TOPIC: Greek Language: The Oldest Spoken Language in Europe
Αρχική » Συλλογικοί τόμοι (Σελίδα 2)
Αρχείο κατηγορίας Συλλογικοί τόμοι
Ντίνας, Κ. & Κονσούλη, Ε. 2015. Μελέτες περίπτωσης από την η-κοινότητα της Α/βάθμιας. Στο: Κουτσογιάννης, Δ. & Μάτος, Α. (επιμ.) Διαδικτυακές κοινότητες εκπαιδευτικών για τα γλωσσικά μαθήματα: σχεδιασμός και εμπειρία. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, σσ. 255-277
Το παρόν βιβλίο παρουσιάζει την επιστημονική υπόσταση και την εμπειρία από την τριετή λειτουργία της διαδικτυακής κοινότητας Διάλογος, η οποία λειτούργησε υπό την αιγίδα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) από τον Μάρτιο του 2012 μέχρι τον Ιούνιο του 2015. Η ευρύτερη αυτή κοινότητα αποτελούνταν από τέσσερις επιμέρους κοινότητες, οι οποίες εστίαζαν στη διδασκαλία των γλωσσικών μαθημάτων στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση. Οι κοινότητες αυτές ήταν: μία της Α/βάθμιας εκπαίδευσης με εστίαση στη διδασκαλία της νέας ελληνικής (ν.ε.) γλώσσας και λογοτεχνίας και τρεις της Β/βάθμιας εκπαίδευσης με εστίαση στη διδασκαλία της ν.ε. γλώσσας, της ν.ε. λογοτεχνίας και της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματείας. Παράλληλα, όλοι οι εκπαιδευτικοί στο σύνολό τους αποτελούσαν μια ενιαία κοινότητα. Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση». Βασικός στόχος του συγκεκριμένου έργου (Τίτλος Πράξης: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρί- ων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της ελληνικής γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση») ήταν να αναπτύξει διδακτικούς πόρους (σενάρια) για την παιδαγωγική αξιοποίηση όλων των διδακτικών αντικειμένων, επομένως και των γλωσσικών μαθημάτων, όπου και εστίασε ο Διάλογος.
Ντίνας, Κ. & Αντωνοπούλου, Σ. 2015. Η-συντονισμός στη διαδικτυακή κοινότητα της Α/βάθμιας. Στο: Κουτσογιάννης, Δ. & Μάτος, Α. (επιμ.) Διαδικτυακές κοινότητες εκπαιδευτικών για τα γλωσσικά μαθήματα: σχεδιασμός και εμπειρία. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, σσ. 136-142
Το παρόν βιβλίο παρουσιάζει την επιστημονική υπόσταση και την εμπειρία από την τριετή λειτουργία της διαδικτυακής κοινότητας Διάλογος, η οποία λειτούργησε υπό την αιγίδα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) από τον Μάρτιο του 2012 μέχρι τον Ιούνιο του 2015. Η ευρύτερη αυτή κοινότητα αποτελούνταν από τέσσερις επιμέρους κοινότητες, οι οποίες εστίαζαν στη διδασκαλία των γλωσσικών μαθημάτων στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση. Οι κοινότητες αυτές ήταν: μία της Α/βάθμιας εκπαίδευσης με εστίαση στη διδασκαλία της νέας ελληνικής (ν.ε.) γλώσσας και λογοτεχνίας και τρεις της Β/βάθμιας εκπαίδευσης με εστίαση στη διδασκαλία της ν.ε. γλώσσας, της ν.ε. λογοτεχνίας και της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματείας. Παράλληλα, όλοι οι εκπαιδευτικοί στο σύνολό τους αποτελούσαν μια ενιαία κοινότητα. Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση». Βασικός στόχος του συγκεκριμένου έργου (Τίτλος Πράξης: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της ελληνικής γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση») ήταν να αναπτύξει διδακτικούς πόρους (σενάρια) για την παιδαγωγική αξιοποίηση όλων των διδακτικών αντικειμένων, επομένως και των γλωσσικών μαθημάτων, όπου και εστίασε ο Διάλογος.
