ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Αίθουσα χειρουργείου
  Με βάση τα στοιχεία που δύναται να εκμαιεύσουμε από την φωτογραφία, μπορούμε να σχηματίσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το περιεχόμενο της. Αρχικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δύναται να υπάρχουν κάποια σκηνοθετικά στοιχεία, καθώς η λήψη είναι σε εσωτερικό χώρο και επομένως οι εικονιζόμενοι έχουν πλήρη επίγνωση ότι φωτογραφίζονται οπότε προφανώς δεν κινούνται τελείως ελεύθερα στο χώρο και ίσως ο καθένας τους ξεχωριστά εκτελεί τον ρόλο του σύμφωνα με τις οδηγίες του φωτογράφου. Προφανώς επειδή η εικόνα είναι βγαλμένη μέσα – συγκεκριμένα στο χειρουργείο του νοσοκομείου – όλο το περιβάλλον είναι ανθρωπογενές, ενώ μπορούμε να παρατηρήσουμε πολλές λεπτομέρειες για τα άτομα λόγω της εστιασμένης οπτικής. Πρόκειται λοιπόν σίγουρα για 4 άντρες – 3 γιατρούς και έναν στρατιώτη – ενώ πιθανώς το άτομο που είναι τραυματισμένο είναι γυναίκα καθώς φαίνεται να έχει πιασμένα μαλλιά. Οι γιατροί – οι οποίοι και φοράνε άσπρη ιατρική ενδυμασία και περιτριγυρίζουν - φαίνονται νέοι σε ηλικία όπως και ο στρατιώτης – ντυμένος με την κλασσική στρατιωτική στολή και όρθιος λίγο παραπέρα – ,ενώ δεν μπορούμε να πούμε κάτι για την ασθενή που είναι ξαπλωμένη καθώς δεν κοιτάει τον φακό και τα ρούχα σκιάζονται από τους γιατρούς που είναι γύρω της. Όλα τα πρόσωπα που βλέπουμε φαίνονται ήρεμα χωρίς κάποια ιδιαίτερη έκφραση συναισθήματος, οι δύο γιατροί φαίνονται συγκεντρωμένοι στο να περιθάλψουν την ασθενή, ο ένας κοιτάει κατάματα την κάμερα και ο στρατιώτης είναι συγκεντρωμένος στο να παρατηρεί ένα μπουκάλι. Το μόνο που μπορούμε να υποθέσουμε για την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση είναι ότι οι γιατροί προφανώς και έχουν κάποια ανώτερη μόρφωση. Τέλος, υπάρχουν πολλά αντικείμενα στον χώρο όπως το νοσοκομειακό κρεβάτι, τραπεζάκια, μπολ, περαιτέρω νοσοκομειακό εξοπλισμό καθώς και κούκλα μανεκέν ντυμένη με ένα φόρεμα.
• Το αναρρωτήριο του στρατού
  Η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη και η λήψη φαίνεται ότι έχει γίνει από κοντινή απόσταση καθώς ο φακός έχει αποτυπώσει αρκετές λεπτομέρειες. Συγκεκριμένα, στη φωτογραφία απεικονίζεται το αναρρωτήριο του στρατού της Ανατολής που αποτελούταν από Γάλλους στρατιώτες. Το εικονιζόμενο αναρρωτήριο βρισκόταν πιθανόν λίγο έξω από το χωριό Ιτέα της Φλώρινας σε μια πεδιάδα καθώς στο βάθος της φωτογραφίας λογικά φαίνεται το χωριό. Αναλυτικότερα, στην εικόνα εντοπίζονται ζώα όπως άλογα και μουλάρια που ξεκουράζονται και βόσκουν. Περίπου στη μέση της φωτογραφία ξεχωρίζει ένας πάσσαλος που χρησιμεύει για να δένουν τα ζώα. Ακόμη, παρατηρούνται μεγάλες άσπρες σκηνές και μικρές σκουρόχρωμες σκηνές που δεν μπορεί με ακρίβεια να υπολογιστεί ο πραγματικός αριθμός τους. Οι άσπρες σκηνές πιθανόν λειτουργούσαν ως νοσοκομεία για τους τραυματίες του πολέμου ενώ οι πιο μικρές ως ένας χώρος για να αναρρώνουν. Στο βάθος της φωτογραφίας διακρίνονται τέσσερα κάρα που προφανώς μετέφεραν τους τραυματίες. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι στη φωτογραφία παρατηρούνται διασκορπισμένοι στρατιώτες και κάποιοι από αυτούς φαίνεται ότι συνομιλούν μεταξύ τους. Στο βάθος αριστερά υπάρχει ένας άνδρας έξω από την άσπρη σκηνή που ενδεχομένως είναι τραυματίας. Η εποχή της φωτογραφίας είναι χειμώνας και συγκεκριμένα Δεκέμβριος, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την ενδυμασία των στρατιωτών (διακρίνεται ότι φοράνε χοντρά ρούχα, μακρυμάνικες μπλούζες και πανωφόρια). Τέλος, όπως προαναφέρθηκε παραπάνω στο βάθος της φωτογραφίας πιθανώς είναι το χωριό Ιτέα και ο ισχυρισμός αυτός μπορεί να ειπωθεί καθώς υπάρχει πληθώρα σπιτιών και γενικότερα κτιρίων. Επιπλέον, στο βάθος ξεχωρίζουν πολλά μεγάλα και ψηλά δέντρα. Παρόλα αυτά, ιδιαίτερα αξιοπερίεργο μπορεί να θεωρηθεί η μεγάλη εστία καπνού στο βάθος αριστερά που ξεπερνάει κατά πολύ τόσο το ύψος των σπιτιών όσο και των δέντρων.
