ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Κομιτατζήδες που εργάζονται στο δρόμο (1)
  Η εικόνα περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Πόλεμος 1914-1918. Στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail (3 Οκτωβρίου 1915 – 21 Δεκεμβρίου 1917): Στο μέτωπο της Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Σεπτέμβριος 1916 – Απρίλιος 1917)". Από τη στάση των ατόμων και τη γυρισμένη πλάτη τους στο φακό συμπεραίνουμε ότι πρόκειται για μη σκηνοθετημένη λήψη με κατεύθυνση προς τον βορά (σύμφωνα με τους λόφους που βρίσκονται στο παρασκήνιο) και θέση του φωτογράφου στον νότο. Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η απεικόνιση των εργασιών κατασκευής ή συντήρησης του δρόμου στο χωριό Σωτήρας, της σημερινής περιοχής Αμυνταίου. Στο πρώτο πλάνο της φωτογραφίας απεικονίζονται δύο Μουσουλμάνοι, όπως γίνεται φανερό από την ενδυμασία τους (βράκες και φεσάκια), ο ένας εκ των οποίων μεταφέρει ξυπόλητος μια ξύλινη χειράμαξα, ενώ ο δεύτερος κρατά ένα φτυάρι, με το οποίο πιθανότατα γεμίζει την χειράμαξα με άμμο ή χώμα από το σκάμμα που βρίσκεται μπροστά του. Επιπλέον στα αριστερά τους υπάρχει ένα κορίτσι, Μουσουλμάνα, που φορά μαντήλα στο κεφάλι και βράκα ενώ κρατά κάτι (δεν είναι ευδιάκριτα τα αντικείμενα, ίσως παπούτσια) και στα δυο της χέρια. Από τη δυναμική στάση του σώματός της, γίνεται φανερό ότι περπατά προς τους άνδρες που βρίσκονται από πίσω. Ακόμα, στη δεξιά πλευρά απεικονίζεται ένα πλινθόκτιστο σπίτι με μερική επένδυση από πέτρα, ξύλινα κουφώματα και σκεπή με κεραμίδια, στη γωνία του οποίου στέκεται ένας σκύλος. Σε δεύτερο πλάνο και κατά μήκος του δρόμου, υπάρχει πλήθος ανδρών (διαφορετικής καταγωγής και κοινωνικής τάξης, όπως μαρτυρά η ενδυμασία τους) οι οποίοι ασχολούνται με την κατασκευή του έργου. Στο κέντρο, ανάμεσα στους άνδρες με τα φεσάκια (που αποτελούν την πλειονότητα) διακρίνεται ένας άνδρας με στρατιωτική ενδυμασία, πηλίκιο και μπότες ενώ λίγο πιο αριστερά από αυτόν, περπατά ένας ακόμα άνδρας με αντίστοιχη αμφίεση. Επιπρόσθετα στα αριστερά της φωτογραφίας απεικονίζονται δύο ακόμα στρατιωτικοί, ένας εκ των οποίων έφιππος (πιθανότατα αξιωματικός ή ανώτερος στρατιωτικός που επιβλέπει το έργο). Σε ένα τρίτο πλάνο, πίσω από τους αξιωματικούς διακρίνονται πλινθόκτιστα κτίρια - σπίτια και ο μιναρές του τζαμιού, ενώ κατά μήκος υπάρχουν δέντρα, στημένες σκηνές και στα δεξιά άμαξες και οχήματα. Τέλος, στο φόντο παρατηρούμε τον κάμπο και στο βάθος, στον βορά, τον λόφο πίσω από τον οποίο πιθανότατα βρίσκεται το χωριό Κλειδί.
