Οι διαδικασίες μάθησης έχουν αλλάξει και απαιτούν παιδαγωγικούς σχεδιασμούς προσαρμοσμένους σε νέα δεδομένα. Το εκπαιδευτικό λογισμικό «Ο Οδυσσέας στο νησί των Γενεθλίων» επιχειρεί να εμπλουτίσει τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας στο νηπιαγωγείο ενσωματώνοντας τις σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις σ’ ένα φιλικό και ελκυστικό περιβάλλον μάθησης για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Συνοδεύεται από εγχειρίδιο χρήσης με υλικό υποστήριξης για τον διδάσκοντα (γνωριμία και εξοικείωση με τον υπολογιστή, ενδεικτικός τρόπος υλοποίησης των δραστηριοτήτων, τεχνικές οδηγίες) και βιβλιογραφικές και διαδικτυακές αναφορές.
Αρχική » Περιοδικά-Συνέδρια (Σελίδα 14)
Αρχείο κατηγορίας Περιοδικά-Συνέδρια
Ντίνας, Κ. & Χατζηπαναγιωτίδη, Α. 2006. Η ελληνική γλώσσα ως δεύτερη/ξένη. Η περίπτωση της Δημοκρατίας του Καζακστάν. Στο Χατζηπαναγιωτίδη, Α. & Σεχίδου Ει. (επιμ.) Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου: Διδακτική της ελληνικής ως δεύτερης ξένης … νέες τάσεις. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, σσ. 368-378
Στην εισήγηση παρουσιάζονται τα στοιχεία που προέκυψαν από έρευνα που διενεργήσαμε και αφορούσε τους φορείς της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στην περιοχή της Δημοκρατίας του Καζακστάν, τους δασκάλους οι οποίοι διδάσκουν τα ελληνικά, με τις δυνατότητες και τις ανάγκες τους, καθώς και το προφίλ των μαθητών που διδάσκονται τα ελληνικά, με τις προτεραιότητες και τα κίνητρά τους για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας.
Ντίνας, Κ., Ξανθόπουλος, Α. & Τσακιρίδου, Ε. 2006. Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο. Είκοσι χρόνια μετά… Θεσσαλονίκη: Mελέτες για την ελληνική γλώσσα, σσ. 356-367
Με το δεδομένο ότι από τη δεκαετία του ’80 εφαρμόστηκαν νέες μέθοδοι διδασκαλίας με την εισαγωγή για πρώτη φορά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα βιβλίων τα οποία αντιμετωπίζουν συνολικά το θέμα της γλωσσικής διδασκαλίας εστιάσαμε το ερευνητικό μας ενδιαφέρον στον εκπαιδευτικό της πράξης προς δύο κατευθύνσεις: α. τις απόψεις που έχει για τη διδασκαλία της γλώσσας, και β. τις διδακτικές πρακτικές που εφαρμόζει στην τάξη του. Τα δεδομένα της έρευνας προέκυψαν α) από την επεξεργασία 326 ερωτηματολόγιων που συμπλήρωσαν δάσκαλοι και δασκάλες των τεσσάρων νομών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (ποσοστό 20% του συνόλου των εκπαιδευτικών της Περιφέρειας), και β) από την παρατήρηση της διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος 13 δασκάλων του νομού Καστοριάς για 78 διδακτικές ώρες σε διάρκεια περίπου ίση με ένα σχολικό τρίμηνο.
Τα ειδικότερα ερευνητικά μας ζητούμενα ήταν:
α. η καταγραφή των διδακτικών μέσων που εφαρμόζονται κατά τη γλωσσική διδασκαλία, π.χ. υλικό, οπτικοακουστικά μέσα κ.λπ.
β. οι διδακτικές τεχνικές κατά τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος, π.χ. ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίας, δραματοποίηση, εξατομικευμένη διδασκαλία, κίνητρα μάθησης, κλπ.
γ. οι μεθοδολογικές επιλογές των δασκάλων για την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων των μαθητών τους, π.χ. γραμματική, γραπτός και προφορικός λόγος, λεξιλόγιο κ.λπ.