• Στο δρόμο για το Μοναστήρι (Νοέμβριος 1916). Τρένο εκκένωσης αρρώστων και τραυματιών.
  • Η συγκεκριμένη φωτογραφία απεικονίζει τον χώρο του στρατού με διοικητή τον στρατηγό Sarrail στον χώρο του σιδηροδρόμου στο Ξινό Νερό. • Η παρούσα φωτογραφία δεν χαρακτηρίζεται σκηνοθετημένη καθώς ακόμη και οι άνθρωποι που απεικονίζονται δεν φαίνεται να έχουν αντιληφθεί καν το ότι τους φωτογραφίζουν. Πιθανότατα ο φωτογράφος να ήθελε απλά να απεικονίσει την στιγμή όπου οι άρρωστοι και οι τραυματίες επιβιβάζονται στο τρένο με σκοπό να φύγουνε. Ωστόσο μερικοί άνθρωποι που έχουν ήδη επιβιβαστεί φαίνεται να κοιτούν την κάμερα αλλά αυτό δεν δείχνει κάποια σκηνοθεσία. • Από στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος διακρίνονται δέντρα. Το δέντρο που φαίνεται εμφανώς είναι ανθισμένο παρά το γεγονός που μαζί με την ημερομηνία που υπάρχει στην περιγραφή, μας επιβεβαιώνει ότι πρόκειται για φθινόπωρο και συγκεκριμένα τον μήνα Νοέμβριο. Επίσης στο έδαφος υπάρχουν και διάφορα φυτά. • Από στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος παρατηρούμε εμφανώς τους ανθρώπους που επιβιβάζονται στα βαγόνια του τρένου με σκοπό να φύγουν. Στη συγκεκριμένη φωτογραφία επίσης παρατηρούμε ότι οι άνθρωποι που υπάρχουν είναι άνδρες οι οποίοι σύμφωνα με την ενδυμασία τους κάποιοι πρέπει να είναι στρατηγοί άρα και να βρίσκονται σε καλή οικονομική κατάσταση. Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι οι οποίοι φαίνονται πως είναι οι τραυματίες και οι άρρωστοι και από την ενδυμασία τους καταλαβαίνουμε πως δεν είναι εύποροι άνθρωποι. • Από τεχνουργήματα εμφανίζονται ξεκάθαρα το τρένο
• Στο δρόμο για το Μοναστήρι (Νοέμβριος 1916). Τρένο εκκένωσης αρρώστων και τραυματιών
• Μεταφορά τραυματία
  Αυτή η εικόνα λαμβάνει χώρα στο μέτωπο της Φλώρινας και Μοναστηριού κατά την περίοδο του Σεπτέμβριου 1916 μέχρι τον Απρίλιο του 1917. Η λήψη της φωτογραφίας δεν είναι σκηνοθετημένη και έχει γίνει από μπροστινή όψη. Ως θέμα έχει την μεταφορά τραυματιών κάτω από δύσκολες συνθήκες. Φαίνεται ότι, για να χρησιμοποιούσαν γάιδαρο οι αποστάσεις ήταν μεγάλες και τα ζώα βοηθούσαν στην μεταφορά. Επίσης, στην εικόνα υπάρχουν τρεις άνδρες, δυο μεταφέρονται με την βοήθεια του γαϊδάρου, διότι είναι τραυματίες και ο τρίτος καθοδηγεί για να φτάσουν στον προορισμό τους. Διέσχιζαν με το ζώο μέσα από την λιμνούλα. Υπάρχει ξηρό έδαφος, απουσιάζουν τα λουλούδια.
