Αρχείο κατηγορίας Περιοδικά-Συνέδρια

Στην εργασία αυτή συγκεντρώσαμε τις ασκήσεις παραγωγής γραπτού λόγου, όπως αυτές εμφανίζονται στα βιβλία που σήμερα διδάσκονται για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας: Έκφραση – έκθεση της Γ’ Λυκείου, Θεματικοί κύκλοι Λυκείου και Γλωσσικές ασκήσεις για το Ενιαίο Λύκειο. Τις παρουσιάζουμε  κατηγοριοποιώντας τις ανάλογα με την ενότητα του βιβλίου στην οποία ανήκουν, ανάλογα με το είδος λόγου που ζητάνε να παραχθεί, με την έκτασή του, με το θέμα που ζητάνε να πραγματευτεί ο μαθητής και με τη διατύπωση των ίδιων των ασκήσεων. Ειδικότερα, σε σχέση με τη διατύπωση εξετάζουμε αν δίνονται στους μαθητές βοηθητικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα λεξιλόγιο ή οδηγίες, και ακόμα τα πλαίσια στα οποία τους ζητάνε να ενταχθεί το κείμενό τους. Παράλληλα, συγκεντρώσαμε τα θέματα παραγωγής λόγου, όπως αυτά δόθηκαν στις Πανελλήνιες εξετάσεις κατά τα χρόνια που οι μαθητές διδάσκονται το νέο εγχειρίδιο Έκφρασης- Έκθεσης, δηλαδή μετά το 2000. Εξετάζουμε τη σχέση μεταξύ αυτών που διδάσκουμε στα παιδιά με αυτά που στο τέλος της χρονιάς ζητιούνται στις Πανελλήνιες εξετάσεις, καθώς και την «προτίμηση» των εξετάσεων σε συγκεκριμένα είδη λόγου και θέματα.

Η παραδοσιακή μέθοδος διδασκαλίας της γλώσσας, καθώς θεωρούσε τα κείμενα των «δόκιμων» συγγραφέων πρότυπα ορθής χρήσης της γλώσσας, προέκρινε τη σχεδόν αποκλειστική χρήση τους στο γλωσσικό μάθημα. Αυτή η μέθοδος χαρακτήριζε εν πολλοίς και τα γλωσσικά βιβλία που μέχρι το 2006 διδάσκονταν στο δημοτικό σχολειό, αν και είχαν συγγραφεί στη βάση ενός δομιστικού και εν μέρει επικοινωνιακού αναλυτικού προγράμματος. Με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του 2003 επιχειρείται η αλλαγή της παραπάνω μεθόδου, εφόσον η διδασκαλία ποικίλων κειμενικών ειδών βρίσκεται πλέον στον πυρήνα της γλωσσικής διδασκαλίας. Τα γλωσσικά εγχειρίδια που υλοποιούν το συγκεκριμένο πρόγραμμα περιλαμβάνουν και λογοτεχνικά κείμενα ―αλλά όχι αποκλειστικά. Η ποσότητα και η διδακτική αξιοποίηση των λογοτεχνικών κειμένων στα βιβλία αυτά έχουν αποτελέσει θέμα επιστημονικής συζήτησης: από τη μια μεριά κάποιοι διαπιστώνουν ανεπάρκεια λογοτεχνικών κειμένων ενώ κάποιοι άλλοι  κάνουν λόγο για ισορροπία κειμενικών ειδών. Η έρευνά μας επιχειρεί να καταγράψει τα λογοτεχνικά κείμενα των βιβλίων των τεσσάρων μεγαλυτέρων τάξεων του δημοτικού, με σκοπό να συμβάλει στη συζήτηση που έχει ανοίξει για τη θέση και τη λειτουργία τους στο γλωσσικό μάθημα. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζουμε ποια και πόσα λογοτεχνικά κείμενα υπάρχουν στα νέα βιβλία, σε ποιο κειμενικό είδος ανήκουν, τι θέση έχουν στα βιβλία, ποιο είναι το μέγεθός τους, ο συγγραφέας τους και πλήθος άλλων βιβλιογραφικών στοιχείων, καθώς και πώς αξιοποιούνται διδακτικά. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι περίπου ένα στα τρία κείμενα των βιβλίων είναι λογοτεχνικό, τα περισσότερα κατατάσσονται στον αναφορικό λόγο και αξιοποιούνται για τη διδασκαλία τόσο των κειμενικών ειδών όσο και της γραμματικής δομής.