• Ταφή ενός Σέρβου στρατιώτη (2)
  Στη συγκεκριμένη φωτογραφία απεικονίζονται έντεκα άνδρες σε μία τοποθεσία με πολλούς χωμάτινους τάφους στο χωριό Μελίτη (πρώην Vostaran). Στο σκηνικό παρατηρούμε μεγάλες εκτάσεις γης χωρίς βλάστηση και μπροστά χωμάτινο έδαφος με πέτρες και ελάχιστα ξερά χόρτα που συνάδουν με την εποχή λήψης (Φθινόπωρο). Ακόμη, υπάρχουν πολλοί χωμάτινοι τάφοι ο ένας δίπλα στον άλλο, χωρισμένοι μεταξύ τους με πέτρες. Ωστόσο στη δεξιά μεριά της φωτογραφίας παρατηρούνται πιο πρόσφατοι τάφοι καθώς το χώμα δεν έχει προλάβει να «κάτσει» και δεν υπάρχουν γύρω τους πέτρες. Παράλληλα, οι στοίβες από χώμα μαρτυρούν ότι υπάρχουν κι άλλοι νεκροί που πρέπει να θαφτούν. Σε όλους τους τάφους όμως ανεξαιρέτως, υπάρχει από ένας λευκός σταυρός, σύμβολο του χριστιανισμού. Η λήψη δεν φαίνεται σκηνοθετημένη καθώς είναι αρκετά μακρινή και δεν μπορούν να διακριθούν καθαρά τα πρόσωπα και οι εκφράσεις τους, κανένας άνδρας δεν κοιτάζει προς τον φακό και η στάση τους διακρίνεται από αυθορμητισμό. Για παράδειγμα, στο αριστερό μέρος της φωτογραφίας παρατηρούμε έναν άνδρα που περπατάει και έχει φωτογραφηθεί ο μισός ενώ λίγο πιο δίπλα έναν άνδρα ο οποίος φαίνεται ελάχιστα καθώς βρίσκεται μέσα στον λάκκο. Παρατηρώντας πιο προσεκτικά, βλέπουμε κοντά στο κεφάλι του ένα αντικείμενο που μοιάζει με το τέλος ενός φτυαριού. Πιθανόν λοιπόν αυτός ο άνδρας να σκάβει για να προετοιμάσει τον τάφο κάποιου νεκρού Σέρβου στρατιώτη. Το ίδιο φαίνεται να κάνουν και άλλοι δύο στρατιώτες λίγο πιο πέρα. Ο ένας από αυτούς στέκεται όρθιος με την πλάτη γυρισμένη στο φακό (στοιχείο ότι η φωτογραφία δεν έχει σκηνοθετηθεί) κρατώντας στα χέρια του ένα φτυάρι ενώ ο άλλος είναι σκυμμένος και πιθανόν σκάβει. Συγχρόνως με τους στρατιώτες που προετοιμάζουν τους τάφους των νεκρών, παρατηρούμε και πέντε ακόμη άνδρες, μάλλον μεσήλικες, να στέκονται όρθιοι κοιτώντας προς τα κάτω. Από ό,τι μπορούμε να καταλάβουμε, ο ένας από αυτούς είναι παππάς αφού φορά ράσα. Το περιστατικό που απεικονίζεται λοιπόν, σύμφωνα και με την λεζάντα, είναι η κηδεία ενός Σέρβου στρατιώτη. Παρατηρούμε ότι ο παππάς στέκεται πάνω από τον νεκρό, ο οποίος βρίσκεται ξαπλωμένος στο έδαφος και από πάνω του έχει έναν λευκό σταυρό, και λογικά διαβάζει το ευαγγέλιο τελώντας κάποια τελετή για την ανάπαυση του νεκρού. Η ενδυμασία των εικονιζόμενων είναι παρόμοια. Ο μόνος που ξεχωρίζει έντονα είναι ο παππάς, ο οποίος φορά ράσα. Όλοι οι υπόλοιποι είναι παρόμοια ντυμένοι, με απλά και ζεστά ρούχα. Η ενδυμασία τους μαρτυρά ότι πιθανώς πρόκειται για ανθρώπους χαμηλής κοινωνικοοικονομικής κατάστασης και ότι η εποχή λήψης είναι το Φθινόπωρο και πιο συγκεκριμένα στις 30 Νοεμβρίου του 1916. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι άνδρες που στέκονται πάνω από τον νεκρό έχουν βγαλμένο το καπέλο τους και το κρατούν στο χέρι. Ίσως ως ένδειξη σεβασμού. Χρησιμοποιώντας επίσης τα μνήματα ως σημάδια προσανατολισμού και γνωρίζοντας ότι «κοιτάνε» προς την Ανατολή, καταλήγουμε ότι ο φωτογραφικός φακός είναι στραμμένος προς το Νότο. Τέλος, στην άκρη της φωτογραφίας παρατηρούμε σημειωμένους κάποιους αριθμούς που πιθανόν να αντιστοιχούν σε κάποια αρίθμηση καταλόγου για την καλύτερη οργάνωση και αρχειοθέτηση των φωτογραφιών.
