Χλαπουτάκη, Ε. & Ντίνας, Κ. 2017. Παράγοντες αποτελεσματικής διδασκαλίας ως βάση για την αξιολόγηση του καθηγητή του γλωσσικού μαθήματος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: η διεθνής εμπειρία. Στο Κασσωτάκης, Εμ. (επιμ.) Πρακτικά του Α’ Επιστημονικού Συνεδρίου της Ε.Ε.Ε.Α.: «Αξιολόγηση των Σχολικών Μονάδων και των Εκπαιδευτικών: Σύγχρονες Τάσεις, Διλήμματα και Προοπτικές»
Ως σκοπός της παρούσας εργασίας ορίστηκε ο εντοπισμός των παραγόντων που συμβάλλουν στην αποτελεσμα– τική διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία εργαλείων αξιολόγησης του εκπαιδευτικού –και ειδικότερα του φιλολόγου. Με βασική θέση ότι η έννοια της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συνδέεται άρρηκτα με την έννοια της αποτελεσματικής διδασκαλίας, αναζητήθηκαν στοιχεία αποτελεσματικής διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση όπως παρουσιάζονται στη διεθνή βιβλιογραφία. Χρησιμοποιήθηκαν ηλεκτρονικές βάσεις δεδομέ– νων μέσω του Συνδέσμου των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, όπου καταχωρίστηκαν λέξεις-κλειδιά. Τα ευρήματα προέκυψαν από την ανασκόπηση του συνόλου 34 βιβλιογραφικών πηγών, που αφορούν γενικά τη διδασκαλία του εφηβικού γραμματισμού (n=10) και ειδικά τη διδασκαλία της πρόσληψης (n=10) και της παραγωγής (n=9) του γραπτού λόγου και τη διδασκαλία του προφορικού λόγου (n=5). Στη συνέχεια εφαρμό– στηκε η μέθοδος της ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου των δεδομένων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός αξιόπιστου και εξειδικευμένου πλαισίου παραγόντων αποτελεσματικής διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας.
Λέξεις-κλειδιά: αξιολόγηση εκπαιδευτικού, αποτελεσματική διδασκαλία, εφηβικός γραμματισμός, Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Μούσιου, Ό. & Ντίνας, Κ. 2017. Η γλωσσική αλληλεπίδραση κατά τη διδασκαλία. Πρόταση για ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα «επικοινωνιακής επίγνωσης» για εκπαιδευτικούς. Οι βασικές αρχές και η φιλοσοφία του. Στο Σαραφίδου, Κ. (επιμ.). Σύγχρονες τάσεις και πρακτικές στη διαχείριση της σχολικής τάξης. Δράμα, σσ. 183-192
Η διδασκαλία είναι ένα συνομιλιακό γεγονός στη διάρκεια του οποίου ένας εκπαιδευτικός κατά τη γλωσσική διεπίδραση μεταδίδει γνώσεις σε ένα σύνολο μαθητών, όπως και οι μαθητές ανταλλάσσουν γνώσεις και πληροφορίες μεταξύ τους, ενώ, παράλληλα, μέσα από τον λόγο της διδασκαλίας πραγματώνεται η καλλιέργεια των γλωσσικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων των μαθητών και η υιοθέτηση στάσεων, απόψεων και αξιών. Για αυτό η ανάλυση του λόγου της διδασκαλίας αποκαλύπτει πολύ σημαντικά δεδομένα για το πώς επιτυγχάνονται οι παραπάνω στόχοι.
Στο πλαίσιο της επιδίωξης μιας πιο αποτελεσματικής διδακτικής πρακτικής εκπονήθηκε ένα Πρόγραμμα επικοινωνιακής επίγνωσης για εκπαιδευτικούς με στόχο να διερευνηθεί ο σημαντικός ρόλος της γλωσσικής αλληλεπίδρασης δασκάλου και μαθητών στη διάρκεια της διδασκαλίας και να προσδιοριστεί η συμβολή της στη συγκρότηση της γνώσης και στη βελτίωση της επικοινωνιακής ικανότητας εκπαιδευτικών και μαθητών.