Το Διαδίκτυο αποτελεί πολύ σημαντική τεχνολογική καινοτομία του 20ού αιώνα στον τομέα της επικοινωνίας. Η χρήση του από τους εκπαιδευτικούς έχει αξιολογηθεί θετικά από τους ερευνητές, διότι παρέχει οφέλη τόσο στο εκπαιδευτικό προσωπικό όσο και στους μαθητές. Ωστόσο η παρουσία των ιστοσελίδων των ελληνικών δημόσιων νηπιαγωγείων παραμένει μικρή. Η παρούσα εργασία αποτελεί μελέτη περίπτωσης στην οποία αναζητούμε και καταγράφουμε τα χαρακτηριστικά των υπαρχουσών ιστοσελίδων των νηπιαγωγείων ως προς το θεματικό και πολυμεσικό περιεχόμενο, ως προς τις προσφερόμενες υπηρεσίες και την ταυτότητα του δημιουργού, ενώ παράλληλα διερευνούμε τους ιστοτόπους ως προς την υπερίσχυση του λεκτικού ή εικονιστικού κειμένου θέλοντας να εξαγάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για εννοούμενη χρήση του από ενηλίκους ή παιδιά νηπιαγωγείου. Στα συμπεράσματα συγκαταλέγεται και η διαπίστωση πως οι περισσότερες ιστοσελίδες περιέχουν ενότητες για τις δραστηριότητες και τα μαθήματα, ενώ ως προς το πολυμεσικό περιεχόμενο οι περισσότερες περιέχουν στατικές εικόνες. Διαφαίνεται ακόμη ότι οι πιθανοί αποδέκτες είναι οι ενήλικοι, μια που οι ιστοσελίδες στη συντριπτική τους πλειοψηφία στηρίζονται στο λεκτικό/φραστικό κείμενο.

Τα διδακτικά βιβλία στη χώρα μας θεωρούνται βασικοί συντελεστές για την επίτευξη των σκοπών της εκπαίδευσης και συγγράφονται υποχρεωτικά σύμφωνα με τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ). Η διαπίστωση, συνεπώς, του βαθμού στον οποίο υλοποιούν και συντονίζονται τα διδακτικά εγχειρίδια με τα ΑΠΣ είναι καίριας σημασίας καθώς τυχόν «αντιφάσεις, ανακολουθίες και ασυνέχειες» μεταξύ αυτών των δύο παραγόντων της εκπαιδευτικής διαδικασίας θεωρούνται σοβαρός ανασταλτικός παράγοντας στην επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων που θέτει η επίσημη Πολιτεία. Επιπλέον, αν λάβει κανείς υπόψη του τον κεντρικό ρόλο που κατέχει στη διδασκαλία η χρήση των σχολικών βιβλίων, διεθνώς και ειδικά στη χώρα μας, την εμμονή εκπαιδευτικών και μαθητών στην «εξάντληση της διδακτέας ύλης», στη σχολαστική διδασκαλία όλων των ενοτήτων και ασκήσεων των βιβλίων αυτών και στην απομνημόνευση ολόκληρων χωρίων τους ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία στο σχολείο και την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, πρέπει να θεωρήσει περίπου ως υποχρεωτική την αξιολόγησή τους από την εκπαιδευτική κοινότητα ως μέσων διδασκαλίας.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μιας έρευνας που πραγματοποιήθηκε στα διδακτικά βιβλία της γλώσσας (Βιβλίο Μαθητή και Τετράδιο Εργασιών) των τάξεων Γ’, Δ’, Ε’ και ΣΤ’ του δημοτικού σχολείου με σκοπό να διαπιστωθεί εάν η διδασκαλία των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων είναι σε συνάφεια με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών (ΑΠΣ). Συγκεκριμένα, μελετήθηκε πόσες ασκήσεις αφορούν γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα, ποιες από αυτές είναι ανοιχτού ή κλειστού τύπου, καθώς και εάν η εξάσκηση στα γραμματικά φαινόμενα γίνεται με λέξεις, φράσεις ή μέσα σε κείμενα. Επίσης, παρουσιάζονται ο τρόπος εργασίας των μαθητών κατά την επεξεργασία των ασκήσεων (ατομικά ή ομαδικά) και η πιθανή εμπλοκή τους σε διαδικασίες αυτοαξιολόγησης. Παράλληλα, καταγράφηκαν ποιοι και πόσοι γραμματικοί κανόνες περιλαμβάνονται στα βιβλία. Τα αποτελέσματα δείχνουν γενικά μια άτολμη και αποσπασματική υιοθέτηση της διδακτικής μεθοδολογίας που σκιαγραφεί το ΑΠΣ.