• Επιβίβαση Σέρβων τραυματιών στο ιατρικό τρένο
  Η φωτογραφία απαθανατίστηκε στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Όστροβο. Αναλυτικότερα, στην συγκεκριμένη φωτογραφία παρατηρούμε την επιβίβαση Σέρβων τραυματιών από το ιατρικό τρένο. Ένας τραυματισμένος στρατιώτης είναι ξαπλωμένος σε ένα φορείο, παράλληλα δύο στρατιώτες βρίσκονται πίσω του, πάνω στο τρένο και προσπαθούν να τον ανεβάσουν με προσοχή στο ιατρικό τρένο. Σε συνεργασία με τέσσερις στρατιώτες, οι οποίοι βρίσκονται στις σιδηροδρομικές ράγες και προσπαθούν να βοηθήσουν το φορείο με τον τραυματία. Τρεις από τους στρατιώτες πιάνουν την κάτω πλευρά του φορείου ενώ, ένας στρατιώτης βρίσκεται στο πλάι για να στηρίξει το βάρος. Δίπλα τους αριστερά της εικόνας, στις σιδηροδρομικές γραμμές υπάρχουν ακόμη δύο στρατιώτες, ο ένας κοιτάει με προσήλωση τα γεγονότα που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια του, ο άλλος στρατιώτης κοιτάει αφηρημένα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ειδικότερα, όλοι οι στρατιώτες είναι ντυμένοι με την χαρακτηριστική στολή τους, σακάκι ή παλτό, παντελόνι, πηλήκιο και μαύρες δερμάτινες μπότες. Στα δεξιά της φωτογραφίας διακρίνουμε την φιγούρα ενός άντρα, ο οποίος κοιτάει προς τον φωτογραφικό φακό. Πιθανόν να μην είναι στρατιώτης αλλά να εργάζεται στον σιδηροδρομικό σταθμό καθώς η ενδυμασία του διαφέρει από αυτή των στρατιωτών γύρω του, φοράει καπέλο, ένα γιλέκο και από μέσα μια μπλούζα. Η φωτογραφία δεν φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη, όλοι οι στρατιώτες έχουν γυρισμένοι πλάτη στον φωτογραφικό φακό και εστιάζουν την προσοχή τους μπροστά στον τραυματία. Ο φωτογράφος βρίσκεται και αυτός πίσω τους, στις σιδηροδρομικές ράγες σε σχετικά κοντινή απόσταση. Το τρένο φαίνεται να είναι ένα κλασικό μοντέλο, που χρησιμοποιούνταν στις πρώτες ημέρες των σιδηροδρομικών μεταφορών με ατμομηχανές και βαγόνια. Στο βαγόνι γράφει με μεγάλα άσπρα γράμματα «ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ» και έπειτα από κάτω G.10105. Δεν διακρίνεται κάποιο στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος, ούτε ζώα, φυτά, γεωμορφολογικές ιδιομορφίες κλπ. Αντιθέτως, τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος κυριαρχούν στην φωτογραφία.