• Λίγο πριν το αλώνισμα
  Στη συγκεκριμένη φωτογραφία παρατηρούμε τέσσερις γυναίκες να εργάζονται σκληρά «ανοίγοντας» τα δεμάτια από στάχυα για να τα προετοιμάσουν για το αλώνισμα. Εστιάζοντας στην στάση των γυναικών εικάζουμε πως η εικόνα δεν είναι σκηνοθετημένη καθώς οι γυναίκες επιτελούν τις εργασίες τους αδιαφορώντας για τον φακό. Το σημείο λήψης τοποθετείται σε μια αυλή όπου υπάρχουν δυο κτήρια, τα οποία είναι διαγώνια σε σχέση με τον φακό. Στα αριστερά υπάρχει ένα ακόμα κτήριο που μοιάζει περισσότερο με αποθήκη. Αναλυτικότερα, στο πίσω μέρος της εικόνας διακρίνουμε ένα μεγάλο σπίτι με κεραμοσκεπή και ψηλή καμινάδα. Φαίνεται αρχοντικό επειδή έχει μεγάλα παράθυρα με ωραία αρχιτεκτονική. Στο πάνω μέρος των παραθύρων υπάρχει μια αψίδα ενώ έχουν και περίτεχνα σιδερένια κάγκελα. Πιο μπροστά υπάρχει ένα άλλο σπίτι διώροφο στο ίδιο σχεδόν ύψος με το προηγούμενο. Αντίστοιχα και αυτό το σπίτι έχει σκεπή από κεραμίδια όμως έχει πιο φαρδιά χτιστή καπνοδόχο. Ο τοίχος είναι από πλίνθους. Τα παράθυρα στο ισόγειο έχουν οριζόντια σίδερα. Μπροστά υπάρχει μια μεγάλη ξύλινη δίφυλλη πόρτα που στο επάνω μέρος έχει ένα άνοιγμα. Ανάμεσα στα κτίρια υπάρχει ένα γυμνό δέντρο. Το κτήριο στα δεξιά είναι πιο «φτωχικό» από το προηγούμενο. Αριστερά υπάρχει ένα άλλο κτήριο μικρό σαν παράγκα. Έχει και αυτό σκεπή από κεραμίδια αλλά είναι πρόχειρα βαλμένα. Είναι φτιαγμένα από βούρλα και σοβατισμένο από λάσπη που σε πολλά σημεία έχει πέσει. Στα αριστερά βρίσκεται μια αποθήκη από καλάμια ή βούρλα με πρόχειρη αχυρένια σκεπή σαν στάβλος. Μπροστά του υπάρχει ένα φτυάρι που πιθανόν θα χρησιμεύσει για το μάζεμα του σταριού. Στα δεξιά της εικόνας υπάρχει μια μεγάλη ξύλινη ρόδα από κάρο ενώ διαφαίνονται και άλλα εργαλεία τα οποία χρησίμευαν στο αλώνισμα. Οι γυναίκες της εικόνας έχουν μακριές κοτσίδες, φορούν μαντήλια, τα οποία έχουν τυλίξει μέχρι το μισό πρόσωπο. Αυτό ίσως γίνεται με σκοπό να καλυφθούν από την σκόνη. Φορούν λευκά πουκάμισα με φαρδιά μανίκια και λευκά μεσοφόρια. Από πάνω φορούν ανοιχτόχρωμα υφαντά φορέματα λίγο πιο κοντά από το μεσοφόρι. Στη μέση έχουν τοποθετήσει φαρδιές ζώνες και μακριές ποδιές. Οι γυναίκες κουβαλούν τα δεμάτια με τα στάχια και τα αφήνουν στο έδαφος.