Dinas, K. 2015. Greek Language: The Oldest Spoken Language in Europe. Keynote speaker στο Tsitsanoudis-Mallidis, N. Greek language in children’s society. New York: Untested Ideas Research Center, σσ. 7-20
Highlights of this keynote speech:
• the historical development of the Greek language from its appearance to the present day
• the spread and dissemination during the long historical route
• the many interactions of her in contact with many other languages, and
• the communicative dimension from antiquity to the present day
Ντίνας, Κ. 2015. Οι σχολικές γραμματικές προτείνουν τη διδακτική αξιοποίησή τους. Στο: Ανδρουλάκης, Γ. (επιμ.) Γλωσσική Παιδεία, 35 Μελέτες αφιερωμένες στον καθηγητή Ναπολέοντα Μήτση. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg, σσ. 203-214
Αντικείμενο της έρευνας είναι οι σχολικές γραμματικές μετά τη γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976 και ο τρόπος με τον οποίο προτείνουν τη διδακτική αξιοποίηση τους. Προκύπτει ότι σταδιακά εγκαταλείπονται παραδοσιακές και δομιστικές επιλογές και υιοθετούνται πιο σύγχρονες επικοινωνιακές και μετα-επικοινωνιακές επιλογές.
Λέξεις-κλειδιά: γραμματική, γλωσσική δομή, γλωσσοδιδακτική
The aim of this research is to show how school grammars, after the linguistic and educational reform done in 1976, suggest their exploitation utilization. The result of this investigation is that gradually traditional and structuralist options are abandoned and most modern communication and meta-communication options adopted.
Keywords: grammar, language structure, language teaching
Οι σχολικές γραμματικές προτείνουν τη διδακτική αξιοποίησή τους
Ντίνας, Κ. 2013. Η γλωσσική ποικιλότητα στο πλαίσιο της παιδαγωγικής του Κριτικού Γραμματισμού. Στο: Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, Ν. (επιμ.) Γλώσσα και Σύγχρονη (Πρωτο)σχολική Εκπαίδευση. Επίκαιρες προκλήσεις και προοπτικές. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg, σσ. 265-303
Η γλωσσική ποικιλότητα, μια πραγματικότητα αδιαμφισβήτητη για κάθε γλώσσα, απασχόλησε γλωσσολόγους και παιδαγωγούς από πολύ παλιά. Η στάση απέναντί της διαμορφώνεται ανάλογα με τις γενικότερες ιδεολογικές και πολιτικές επιλογές της κοινωνίας και επηρεάζει τη γλωσσική πολιτική που κάθε φορά ακολουθείται. Την εποχή της δημιουργίας των εθνικών κρατών υπερίσχυσε η τάση για γλωσσική ομογενοποίηση.
Σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και της επικράτησης του Διαδικτύου, ενώ θα περίμενε κανείς η γλωσσική ποικιλότητα να παραχωρεί τη θέση της στη γλωσσική ομογενοποίηση, αυτή εμφανίζεται με νέες μορφές και διαστάσεις (πβ. υπο-πολιτισμικές εκδοχές της αγγλικής γλώσσας, γλωσσικές ποικιλίες που οφείλονται στη νέα τεχνολογία και κυρίως στο Διαδίκτυο), ώστε να δικαιολογείται ο ισχυρισμός ότι για τη γλωσσική ποικιλότητα «δεν έχουμε ακόμα δει τίποτα».
Η Παιδαγωγική του Κριτικού Γραμματισμού με τις διάφορες εκδοχές της (πβ. Παιδαγωγική του Γραμματισμού με Βάση τα Κειμενικά Είδη της Σχολής του Σίδνεϊ, Παιδαγωγική των Πολυγραμματισμών) τοποθετείται απολύτως θετικά απέναντι στη γλωσσική ποικιλότητα και την ενσωματώνει δημιουργικά στα Προγράμματα Γλωσσικής Διδασκαλίας.