• Ρώσος γιατρός φροντίζει στρατιώτες και πολίτες (1)
  Η παρούσα φωτογραφική λήψη έχει πραγματοποιηθεί στις Άνω Κλεινές Φλώρινας κι απεικονίζει 9 άνδρες Ρώσους στρατιώτες, έναν γιατρό, δύο γυναίκες και δύο παιδιά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Το περιστατικό απεικονίζει την ιατρική φροντίδα ενός στρατιώτη, ο οποίος βρίσκεται καθισμένος να δέχεται ιατρική φροντίδα, καθώς έχει χτυπήσει στην περιοχή του αυτιού. Ο γιατρός, ο οποίος φορά λευκή μακριά στολή, τοποθετεί γάζα στην πληγή και μπροστά του έχει ιατρικά εφόδια, όπως γάζες και δυο μπουκάλια ίσως οινόπνευμα. Στα δεξιά της φωτογραφίας διακρίνεται ακόμη ένας τραυματίας στο μάτι. Οι στρατιώτες, εκτός από αυτόν που δέχεται την φροντίδα του γιατρού, κοιτούν τον φακό κι αυτό υποδηλώνει πως η λήψη δεν είναι αυθόρμητη. Από τις γυναίκες τον φακό κοιτά η μητέρα του αγοριού, ηλικίας περίπου 8-9 ετών, το οποίο κι αυτό βρίσκεται καθισμένο σε μια καρέκλα, καθώς είναι τραυματισμένο στο πόδι. Η μητέρα είναι λίγο σκυφτή πάνω από το παιδί και κρατά το χέρι του. Στα αριστερά της φωτογραφίας διακρίνεται το κορίτσι, ίσως η μεγαλύτερη αδερφή του αγοριού, ηλικίας περίπου 12-13 ετών, το οποίο φορά και την ίδια ενδυμασία με τη μητέρα. Λευκό πουκάμισο με κέντημα στο μανίκι, μαύρη μαντίλα, μαύρο γιλέκο και ποδιά, κάτω από την οποία το κορίτσι βάζει τα χέρια του πιθανόν λόγω κρύου. Η κοινωνικοοικονομική θέση της οικογένειας φαίνεται σχετικά καλή. Η δεύτερη γυναίκα, ίσως κάποια συγγενής της οικογένειας, πιθανόν η θεία, η οποία είναι ανύπαντρη και σε ηλικία γάμου, καθώς φορά άσπρη μαντίλα. Επίσης, η στρατιωτική ενδυμασία είναι αρκετά ζεστή, εφόσον παρατηρεί κανείς πως σχεδόν όλοι φορούν και το σακάκι και το παλτό τους, αλλά και το κράνος τους ή το καπέλο τους. Από αυτό το στοιχείο, όπως κι ότι το αγόρι φορά το παλτό του γίνεται αντιληπτό πως είναι μια κρύα μέρα. Τέλος, η λήψη έχει πραγματοποιηθεί έξω από κάποια οικία, καθώς διακρίνονται στο φόντο της φωτογραφίας ένας πλίθινος τοίχος ραγισμένος, ίσως κάποια αποθήκη και μια κεραμοσκεπή μιας οικίας στο βάθος δεξιά.
• Άφιξη τραυματιών στο cacolet
  Θεωρώ ότι η συγκεκριμένη φωτογραφία(η οποία είναι ασπρόμαυρη) είναι μια μη σκηνοθετημένη φωτογραφία αφού οι περισσότεροι από τους εικονιζόμενους δεν ποζάρουν στον φακό. Παρατηρώ ότι μόνο ένας κοιτάει προς τον φακό αλλά νομίζω ότι είναι εντελώς τυχαίο(που κοιτάει εκείνη την ώρα) λόγω της φάτσας του(καθώς μου φαίνεται απορημένος). Βλέπω ότι όλοι είναι στρατιώτες, μεγάλης ηλικίας(έτσι φαίνεται σε μένα), είναι περίπου 6 με 7 άτομα και είναι όλοι τους άντρες. Οι περισσότεροι είναι πάνω στα άλογα τους εκτός από έναν(ο οποίος έχει σκυμμένο το κεφάλι του και περπατάει) και παρατηρούμε ότι φοράνε χοντρά ρούχα(τα οποία είναι στρατιωτικά). 2 άτομα βέβαια δεν είναι ξεκάθαρο ότι κάθονται πάνω στα άλογα τους αλλά φαντάζομαι ότι είναι καθώς δεν βλέπουμε τα πόδια τους στο έδαφος. Στην συνέχεια προσέχουμε ότι η φωτογραφία είναι τραβηγμένη σε εξωτερικό χώρο και στο βάθος της φωτογραφίας φαίνεται να εκτείνεται μια πεδιάδα(ή έτσι νομίζω εγώ τουλάχιστον). Παρατηρώ ότι κάποιοι είναι τραυματισμένοι(κάνα 2). Επομένως, ίσως μεταφέρονται από τους υπόλοιπους στρατιώτες για περίθαλψη σε κάποιο χωριό. Μου φαίνονται όλοι τους κάπως κουρασμένοι στην φωτογραφία(πολύ πιθανόν οφείλεται από τον συνεχή πόλεμο).Επίσης, η στιγμή που τραβήχτηκε η φωτογραφία οι στρατιώτες περνάνε πάνω από ένα μικρό ρυάκι και προσπερνάνε ένα μικρό δεντράκι. Πιο πέρα μου φαίνεται ότι υπάρχει ακόμη ένα άτομο( μια φιγούρα αγνοφαίνεται)το οποίο αγνοεί τους στρατιώτες(όπως και το αντίστροφο). Δυστυχώς δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι καιρό έχει γιατί η φωτογραφία είναι ασπρόμαυρη. Επιπρόσθετα, η φωτογραφία τραβήχτηκε κοντά σε αυτά τα άτομα και όχι από μακριά. Τέλος, η εποχή που δραματοποιούνται τα γεγονότα αυτά είναι τον χειμώνα και συγκεκριμένα στις 30/11/1916.