Με την μεταγνωστική προσέγγιση του λόγου της διδασκαλίας, μέσα από από μαγνητοφωνημένα διδακτικά επεισόδια, επιδιώκεται η βελτίωση της επικοινωνιακής επίγνωσης των εκπαιδευτικών, ώστε να ερμηνεύουν τα γλωσσικά συμβάντα κατά τη διδασκαλία και να διαχειρίζονται με ευστοχία την επικοινωνία με τους μαθητές τους αξιοποιώντας τις δυνατότητες της γλώσσας.
Ντίνας, Κ. & Μουτσιούνα, Χ. 2017. Δύο τρόποι αξιολόγησης: Πρόγραμμα Σπουδών – Τράπεζα Θεμάτων. Πρακτικά 4ου Συνεδρίου «Νέος Παιδαγωγός». ISBN: 978-618-82301-2-5
Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί μια σύντομη συγκριτική μελέτη δύο τρόπων αξιολόγησης του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας στην Α’ Λυκείου, που ίσχυσαν και εναλλάχθηκαν την τελευταία πενταετία. Ο πρώτος είναι αυτός που ορίζεται από το ισχύον Νέο Πρόγραμμα Σπουδών (Π.Σ.) του μαθήματος, ενώ ο δεύτερος και μεταγενέστερος προβλέπει τη χρήση Τράπεζας Θεμάτων (Τ.Θ.). Πρόκειται, δηλαδή, για ταυτόχρονη ισχύ δύο εκπαιδευτικών μέτρων. Για τον λόγο αυτό, κρίθηκε σκόπιμη η παράλληλη εξέτασή τους, ώστε να διαπιστωθεί αν και κατά πόσο υπάρχουν σημεία ταύτισης ή σύγκλισης και, τελικά, να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα για το αν είναι δυνατό να συνυπάρξουν.
Λέξεις-κλειδιά: Αξιολόγηση, Νεοελληνική Γλώσσα Α’ Λυκείου, Πρόγραμμα Σπουδών, Τράπεζα Θεμάτων
Ντίνας, Κ. & Γκαντιά, Ε. 2017. Η συμβολή των ψηφιακών ιστοριών στην ενίσχυση της αναγνωστικής δεξιότητας, στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Νέος Παιδαγωγός- Πανελλήνιο Συνέδριο για τον Παιδαγωγό του Σήμερα», Αθήνα, 1 και 2 Απριλίου 2017, Ίδρυμα Ευγενίδου. ISBN: 978-618-82301-2-5, σελ. 1943-1952
Στην παρούσα ανακοίνωση υποστηρίζεται βιβλιογραφικά πως οι ψηφιακές ιστορίες δύνανται να συμβάλουν στην ενίσχυση των παραγόντων που επιδρούν στην ανάγνωση: φωνολογική επίγνωση, αναγνωστική ευχέρεια, λεξιλόγιο και κατανόηση. Συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των ψηφιακών ιστοριών, όπως η ακρόαση της προφοράς των κειμένων, οι ενσωματωμένοι ορισμοί λέξεων και τα κινούμενα σχέδια/ γραφικά, συντελούν στην ενίσχυση της ανάγνωσης, ανάγοντας τις ψηφιακές ιστορίες σε ένα κύριο μέσο, που ενσωματώνει την τεχνολογία στην εκπαίδευση με αποτελεσματικό τρόπο.
Λέξεις-κλειδιά: ψηφιακή ιστορία, φωνολογική/φωνημική επίγνωση, αναγνωστική ευχέρεια, λεξιλόγιο, κατανόηση
Ντίνας, K., Παλαιολόγου, N., Χατζηπαναγιωτίδη, Ά. Ντίνα, Μ. 2017. EDUCATIONAL SUPPORT MATERIAL FOR CHILDREN, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Εργαστήριο Γλώσσας και Προγραμμάτων Γλωσσικής Διδασκαλίας, σσ. 125
Ο «Γλωσσικό Υποστηρικτικό Υλικό» εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου: Xenios Zeus, ένα πρόγραμμα Erasmus+/Τομέας Σχολικής Εκπαίδευσης που υλοποιληθηκε για 24 μήνες (από 01-09-2016 έως 31-08-2018) με τίτλο: “Managing the refugee and migrant flows through the development of educational and vocational frames for children and adults”, ακρωνύμιο “Xenios Zeus” και αριθμό σύμβασης 2016-1-EL01-KA201-023512 μεταξύ της Εθνικής Μονάδας Συντονισμού του Προγράμματος Εrasmus+ και της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας.