Η γλωσσική ποικιλότητα στο πλαίσιο της παιδαγωγικής του Κριτικού Γραμματισμού
Ντίνας, Κ. & Ξανθόπουλος, Αν. 2012. Κείμενα των μέσων μαζικής επικοινωνίας για τη διδασκαλία της γλώσσας στο δημοτικό σχολείο. Στο: Κούρτη, Ευαγ. (επιμ.) Παιδική ηλικία και μέσα μαζικής επικοινωνίας. Αθήνα: Ηρόδοτος/ O.M.E.P., τόμ. 2ος, σσ. 287-303
Στο κεφάλαιο που ακολουθεί οι συγγραφείς παρουσιάζουν τα αποτελέσματα μιας έρευνας που πραγματοποίησαν στα σχολικά βιβλία της γλώσσας των τεσσάρων μεγαλυτέρων τάξεων του δημοτικού σχολείου. Ο στόχος τους ήταν αφενός να καταγράψουν στα εγχειρίδια κάθε κείμενο που προέρχεται από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και, αφετέρου, να εντοπίσουν τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούνται διδακτικά, προκειμένου να ελέγξουν κατά πόσο οι πρόνοιες του αναλυτικού προγράμματος εφαρμόζονται για τα κείμενα αυτά. Πρώτα, ταξινόμησαν τα κείμενα ως προς το μέσο στο οποίο δημοσιεύονται (εφημερίδα, περιοδικό, διαδίκτυο, τηλεόραση, κ.λπ.) και ως προς το γένος λόγου και τον κειμενικό τύπο στον οποίο ανήκουν. Έπειτα, κατέγραψαν ποια «γραμματική» καλλιεργείται στους μαθητές μέσω της διδασκαλίας τέτοιων κειμένων, η παραδοσιακή ή αυτή του «κειμένου». Ταυτόχρονα, παρουσιάζουν ένα πλήθος άλλων πληροφοριών, όπως τους συγγραφείς και το μέγεθος των κειμένων, το εάν έχουν διασκευαστεί, τις επιμέρους εφημερίδες και περιοδικά από τα οποία προέρχονται, και διάφορες άλλες. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα κείμενα των ΜΜΕ αποτελούν το 19% του συνόλου των κειμένων που βρίσκονται στα σχολικά βιβλία αποτελώντας ένα σημαντικότατο κομμάτι τους. Προέρχονται κυρίως από περιοδικά και ένθετα που απευθύνονται σε παιδιά και δευτερευόντως από το διαδίκτυο και τις εφημερίδες. Η διδακτική αξιοποίηση των κειμένων δείχνει ότι περίπου ένα στα τρία αφορά αποκλειστικά την καλλιέργεια της παραδοσιακής γραμματικής και ένα ανάλογο ποσοστό την καλλιέργεια της γραμματικής του κειμένου. Εν κατακλείδι, τα βιβλία υλοποιούν σε ένα βαθμό τις πρόνοιες του αναλυτικού προγράμματος, αλλά είναι συζητήσιμο αν αυτός ο βαθμός είναι ομοιόμορφος και ικανοποιητικός για όλες τις τάξεις και για όλες τις παραμέτρους που ερευνήθηκαν.
Ντίνας, Κ. & Κουκουρίκου Α. 2011. Η παραγωγή πολυτροπικών κειμένων στα νέα σχολικά εγχειρίδια της γλώσσας του Δημοτικού σχολείου. Στο: Πουρκός Μ. & Κατσαρού, Ε. (επιμ.) Βίωμα, Μεταφορά και Πολυτροπικότητα: Εφαρμογές στην Επικοινωνία την Εκπαίδευση, τη Μάθηση και τη Γνώση, Νησίδες
Ο γραπτός λόγος αποτέλεσε και αποτελεί σημαντικό και καθοριστικό σημείο της ανθρώπινης εξέλιξης και του ανθρώπινου πολιτισμού. Τα τελευταία χρόνια, καθώς οι κοινωνικές, τεχνολογικές και οικονομικές ανάγκες αλλάζουν, οι χρήσεις και οι μορφές του γραπτού λόγου υφίστανται βαθιές αλλαγές. Η νέα επικοινωνιακή πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από τον πολυτροπικό της χαρακτήρα. Νέες μορφές επικοινωνίας διαμορφώνονται, όπου η γλώσσα δεν αποτελεί πλέον το μόνο και βασικό μέσο. Τα κείμενα δομούνται πλέον τόσο με τη γλώσσα όσο και με άλλους σημειωτικούς τρόπους, όπως είναι η εικόνα, ο ήχος, τα διαγράμματα, τα σύμβολα κ.λπ.