δ. ο τρόπος αξιολόγησης του γλωσσικού μαθήματος, π.χ. αρχές και μορφές, αντιμετώπιση του γλωσσικού «λάθους» κ.λπ.
ε. η αντιμετώπιση της γλωσσικής ποικιλίας, γεωγραφικής και κοινωνικής.
Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Είκοσι χρόνια μετά
Ντίνας, Κ., Κυρίδης, Α. & Σουλιώτης, Μ. 2005. Δύο θέσεις και τρεις αντιθέσεις για την Διδακτική Μεθοδολογία Πρακτική Άσκηση. Πρακτικά Συμποσίου για την Πρακτική Άσκηση στα Παιδαγωγικά Τμήματα Νηπιαγωγών της χώρας,Φλώρινα, 19-5-2004.
Συζητείται το ζήτημα των πρακτικών ασκήσεων στα παιδαγωγικά τμήματα και ειδικότερα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με βάση την εμπειρία μας, τις ιδεολογικές μας θέσεις, τη σύγχρονη βιβλιογραφία και με τη συνολική άποψή μας για τη λειτουργία των Α.Ε.Ι.
Κυρίδης, Α., Ντίνας, Κ., Σουλιώτης, Μ., Μάργη, Φ. 2005. Συμβολικές και κοινωνικές αναπαραστάσεις της παιδικής ηλικίας σε παραδοσιακές και νεότερες παροιμίες και γνωμικά. Γλώσσα 61, σσ. 72-85
Οι παροιμίες «είναι τα σοφά κληρονομήματα των αιώνων, που με φραστική συντήρηση παραδίδονται από τη μια γενιά στην άλλη διδάσκοντας την εμπειρία τους και δίνοντας έτοιμους τύπους αλληγορίας και παρομοίωσης, που χρειάζονται για να στηρίζουν ή να τεκμηριώνουν το λαϊκό λόγο». Οι παροιμίες αποτελούν αρχαιότατο πολιτιστικό κεφάλαιο με συνεχώς αυξανόμενο μέγεθος με την πάροδο του χρόνου σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες, συνιστούν τη συσσωρευμένη κοινωνική πείρα και ένα από τα πολυτιμότερα παραδοσιακά στοιχεία κάθε λαού. Το υλικό των παροιμιών αντλείται από πολλές και ποικίλες πηγές με κυριότερη τη λαϊκή έμπνευση και τη θυμοσοφία. Η μορφή με την οποία εκφράζεται μια παροιμία παρουσιάζει επίσης μεγάλη ποικιλία: μπορεί να είναι αποφθεγματική, ερωτηματική, διαλογική, απαγορευτική, ή αλληγορική. Η μελέτη των παροιμιών αναδεικνύει την ψυχοσύνθεση του λαού που τις δημιούργησε, τον τρόπο ζωής του, τα ιδανικά του, τις ηθικές και πνευματικές του αξίες, τις ενασχολήσεις της καθημερινής του ζωής, τη δεισιδαίμονα διάθεσή του, τον ειρωνικό και ευτράπελο τόνο του· τελικά, τη ζωή και την ψυχή των περασμένων εποχών και πολιτισμών.
Η Λαογραφία, επιστήμη που παρακολουθεί και ερμηνεύει τις πνευματικές, ψυχικές και (καλλι)τεχνικές εκδηλώσεις της ζωής του λαού, ασχολείται και με το παιδί ως πρόσωπο κυρίως και όχι ως ηλικιακή κατηγορία. Αντικείμενο της έρευνας αυτής είναι η μελέτη των συμβολικών και κοινωνικών αναπαραστάσεων της παιδικής ηλικίας μέσα από παροιμίες και γνωμικά. Εξετάζεται ο ρόλος του παιδιού και η σχέση του με τη λαογραφία και την οικογένεια καθώς επίσης και ο σημαντικός ρόλος της διαπαιδαγώγησης και της ευθύνης των γονέων απέναντι στα παιδιά τους. Ακόμη προβάλλεται η παιδική ηλικία ως ένας από τους σπουδαιότερους συνεχιστές των λαϊκών εθίμων και παραδόσεων.