• Οι Ιταλοί σε ανάπαυση (1)
  Η φωτογραφία αυτή έχει ληφθεί στο χωριό Νίκη της Φλώρινας και απεικονίζει το ιταλικό στράτευμα εν ώρα ξεκούρασης. Πρόκειται για άνδρες αρκετούς στον αριθμό , αρκετοί από τους οποίους κάθονται ή ξαπλώνουν στο έδαφος. Οι περισσότεροι έχουν αντιληφθεί την παρουσία του φωτογράφου και κοιτάνε προς το μέρος του , ενώ οι υπόλοιποι είναι πλάτη σε αυτόν . Βλέπουμε τους στρατιώτες να ανάβουν τσιγάρα , κάποιους να μιλάνε μεταξύ τους , οι περισσότεροι όμως έχουν σταματήσει ό,τι έκαναν και κοιτάνε προς τον φωτογράφο. Φαίνονται επίσης τα όπλα τους , όπως και κάποια σακίδια όπου οι στρατιώτες κάθονται πάνω τους . Ένας από τους στρατιώτες επίσης φαίνεται να κρατά ένα φτυάρι που ενδεχομένως να χρησίμευε για να ανοίξουν τον δρόμο αφού λόγω της εποχής μπορεί να υπήρχαν χιόνια . Η ενδυμασία τους είναι χειμερινή λόγω της εποχής και για αυτό οι περισσότεροι φορούν παλτά και καπέλα. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας , βρίσκεται ένα ασθενοφόρο για τις ανάγκες ενδεχομένως του στρατεύματος όπως επίσης και αρκετοί στρατιώτες οι οποίοι δεν έχουν αντιληφθεί τον φωτογράφο και στέκονται πλάτη σε αυτόν.
• Πυροβόλα των 120 χιλιοστών
  Η παρούσα φωτογραφική λήψη έχει πραγματοποιηθεί στην πεδιάδα έξω από το χωριό Καλλινίκη Φλώρινας. Απεικονίζει έντεκα άνδρες οι οποίοι εργάζονται για την κάλυψη των πυροβόλων με κλαδιά και σκάβουν με φτυάρια δημιουργώντας αναχώματα για την προστασία των στρατιωτών. Η κάλυψη του οπλισμού πραγματώνεται με ιδιαίτερη τεχνική, έτσι ώστε να μην είναι ορατός ο οπλισμός από τα αεροσκάφη. Παρατηρεί κανείς την απόσταση που υπάρχει μεταξύ των πυροβόλων και την παραλλαγή τους σαν ψηλά δέντρα. Ο ρουχισμός των ανδρών δεν φανερώνει την στρατιωτική τους ιδιότητα. Φαίνεται όμως πως ήταν ελαφρύς σε μια ηλιόλουστη και θερμή μέρα στα μέσα του Οκτωβρίου, με το έδαφος σε ξηρασία. Επίσης, η φωτογραφική λήψη είναι αυθόρμητη, καθώς δεν κοιτά κανείς από τους εικονιζόμενους τον φακό. Αυτό που είναι επίσης σημαντικό είναι πως διακρίνεται ένας από τους εικονιζόμενους είτε να κάνει φωτογραφικές λήψεις, καθώς έχει γονατίσει με το ένα πόδι να ακουμπά στο έδαφος και να φέρει τα χέρια του στα μάτια, είτε να κοιτά σε απόσταση με κιάλια. Τέλος, η λήψη της φωτογραφίας έχει γίνει με προσανατολισμό να κοιτά ο φακός βορειοδυτικά το όρος Βαρνούντα, όπου λόγω της καλοκαιρίας διακρίνεται η κορυφή Γκαρβάνη.