Τι σημαίνουν, όμως, αυτές οι αλλαγές για την εκπαίδευση και το σχολείο; Τα παιδιά – και όχι μόνο αυτά – περιβάλλονται από διάφορους τύπους πολυτροπικών κειμένων στο σπίτι, στο σχολείο, στο δρόμο, στην αγορά. Κάποια από αυτά είναι σε έντυπη μορφή, όπως τα εικονογραφημένα βιβλία, τα πληροφοριακά βιβλία, τα κόμικς, τα περιοδικά, οι εφημερίδες. Άλλα βασίζονται στην οθόνη: στην τηλεόραση, στο video, στον Η/Υ και σε διάφορες μορφές πολυμεσικής επικοινωνίας. Αυτό σημαίνει πως τα παιδιά έχουν εμπειρίες από ένα εύρος κειμένων που συνδυάζουν τις λέξεις με εικόνες, ήχο, σύμβολα και κίνηση, εμπειρίες τις οποίες τις φέρνουν μέσα στην τάξη. Πώς, λοιπόν, καλλιεργούνται και αναπτύσσονται αυτές οι εμπειρίες στα πλαίσια της διδασκαλίας του γραπτού λόγου;
Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να μελετήσει σε ποιο βαθμό τα νέα βιβλία της γλωσσικής διδασκαλίας προετοιμάζουν τους/τις μαθητές/τριες στις ανάγκες της πολυτροπικής επικοινωνίας. Ειδικότερα, το ενδιαφέρον μας εστιάζεται στις ευκαιρίες που δίνονται στα παιδιά να παράγουν πολυτροπικά κείμενα στα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος.
Επιμέρους στόχοι της έρευνάς μας ήταν να καταγράψουμε:
(α) την ύπαρξη δραστηριοτήτων παραγωγής πολυτροπικών κειμένων σε κάθε τάξη,
(β) τη μορφή των δραστηριοτήτων αυτών (ελεύθερη / καθοδηγημένη ανάπτυξη),
(γ) τα είδη πολυτροπικών κειμένων που καλούνται να παράγουν οι μαθητές/τριες σε κάθε τάξη,
(δ) το μέσο επικοινωνίας που χρησιμοποιείται για την παραγωγή τέτοιων κειμένων, και
(ε) τους διάφορους συνδυασμούς τρόπων (modes) που απαιτούνται για την παραγωγή αυτών των κειμένων.
Για τη διεξαγωγή της έρευνας καταγράφηκαν και ταξινομήθηκαν όλες οι δραστηριότητες παραγωγής γραπτού λόγου που εμπεριέχονται στα Βιβλία του Μαθητή (ΒΜ) και στα Τετράδια Εργασιών (ΤΕ) της Γλώσσας, σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, και αφορούν ειδικά στη δόμηση γραπτού κειμένου από τους/τις μαθητές/τριες, λαμβάνοντας υπόψη και τις οδηγίες που δίνονται στα βιβλία του δασκάλου.
Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι αν και γίνεται μία σημαντική προσπάθεια ώστε οι μαθητές/ τριες να παράγουν διάφορα είδη πολυτροπικών κειμένων, ωστόσο τα μέσα και οι τρόποι που απαιτούνται είναι πολύ περιορισμένα.
Динас, К. 2011. По повод Автобиографията на Григор Пърличев-Ставридис: Език или диалект? Това е въпросът. Στο: Кайчев, Н. (edit.) Григор Пърличев и братя Миладинови: Нови изледвания и прочити. София: Университетско издателство “Св. Климент Охридски”, σσ. 128-142.
Тази статия изследва характера на езиков идиом който се говори в Бившата югославска република Македония и отношенията си с българския език, по повод на “Автобиографията” на Григор Пърличев (Григориос Ставридис), публикувана на български и “македонски” език. Сравнителен преглед на два текста в всички езикови нива (фонетика, фонология, морфология, лексика, фразеология) показва, че “Македонски” основателно може да се счита като български диалект.