Συμβολικές και κοινωνικές αναπαραστάσεις σε παροιμίες και γνωμικά
Ντίνας, Κ. 2005. Η πνευματική ανάπτυξη της Κοζάνης και η Δημοτική της Βιβλιοθήκη. Πρακτικά Συνεδρίου: Οι συναντήσεις της Κοζάνης, σύναψις 01α, Επιθεώρηση Ψυχιατρικής, Νευροεπιστημών & Επιστημών του Ανθρώπου, σσ. 86-93
Η ανακοίνωση ασχολείται με ένα θέμα μικρο-ιστορίας, με την Κοβεντάρειο Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης (Κ.Δ.Β.Κ.) και τον ρόλο της στην πνευματική ανάπτυξη της πόλης. Η Κ.Δ.Β.Κ. είναι μια από τις σημαντικότερες «ιστορικές βιβλιοθήκες» της χώρας, κυρίως για τα μεγάλης αξίας χειρόγραφα και έντυπα παλαιότερων εποχών που διαθέτει, αλλά και για το μοναδικό σε όγκο και σπουδαιότητα αρχειακό υλικό της από την εποχή της Tουρκοκρατίας. Η ιστορία της είναι στενά συνυφασμένη με την ίδρυση σχολείων στην πόλη, τα οποία εμφανίζονται από το τέλος του 17ου αιώνα και εξής. Μαζί τους ιδρύεται και η Βιβλιοθήκη ως σχολική αρχικά και απαραίτητο εργαλείο των σχολείων της εποχής. Πολύ αργότερα, στις αρχές του 20ού αιώνα, αυτονομείται για να αποτελεί και πάλι έναν ιδιαίτερο πνευματικό θεσμό για την Κοζάνη. O εμπλουτισμός της Βιβλιοθήκης με βιβλία βασίστηκε κυρίως σε δωρεές διαπρεπών ανθρώπων του πνεύματος, επισκόπων, λογίων, εμπόρων κ.λπ. Σήμερα διαθέτει περί τους 260 χειρόγραφους κώδικες, πλουσιότατη συλλογή από έγγραφα (διοικητικά, εκκλησιαστικά, δικαστικά, πρακτικά Δημογεροντίας, εκπαιδευτικά, φορολογικά, κτηματολογικά, συμβόλαια, πωλητήρια, δωρητήρια, διαθήκες, προικοσύμφωνα, διαζύγια κ.λπ.), και πολύτιμα παλαίτυπα από τα τέλη του 15ου κιόλας αιώνα. Σήμερα η Κ.Δ.Β.Κ. βρίσκεται σε μια φάση εκσυγχρονισμού, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στα νέα ζητούμενα της κοινωνίας της πληροφορίας και να εξακολουθήσει να αποτελεί πνευματικό φάρο της πόλης και της ευρύτερης περιοχής.
Ντίνας Κ., Αλεξίου Β., Γαλάνη Α., Ξανθόπουλος Α., 2005. Πόσο πιο ‘διαθεματικό’ και ανανεωμένο είναι τελικώς το Δ.Ε.Π.Π.Σ.; Φιλόλογος 122, σσ. 589-611
(αναδημοσίευση της εργασίας)
Kokkidou, M., Dinas, K., Tsakiridou, H., Kyridis, A. 2004/2005. Infant’s Phonemic Awareness and family Literacy in Greece. International Journal of Learning 11, Article LC04-0096-2004
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες διεξάγεται μια έντονη συζήτηση γύρω από τη μεγάλη σημασία της φωνημικής / φωνολογικής ενημερότητας (phonemic / phonological awareness) και τη συμβολή της στην αναγνωστική επίδοση και την εν γένει γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού. Πρόσφατες έρευνες σε όλο τον κόσμο έχουν καταδείξει ότι η απόκτηση της φωνημικής ενημερότητας είναι ένας πολύ υψηλός δείκτης για την επιτυχή εκμάθηση της ανάγνωσης, ειδικά στην πρόγνωση της επιτυχούς εκμάθησης της αποκωδικοποίησης, που συνεπάγεται η ανάγνωση. Το ζήτημα της σύνδεσης μεταξύ της γλωσσικής ή επικοινωνιακής ικανότητας και της κοινωνικής προέλευσης των παιδιών αποτελεί έναν κοινό τόπο συνάντησης της επιστημονικής κοινότητας τόσο σε επίπεδο θεωρητικών αναζητήσεων όσο και σε επίπεδο βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας. Ειδικότερα η αναζήτηση των συνεκτικών δομών μεταξύ κοινωνικής προέλευσης – γλωσσικής (επικοινωνιακής) ικανότητας – σχολικής «επίδοσης» αποτέλεσε βασικό πεδίο συζήτησης μεταξύ των κοινωνιολόγων και γλωσσολόγων από τη δεκαετία του 1960. Στόχος της συγκεκριμένης έρευνας είναι να διερευνήσει το επίπεδο φωνημικής ενημερότητας παιδιών 4-6 ετών, τα οποία μεγαλώνουν σε διαφορετικά οικογενειακά περιβάλλοντα. Ιδιαίτερα εστιάζεται στη σχέση του επιπέδου γραμματισμού της οικογένειας και των επιδόσεων των παιδιών σε ασκήσεις που ελέγχουν την φωνολογική τους δεξιότητα.