Ντίνας, Κ. & Γκαντιά, Ε. 2017. Κατανόηση προφορικού λόγου από παιδιά προσχολικής ηλικίας: η περίπτωση της ψηφιακής αφήγησης, στο 13ο συνέδριο «Η Εκπαίδευση στην εποχή των ΤΠΕ και της Καινοτομίας – Νέος Παιδαγωγός», Πρακτικά Συνεδρίου, Αθήνα, 5-6 Νοεμβρίου 2016, Ίδρυμα Ευγενίδου. ISBN:978-618-82301-1-8, σελ. 556-565
Η παρούσα έρευνα επιδιώκει να διερευνήσει τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των παιδιών προσχολικής ηλικίας και κατανόησης προφορικού λόγου μέσω ψηφιακών αφηγήσεων με τη μορφή κινουμένων σχεδίων. Το δείγμα αποτέλεσαν 28 νήπια και προνήπια, τα οποία παρακολούθησαν 5 ψηφιακές αφηγήσεις παραμυθιών. Η αξιολόγηση της κατανόησης προφορικού λόγου έγινε μέσω ενός τεστ δέκα ερωτήσεων κυριολεκτικής κατανόησης οργανωμένων γύρω από το θέμα και τις λεπτομέρειες της ιστορίας. Η επεξεργασία των αποτελεσμάτων οδηγεί στη διαπίστωση πως η ψηφιακή αφήγηση συμβάλλει στην κατανόηση προφορικού λόγου καθώς εντοπίζονται υψηλά ποσοστά θετικών απαντήσεων από την πλευρά των νηπίων.
Λέξεις-κλειδιά: ψηφιακή αφήγηση, κατανόηση προφορικού λόγου, μεγαλόφωνη ανάγνωση ιστοριών
Ντίνας, K., Παλαιολόγου, N., Χατζηπαναγιωτίδη, Ά. Ντίνα, Μ., Παπαθωμοπούλου, Β. 2017. WELCOME GUIDE FOR CHILDREN IN GREECE, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Εργαστήριο Γλώσσας και Προγραμμάτων Γλωσσικής Διδασκαλίας, σσ. 19
Ο «Οδηγός καλωσορίσματος» εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου: Xenios Zeus, ένα πρόγραμμα Erasmus+/Τομέας Σχολικής Εκπαίδευσης που υλοποιληθηκε για 24 μήνες (από 01-09-2016 έως 31-08-2018) με τίτλο: “Managing the refugee and migrant flows through the development of educational and vocational frames for children and adults”, ακρωνύμιο “Xenios Zeus” και αριθμό σύμβασης 2016-1-EL01-KA201-023512 μεταξύ της Εθνικής Μονάδας Συντονισμού του Προγράμματος Εrasmus+ και της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας.
Ο οδηγός εκπονήθηκε
Κώστας Ντίνας & Ελένη Γρίβα. 2017. Η διδασκαλία και οι χρήσεις της ελληνικής γλώσσας σε σύγχρονα (δια/πολυ)πολιτισμικά περιβάλλοντα. Στο: Τσιτσανούδη, Ν. (επιμ.) Ελληνική Γλώσσα Πολιτισμός και ΜΜΕ. Gutenberg, σσ. 23-57
Περίληψη
Σε μια εποχή που διακρίνεται από ρευστότητα και επιδείνωση των τοπίων σε όλα σχεδόν τα επίπεδα, ο ρόλος της γλώσσας, που αναμετράται με την ιμπεριαλιστική εικόνα, γίνεται ολοένα και περισσότερο σημαντικός. Η εστίαση στην “ασθενή” ελληνική γλώσσα, με βάση τον γλωσσικό ηγεμονισμό, δείχνει επιτακτική και, σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο τόμος επιχειρεί την ενίσχυση της σύνδεσής της με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης. Επιμένει στην ανάδειξη νεωτερικών ζητημάτων αιχμής, όπως η σχέση της αρχαιοελληνικής γραμματείας με τη δημοσιογραφία, η έννοια της εξουσίας σε κλασικά κείμενα και η μετα-μνημονιακή γλώσσα στη δημόσια σφαίρα. Κορυφαίοι γλωσσολόγοι, νεοελληνιστές και καθηγητές από τα Πανεπιστήμια της Ελλάδας, του Harvard και του Rio de Janeiro καταθέτουν τις απόψεις τους για τη διδασκαλία και τις χρήσεις της ελληνικής γλώσσας σε δια/πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα, την τυποποίησή της και τις γλωσσικές απεικονίσεις της κρίσης, για να καταλήξουν στην “αποθέωση” της γλώσσας ως μείζονος εργαλείου για την καταπολέμηση του φόβου και της χειραγώγησης.