Στάμου, Α. & Ντίνας, Κ. 2011. Γλώσσα και τοπικότητες: Η αναπαράσταση γεωγραφικών ποικιλιών στην ελληνική τηλεόραση. Στο Πασχαλίδης, Γρ., Χοντολίδου, Ε. & Βαμβακίδου, Ι. (επιμ.) Σύνορα, Περιφέρειες, Διασπορές. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, σσ. 289-305
Η αρχική απλουστευτική αντίληψη που επικρατούσε για την παγκοσμιοποίηση ήταν ότι προκαλεί μόνο πρακτικές ομογενοποίησης. Έχει διαπιστωθεί, ωστόσο, ότι ο κίνδυνος οικονομικής ─ και ιδιαίτερα πολιτισμικής ─ ομογενοποίησης μπορεί να δημιουργήσει και τάσεις απόκλισης, ενθαρρύνοντας την επιβεβαίωση της τοπικότητας.
Στην παρούσα εργασία, εξετάζουμε τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζονται οι τοπικότητες μέσα από την τηλεοπτική προβολή γεωγραφικών διαλέκτων της ελληνικής. Η ελληνική τηλεόραση φαίνεται να βρίσκεται (και) σε ένα στάδιο ‘έμφασης της τοπικότητας’, δεδομένου ότι την περίοδο συλλογής του δείγματος (Οκτώβριος-Νοέμβριος 2006) προβάλλονταν έξι εβδομαδιαίες τηλεοπτικές σειρές, στις οποίες χρησιμοποιούνταν κάποια γεωγραφική διάλεκτος (π.χ. Της Αγάπης Μαχαιριά, Τύχη Βουνό, Επτά Θανάσιμες Πεθερές).
Κάνοντας μια σκιαγράφηση των ντοπιολαλιών που χρησιμοποιούν οι τηλεοπτικοί χαρακτήρες των σειρών (αριθμός και σημειολογικό προφίλ ομιλητών, συχνότητα και περίσταση χρήσης, γλωσσικά στοιχεία διαλέκτων), διαπιστώνεται ότι η τοπικότητα δεν κατασκευάζεται μόνο ως δυναμικό, αλλά συχνά ως πάγιο ή και τυχαίο στοιχείο της ταυτότητας του ομιλητή. Επίσης, σε σημειολογικό επίπεδο, οι ομιλητές των διαλέκτων απεικονίζονται ως ‘ακραίοι’ ή/και ‘γραφικοί’.
Συμπερασματικά, η τηλεοπτική αναπαράσταση των γεωγραφικών διαλέκτων συμβάλλει σε γενικές γραμμές στη συγκρότηση μιας κοινής νεοελληνικής ταυτότητας, μέσα από την έμφαση στις τοπικές γλωσσικές ‘ιδιαιτερότητες’. Η προβολή αυτής της γλωσσικής ετερογένειας είναι, ωστόσο, επιλεκτική και φαίνεται τελικά ότι οδηγεί στη διαμόρφωση του δίπολου ‘Εμείς’ (π.χ. κρητική διάλεκτος) και οι ‘Άλλοι’ (ποντιακή διάλεκτος).
Ντίνας, Κ., Τελλίδου, Δ. & Χαμπιαούρης, Κ. 2011. Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στη χρήση του διαδικτύου. Στο: Οικονομίδης, Β. (επιμ.) Εκπαίδευση & Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών. Θεωρητικές και ερευνητικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Πεδίο: 1003-1014
Στο πλαίσιο της ανάγκης για διαρκή εξέλιξη και αναβάθμιση του εκπαιδευτικού αναθεωρούνται συχνά και αναδιαμορφώνονται οι μέθοδοι και τα μέσα διδασκαλίας. Η αποτελεσματικότητά τους όμως εξαρτάται από την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, η οποία καθορίζεται κυρίως από τον γνωστικό και παιδαγωγικό προσανατολισμό των επιμορφωτικών προγραμμάτων.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι: α) η σύντομη παρουσίαση του θεωρητικού πλαισίου της επιμορφωτικής δραστηριότητας του Β’ Επιπέδου επιμόρφωσης στη χρήση του διαδικτύου στη διδακτική πράξη, το οποίο υλοποιείται από το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, «Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στη χρήση και αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία»,β) η διερεύνηση της αποτελεσματικότητάς του στους εκπαιδευτικούς που επιμορφώθηκαν στο νομό Καστοριάς και γ) η πρόταση ενός επιμορφωτικού «πακέτου» για την ποιοτική κατάρτιση και προετοιμασία των εκπαιδευτικών στη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας με απώτερο στόχο την αποτελεσματική διδασκαλία και τη δημιουργία εποικοδομητικού μαθησιακού περιβάλλοντος.