Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση διδακτικών εφαρμογών κριτικού γραμματισμού στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ανεπτυγμένων εκπαιδευτικά χωρών. Αρχικά, αναζητήθηκαν στη διεθνή βιβλιογραφία και καταγράφηκαν αποτελεσματικές παιδαγωγικές πρακτικές, εφαρμοσμένες σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα κριτικού γραμματισμού με αποδέκτες εφήβους μαθητές με ή χωρίς δυσκολίες γραμματισμού. Από την ανάλυση των πρακτικών ως προς τη δομή, το περιεχόμενό τους και τα είδη των κειμένων δημιουργήθηκε ένα πλαίσιο διδακτικών προτάσεων εφαρμογής του κριτικού γραμματισμού. Συγκεκριμένα, τα δομικά στοιχεία των πρακτικών είναι αφενός οι κριτικές αναλύσεις, προκειμένου οι έφηβοι να κατανοήσουν τις πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις της πράξης της ανάγνωσης, αφετέρου η ανάληψη δράσης για την έκφραση της προσωπικής τους θέσης απέναντι στους κυρίαρχους λόγους. Ως προς το περιεχόμενο των παιδαγωγικών πρακτικών αξιοποιούνται τα κοινωνικά θέματα που παρουσιάζουν κοινά σημεία με τα βιώματα των μαθητών. Οι τεχνικές της κριτικής ανάγνωσης και παραγωγής κριτικού λόγου εφαρμόζονται σε λογοτεχνικά κείμενα του σχολικού κανόνα αλλά και σε κείμενα λαϊκής κουλτούρας ή δημοσιογραφικής ενημέρωσης, ώστε να συνδεθεί ο σχολικός γραμματισμός με τους εξωσχολικούς (πολυ)γραμματισμούς, αλλά και να ενισχυθεί στους εφήβους η κριτική επίγνωση των πολυγραμματισμών.
Παρόλο που οι πρακτικές εφαρμόστηκαν κυρίως στο αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα, θεωρούμε ότι οι βασικοί άξονες δομής, περιεχομένου και κειμενικών ειδών συνδιαμορφώνουν ένα πλαίσιο διδακτικών προτάσεων το οποίο είναι διδακτικώς αξιοποιήσιμο και στην ελληνική πραγματικότητα, είτε σε μία μελλοντική αναθεώρηση των Προγραμμάτων Σπουδών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είτε στο ισχύον γλωσσικό πρόγραμμα κριτικού γραμματισμού της Α’ Λυκείου.
Παιδαγωγικές πρακτικές κριτικού γραμματισμού σε εφήβους μαθητές
Βλ. ΠΡΑΚΤΙΚΑ