Σχετικά πρόσφατα για το ελληνικό νηπιαγωγείο εκπονήθηκε νέο Πρόγραμμα Σπουδών, το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) (Φ.Ε.Κ. 304/2003). Στη συνέχεια, με βάση αυτό, συγγράφηκαν τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) των επί μέρους γνωστικών αντικειμένων. Ειδικότερα, το Αναλυτικό Πρόγραμμα της Γλώσσας για το Νηπιαγωγείο βασίζεται κυρίως στη θεωρία του αναδυόμενου γραμματισμού, η αξία διερεύνησης του οποίου είναι σημαντική για τη βελτίωση της γλωσσικής διδασκαλίας.

Στο άρθρο αυτό γίνεται μια σύντομη επισκόπηση της γλωσσικής ιστορίας της Βαλκανικής με σημαντικότερους σταθμούς: α) τη γλωσσική κατάσταση στην αρχαιότητα με σπουδαιότερες γλώσσες την ελληνική, την ιλλυρική και τη θρακική, β) τον ερχομό της λατινικής και τη συμβολή της στη δημιουργία νέων γλωσσών, των νεολατινικών γλωσσών της Βαλκανικής, γ) την κάθοδο των Σλάβων και τη δημιουργία των σλαβικών γλωσσών της Βαλκανικής, και δ) την έλευση της τουρκικής γλώσσας με την οθωμανική κατάκτηση.

Στο αρχείο της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης φυλάσσεται ένα πολύτιμο για την ιστορία της πόλης της Φλώρινας ιστορικό τεκμήριο. Πρόκειται για μια απογραφή του ελληνορθόδοξου πληθυσμού της πόλης, την οποία πραγματοποίησε την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα ο Μητροπολίτης Μογλενών και Φλωρίνης Άνθιμος με σκοπό να χωρίσει τον πληθυσμό σε τέσσερις ενορίες και να τις αναθέσει σε ισάριθμους ελληνορθόδοξους ιερείς.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια διδακτική πρόταση διαθεματικής διδασκαλίας Φυσικών Επιστημών και Γλώσσας με θέμα την ταξινόμηση των υλικών στις τρεις φυσικές καταστάσεις της ύλης. Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση των απόψεων παιδιών προσχολικής ηλικίας για την ταξινόμηση των υλικών μέσω μιας ειδικά σχεδιασμένης διδακτικής παρέμβασης που ενσωμάτωνε γλωσσικές δραστηριότητες. Ο σχεδιασμός της εργασίας περιλάμβανε την καταγραφή των προϋπαρχουσών αντιλήψεων των παιδιών (με ατομικές ημιδομημένες συνεντεύξεις) αναφορικά με τις τρεις καταστάσεις της ύλης και της προσέγγισης του κειμενικού είδους της αφίσας (προ-έλεγχος), τη διδακτική παρέμβαση και τον μετα-έλεγχο προκειμένου να αξιολογηθεί η παρέμβαση. Τα ευρήματα της έρευνας ήταν ενθαρρυντικά, καθώς προέκυψε σημαντική βελτίωση στις αντιλήψεις των παιδιών αναφορικά με την ταξινόμηση των υλικών. Επίσης από την ποιοτική ανάλυση των περιγραφών των παιδιών διαπιστώθηκε εμπλουτισμός του λεξιλογίου τους και χρήση αυξημένου αριθμού λέξεων. Η εργασία αυτή υλοποίησε στόχους που αφορούσαν τόσο στις φυσικές επιστήμες όσο και στην ανάπτυξη της γλώσσας στην προσχολική εκπαίδευση.

Educators’ attitudes, expectations and ideas about bilingualism play a central role regarding the stance their students will adopt towards home or first language (L1), and eventually in terms of the type of bilingualism their students will develop. On the other hand, the mapping of teachers’ potential prejudices and misconceptions about bilingualism could contribute to the design of more efficient intercultural education programs, by pinpointing those areas needing particular attention for conceptual change. The relevant literature indicates several myths circulating about bilingualism. However, there are quite a few empirical studies exploring whether and to what extent teachers in general, as well in different socio-cultural settings, hold some or most of these misconceptions.