Περιεχόμενα
Πρόλογος || Εισαγωγή || 1. (Δια/πολυ)πολιτισμική αφύπνιση και επικοινωνία στη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας: Διδακτικές πρακτικές, προτάσεις και προοπτικές || 2. Η αλληλεξάρτηση των λέξεων σε σημασιολογικό επίπεδο και ο ολιστικός χαρακτήρας της λεξικής γνώσης: Διδακτικές συνέπειες στη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας || 3. Επίπεδη και συναισθηματική αφήγηση: Δύο στρατηγικές σε σχέση με την ακουστική μνήμη και την αναδιήγηση στη διδακτική πράξη – Ερευνητική εργασία σε πολιτισμική θεώρηση των ΜΜΕ έναντι ενός ερευνητικού παραδείγματος εκπαιδευτικής γλωσσικής πραγματικότητας || 4. Ο ελληνικός πολιτισμός ανά γλώσσα: Ένα πανόραμα της διδασκαλίας των Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Ζανέιρο της Βραζιλίας || 5. Γλωσσοϊδεολογικές διαστάσεις στην τυποποίηση της Νέας Ελληνικής || 6. «Το λεξικό μας» για τις τάξεις Δ΄, Ε ΄, Στ ΄του Δημοτικού Σχολείου || 7. Επικοινωνία και ελευθερία της έκφρασης στον Όμηρο || 8. Ιατρικό απόρρητο από την αρχαιότητα στη σύγχρονη «μιντιακή» εποχή || 9. Ο «δημοσιογραφικός λόγος» ενός βυζαντινού χρονογράφου – Η περίπτωση του Ιωάννη Μαλάλα (6ος αι. μ.Χ.) || 10. Ισχύς, εξουσία και νομιμότητα στον 21ο αιώνα: Η συμβολή του Max Weber || 11. Οι εννοιολογικές μεταφορές στον Τύπο την εποχή της λιτότητας || 12. Οι «ασθενείς» και οι «γιατροί» των μνημονίων: Γλωσσικές απεικονίσεις του ελληνικού χρέους σε κείμενα της δημόσιας σφαίρας || 13. Ο αντίλογος των πλατειών και ο λόγος των ΜΜΕ στην Ελλάδα της κρίσης || 14. Εννοιακές και οπτικές μεταφορές σε προεκλογικά σποτ: Η περίπτωση των εθνικών εκλογών του Ιανουαρίου του 2015 || 15. Η γλώσσα ως εργαλείο υπερνίκησης του φόβου: Μια απόπειρα κατανόησης της διττής χρήσης της λειτουργίας της γλώσσας || Βιογραφικά συγγραφέων || Ευρετήριο εννοιών και όρων.
Παρατηρήσεις
Τα κείμενα γράφουν οι: Κώστας Ντίνας, Ελένη Γρίβα, Ναπολέων Μήτσης, Σμαράγδα Παπαδοπούλου, Fernanda Lemos de Lima, Luciana Povoa de Almeida Silva, Αθανάσιος Μιχάλης, Γεώργιος Δ. Καψάλης, Ιωάννης Πετρόπουλος, Ιωάννης Στε?ανίδης, Χαράλαμπος Στεργιούλης, Νικόλας Πρεβελάκης, Ζωή Γαβριηλίδου, Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, Διονύσης Γούτσος, Περικλής Πολίτης, Κωνσταντίνος Β. Ζορμπάς.