιατί μέσα από κάθε ΑΠ δεν περιγράφονται απλά οι όροι ενός εκπαιδευτικού συμβολαίου (περιεχόμενα, σκοποί, μεθοδολογία, αξιολόγηση) αλλά περιγράφεται η ίδια η ταυτότητα που επιθυμεί η πολιτεία να δώσει στους αυριανούς της πολίτες. Στην ανακοίνωση αυτή οι συγγραφείς εμπλέκονται στον παραπάνω διάλογο με όρους, όμως, που άπτονται κυρίως της επιστημονικής άρθρωσης των ΑΠ και από την πλευρά πρωτίστως της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας και της Παιδαγωγικής. Με την έρευνά τους επιχειρείται ουσιαστικά μια προσπάθεια χαρτογράφησης και αξιολόγησης των αλλαγών που εισάγει το ΑΠ του 2011 σε αντιδιαστολή με εκείνο του 2003 στην πάντα κρίσιμη δεξιότητα του γραπτού λόγου. Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου εργάστηκαν συγκρίνοντας και αντιπαραβάλλοντας τις πρόνοιες των δύο ΑΠ αναφορικά με τον γραπτό λόγο. Στη συνέχεια, επιχείρησαν να αξιολογήσουν τα ευρήματά τους προκειμένου να διαπιστωθεί πόσο καινοτόμο, επιστημονικά τεκμηριωμένο και ενημερωμένο με τις σύγχρονες εξελίξεις στη Διδακτική της Γλώσσας και την Παιδαγωγική ή πόσο πιο λειτουργικό και «διδάξιμο» είναι το ΑΠ του 2011 σε σχέση με αυτό του 2003. Καταλήγουν, διαπιστώνοντας ότι το ΑΠ του 2011 επιχειρεί αφενός μια ποιοτική στροφή στη διδασκαλία του γραπτού λόγου προς την κατεύθυνση του κριτικού γραμματισμού και, αφετέρου, αναδεικνύοντας τα πιο καινοτόμα σημεία του ΔΕΠΠΣ που φιλοδοξεί να αντικαταστήσει.

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα κριτικού γραμματισμού με θέμα «Οι διαφημίσεις στη ζωή μας», το οποίο υλοποιήθηκε την άνοιξη του 2013 στο «Εργαστήρι Γλώσσας» που λειτουργεί στο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας με την επιστημονική εποπτεία και στήριξη του αντίστοιχου Εργαστηρίου Γλώσσας του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Φλώρινας. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα εφαρμόστηκε στον Όμιλο μαθητών για τον «Κριτικό Γραμματισμό» επί δέκα διδακτικά δίωρα στη διάρκεια πέντε εβδομάδων και συμμετείχαν σε αυτό 19 μαθητές της Ε΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

Έχει θέση ο Κριτικός Γραμματισμός και οι διδακτικές του πρακτικές ―και σε ποια έκταση― στο Νηπιαγωγείο ή πρέπει να τον αφήσουμε για αργότερα, όταν τα παιδιά «ωριμάσουν»; Είναι σε θέση τα νήπια να παρακολουθήσουν και να εμπλακούν σε ένα σχέδιο εργασίας που θα προσπαθήσει να τα μυήσει στις αρχές και τις μεθόδους του; Μπορούν οι νηπιαγωγοί μας ―χωρίς να έχουν προς τούτο ειδικές σπουδές― να «βγάλουν πέρα» ένα τέτοιο φιλόδοξο σχέδιο; Την απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα προσπαθήσαμε να αναζητήσουμε στο σχέδιο εργασίας που θα σας παρουσιάσουμε σ’ αυτή τη στρογγυλή τράπεζα.