• Ρώσοι τραυματίες περιθάλπονται
  Η παρούσα φωτογραφική λήψη απεικονίζει Ρώσους τραυματίες σε ένα υπαίθριο νοσοκομείο να δέχονται την φροντίδα των γιατρών. Το περιστατικό που απεικονίζεται είναι η περίθαλψη των τραυματιών και πιο συγκεκριμένα πραγματοποιείται η ραφή των πληγών, καθώς στον έναν τραυματία διακρίνεται η κίνηση της ραφής στο χέρι του ιατρού και στον άλλον, το κόψιμο της κλωστής με το στόμα. Συνολικά διακρίνονται 15 άνδρες ηλικίας μεταξύ 25-50 ετών. Η λήψη θεωρείται αυθόρμητη. Οι περισσότεροι άνδρες δεν κοιτούν τον φακό, αλλά τους τραυματίες. Ένα μόνο πρόσωπο είναι στραμμένο προς τον φακό και ίσως του ζητήθηκε από τον φωτογράφο να κοιτάξει προς το μέρος του. Το περιβραχιόνιο με σήμα τον σταυρό, που παρατηρεί κανείς στο μπράτσο ενός άνδρα, φανερώνει πως βρίσκονται σε ιατρικό χώρο. Ο χώρος αυτός δεν φαίνεται να έχει κάποια υποδομή, παρά μόνο κάποια ιατρικά εφόδια και είναι τοποθετημένος έξω από το χωριό Καλλινίκη Φλώρινας, αφού η κατοικημένη περιοχή διακρίνεται στο βάθος της φωτογραφίας, με σπίτια και δέντρα. Η χρονική περίοδος της λήψης βρίσκεται στα μέσα του Οκτώβρη και από τον ρουχισμό των ανδρών αντιλαμβάνεται κανείς πως έχει μέτρια θερμοκρασία, καθώς είναι μια ηλιόλουστη μέρα.
• Μεταφορά Βουλγάρων κρατουμένων τραυματιών
  Στην παρούσα φωτογραφική λήψη διακρίνεται η μεταφορά τραυματιών Βούλγαρων κρατουμένων πάνω σε άλογα. Συγκεκριμένα, διακρίνονται έξι άνδρες, ηλικίας μεταξύ 30-40 ετών, εκ των οποίων οι τέσσερις ως τραυματίες πάνω σε άλογα. Τα άλογα είναι δύο και οι αναβάτες αυτών ανά δύο, καθώς τα άλογα είναι σαμαρωμένα με διπλή θέση-κάθισμα δεξιά κι αριστερά. Παρατηρώντας τους αναβάτες, μπορεί κανείς να διακρίνει τον τραυματισμό του χεριού σε δύο από αυτούς. Η τοποθεσία της λήψης βρίσκεται έξω από το χωριό Νεοχωράκι Φλώρινας, καθώς δεν διακρίνονται κατοικίες, αλλά καλλιέργεια ηλιόσπορου ή καλαμποκιού. Η λήψη πιθανόν είναι αυθόρμητη κατά την συνάντηση του φωτογράφου με τους εικονιζόμενους, των οποίων η πορεία δεν σταματά και φαίνεται ξεκάθαρα ο βηματισμός των φρουρών. Από αυτούς ο πρώτος φαίνεται να είναι ο υπεύθυνος της μεταφοράς και προσηλωμένος στο έργο του χωρίς να κοιτά τον φακό, ενώ τα υπόλοιπα πρόσωπα στρέφουν το βλέμμα τους στον φακό με σοβαρότητα. Η συνάντηση πραγματοποιείται σε λασπώδες οδικό δίκτυο, στοιχείο που συνάδει με την εποχή όπως αυτή καταγράφεται στα τέλη Οκτώβρη, αλλά κι επίσης από τον βαρύ ρουχισμό των ανδρών, που αποτελείται από ζεστά παλτά και μπότες. Όλοι επίσης φορούν καπέλο. Τέλος, στο βάθος διακρίνονται ψηλά δέντρα, αλλά και σκηνές πιθανόν στρατιωτικού τμήματος.