Κυρίδης Α. & Ντίνας Κ. 2004. Περί ερευνών και δημοσιεύσεων ή ο κύκλος των χαμένων συγγραφέων και επιστημονικών φιλοδοξιών. Σύγχρονη Εκπαίδευση
Στο άρθρο αυτό συζητείται το θέμα των σχέσεων των επιστημόνων-παραγωγών των επιστημονικών ανακοινώσεων και έργων και των επιστημονικών περιοδικών που τα φιλοξενούν. Όταν μια επιστημονική εργασία ακολουθώντας τη συνήθη πορεία (υποβολή – αξιολόγηση – δημοσίευση) κλείνει τον κύκλο της, έχει καλώς· όταν όμως η εργασία αυτή προσελκύει και δημοσιογραφικό ενδιαφέρον, προκύπτουν κάποιες δυσανεξίες, οι οποίες συζητιούνται στη συνέχεια, που οφείλονται στη μη τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Ντίνας, Κ. 2004. Βαλκανικός γλωσσικός συνασπισμός. Πρακτικά ημερίδας για τη γλωσσική πολυμορφία στη Ευρώπη.
Το κείμενο αυτό αποτελεί μια περίληψη της ανακοίνωσης που έγινε στην ημερίδα με θέμα: “Γλωσσική πολυμορφία στην Ευρώπη”. Στην αρχή δίνονται κάποια γλωσσογεωγραφικά δεδομένα που αφορούν τον βαλκανικό χώρο και στη συνέχεια επιχειρείται μια ιστορική διαδρομή από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Σημαντικότεροι σταθμοί της: α. Οι αρχαίες γλώσσες της Βαλκανικής (η ελληνική, η ιλλυρική, η θρακική), β. Ο ερχομός της λατινικής μέσω των ρωμαϊκών λεγεώνων και οι επιπτώσεις της (λατινικές επιδράσεις σε όλες τις ομιλούμενες γλώσσες και συμβολή στη δημιουργία νέων γλωσσών, π.χ. της ρουμανικής), γ. Η κάθοδος των Σλάβων στα Βαλκάνια και η δημιουργία των νότιων σλαβικών γλωσσών (σερβικής, βουλγαρικής κ.λπ.) καθώς και οι επιπτώσεις στις υπάρχουσες στη Βαλκανική γλώσσες, και δ. Η έλευση της τουρκικής γλώσσας με την οθωμανική κατάκτηση και οι επιδράσεις που άσκησε στις βαλκανικές γλώσσες. Η μακραίωνη συνύπαρξη τόσο διαφορετικών μεταξύ τους γλωσσών σε έναν ομοιογενή πολιτικώς χώρο για πολλές εκατοντάδες (ρωμαϊκή, βυζαντινή, οθωμανική αυτοκρατορίες) είχε ως συνέπεια τη δημιουργία του βαλκανικού “γλωσσικού συνασπισμού”, τα βασικά χαρακτηριστικά του οποίου παρατίθενται στο τέλος της ανακοίνωσης.