• Γιουγκοσλάβοι σκάβουν χαρακώματα
  Στην φωτογραφία φαίνονται περίπου δεκαεπτά Γιουγκοσλάβοι στρατιώτες. Μερικοί σκάβουν στο έδαφος ενώ άλλοι τους παρακολουθούν . Τα πρόσωπα αλλά και η στάση του σώματος όλων των ανδρών μαρτυρούν την κούραση τους. Η λήψη έχει γίνει επάνω σε κάποιο βουνό της περιοχής Radovo , ενώ φαίνεται πως δεν είναι σκηνοθετημένη αφού μονάχα ένας στρατιώτης κοιτάει τον φακό και οι υπόλοιποι συνεχίζουν την δουλειά τους. Σκοπός τους είναι με τα γεωργικά εργαλεία που κρατούν στα χέρια τους τα οποία πιθανότατα είναι φτυάρια ,να φτιάξουν χαρακώματα ώστε να μπορούν να προστατεύονται . Η βλάστηση γύρω από τους άνδρες αλλά και στο βουνό πίσω τους φαίνεται πυκνή . Το τοπίο φαίνεται ηλιόλουστο και οι άνδρες δεν είναι βαριά ντυμένοι .
• Οι κάτοικοι
  Η εικόνα περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Άμαχοι πληθυσμοί στη Δυτική Μακεδονία". και έχει τραβηχτεί το φθινόπωρο, και πιο συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 1916. Η στάση των ατόμων και η γυρισμένη πλάτη τους στο φακό μαρτυρά μια μη σκηνοθετημένη λήψη. Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η απεικόνιση της καθημερινής ζωής και των ασχολιών των ντόπιων κατοίκων - άμαχων πληθυσμών. Το μεγαλύτερο μέρος της φωτογραφίας καταλαμβάνει ένα πλινθόκτιστο σπίτι με ξύλινα κουφώματα (δείγμα παραδοσιακής κατασκευής της εποχής) και ξύλινη - καλαμένια στέγη, το οποίο πιθανότατα ανήκει σε κάποια αγροτική οικογένεια, καθώς στη δεξιά πλευρά παρατηρούμε να υπάρχουν αγροτικά εργαλεία (π.χ. φτυάρι) και στο φόντο χωράφια. Στο κέντρο της φωτογραφίας υπάρχει μια ομάδα ατόμων, κεντρικό πρόσωπο είναι ένας άνδρας Μουσουλμάνος (Τούρκος ή Ρομά) όπως φαίνεται από το φέσι που φορά. Πιθανότατα να είναι πλανόδιος πωλητής (ηλιοκαμένο δέρμα) καθώς μπροστά του φαίνεται αμυδρά να υπάρχει ένας ζυγός και δίπλα του ένα τσουβάλι. Γύρω του, υπάρχουν όρθιες γυναίκες και δύο παιδιά-αγόρια που τον παρακολουθούν. Τα παιδιά φορούν στο κεφάλι τους φεσάκι και παντελόνια - βράκες, που πιθανότατα δηλώνουν την καταγωγή τους. Χωρίζοντας την εικόνα στα δύο, στα άτομα που βρίσκονται μπροστά από τον άντρα και σε αυτά στα αριστερά του, παρατηρούμε ότι οι δεύτεροι φαίνεται να έχουν μια καλύτερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση από τους υπόλοιπους καθώς τα ρούχα τους είναι πιο περιποιημένα, φορούν παλτό (αν και διακρίνεται σε αυτό ένα μπάλωμα) και η γυναίκα είναι η μόνη που φορά λευκή μαντήλα στο κεφάλι της και υποδήματα. Οι άλλες γυναίκες, φορούν ρούχα φθαρμένα, μαύρες μαντήλες και είναι ξυπόλητες. Ακόμα, μπορούμε να υποθέσουμε τη συγγενική σχέση της γυναίκας στο κέντρο με το αγόρι δίπλα της (μάνα - γιος) αλλά και την χαμηλή οικονομική τους κατάσταση από το γεγονός ότι το πουκάμισο του αγοριού είναι φτιαγμένο από το ίδιο ύφασμα του φορέματος της. Επιπρόσθετα, η συγκεκριμένη γυναίκα, όπως διακρίνεται από τα ρούχα της, (βράκα κάτω από το φόρεμα) πρέπει να είναι Μουσουλμάνα. Τέλος, στην αριστερή άκρη του σπιτιού, υπάρχουν δύο μικρότερα παιδιά (αγόρι - κορίτσι) σε απόσταση από τους υπόλοιπους τα οποία πιθανότατα παίζουν ή παρατηρούν κάτι.