ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Παράκαμψη Eksisu: Το πρώτο τρένο που διέρχεται από την επισκευασμένη γραμμή Eksisu
  Με βάση τις πληροφορίες που δύναται να εκμαιεύσουμε από την συγκεκριμένη εικόνα βλέπουμε ξεκάθαρα ότι το γεγονός που απεικονίζεται είναι η πρώτη διέλευση τρένου από την επισκευασμένη πλέον γραμμή. Επίσης, προκύπτει η πληροφορία ότι ενδεχομένως να υπάρχουν κάποια σκηνοθετικά στοιχεία, καθώς πρόκειται για σημαντικό γεγονός, επομένως πολύ πιθανόν να γνώριζαν οι άνθρωποι που φαίνονται για την ύπαρξη του φωτογράφου, χωρίς όμως να υπάρχουν σκηνοθετικές εντολές, για να ακολουθήσουν, καθώς ακόμη και η στάση του σώματος τους φαίνεται πολύ φυσική. Στη συνέχεια, παρατηρώντας το φυσικό περιβάλλον βλέπουμε ότι η σιδηροδρομική γραμμή περιστοιχίζεται από βουνά και είναι χτισμένη σε μια πλαγιά. Εκτός από τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, βλέπουμε και στοιχεία του ανθρωπογενούς, που είναι η σιδηροδρομική γραμμή και η γέφυρα απο την οποία περνάει το τρένο (τεχνουργήματα). Έπειτα, παρατηρούμε και πλήθος ανθρώπων, συγκεκριμένα 8 άνδρες στραμμένοι πλάτη προς τον φακό του φωτογράφου με τα χέρια στις τσέπες να περιμένουν να περάσει το τρένο από την νέα παράκαμψη, «εγκαινιάζοντας» την με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, λόγω της φοράς τους προς τον φακό δεν μπορούμε να διακρίνουμε τίποτε άλλο για αυτούς, πέρα του ότι είναι στρατιώτες με ίδιο αξίωμα λογικά, καθώς υπάρχει ομοιομορφία στην ενδυμασία τους. Επιπροσθέτως, μπορούμε να κάνουμε λόγο για την ύπαρξη τουλάχιστον ενός ακόμα άνδρα στη θέση του οδηγού στο τρένο -και ίσως άλλων επιβατών.Τέλος, αναφορικά με την εποχή, τα «εγκαίνια» της επισκευασμένης γραμμής διαδραματίστηκαν τον χειμώνα (1916.12).
• Εργασίες επιχώσεων στο σταθμό
  Σύμφωνα με την λεζάντα της φωτογραφίας απεικονίζεται ο σταθμός της Φλώρινας. Συγκεκριμένα το σημείο της λήψης βρίσκεται δίπλα από το σιδηροδρομικό σταθμό. Πλήθος κόσμου έχει συγκεντρωθεί, εκ των οποίων οι περισσότεροι κρατούν φτυάρια. Ασχολούνται με την δημιουργία επιχώματος (βάθους περίπου 3-4 μέτρων), ίσως πρόκειται για προσωρινή χωμάτινη οχύρωση. Παρατηρείται επίσης σε πρώτο πλάνο η ύπαρξη πέντε σκαμμένων επιφανειών, πάνω από τις οποίες υπάρχουν ξύλινοι αντίστοιχοι σταυροί (τάφοι). Δυστυχώς από την φωτογραφία δεν γίνεται αντιληπτή η ύπαρξη και άλλων ταφικών μνημείων, εκκλησία δεν φαίνεται να υπάρχει, ώστε να υποθέσουμε ότι ο συγκεκριμένος χώρος αποτελεί χώρο ταφής νεκρών, όμως, βρισκόμαστε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και οι ανάγκες για χώρους ταφής είναι μεγάλες, επομένως ίσως πρόκειται για χώρο ταφής νεκρών του πολέμου. Η λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιήθηκε τον μήνα Ιανουάριο, η μέρα είναι ηλιόλουστη (πίσω από τους ανθρώπους σχηματίζονται οι σκιές τους), αλλά το κρύο είναι αισθητό, μιας και ο άνθρωπος στο αριστερό μέρος της φωτογραφίας είναι ντυμένος με χοντρά ρούχα και φοράει καπέλο. Στο βάθος διακρίνονται δέντρα με ελάχιστο φύλλωμα, γεγονός που υποδηλώνει τον μήνα λήψης της φωτογραφίας. Η σκηνοθεσία φαίνεται να απουσιάζει από την φωτογραφία, μιας και όλα τα εικονιζόμενα πρόσωπα βρίσκονται με πλάτη στον φακό και οι κινήσεις τους φαίνονται φυσικές.
• Η κατάληψη της Φλώρινας (1917): Το τρένο περιμένει τον καθαρισμό των βαγονιών στο σταθμό
  Στην φωτογραφία απεικονίζεται ο σιδηροδρομικός σταθμός στην Φλώρινα. Στο βάθος διακρίνονται βαγόνια εμπορικού τρένου. Πλήθος κόσμου βρίσκεται στο σταθμό, ίσως για την παράδοση ή παραλαβή των εμπορευμάτων. Αυτό γίνεται αντιληπτό από το γεγονός ότι στο σημείο έχουν καταφθάσει πολλές βοϊδάμαξες, κάποιες από τις οποίες φορτωμένες. Η λεζάντα πέρα από την κυριολεκτική έννοια, ίσως έχει και μεταφορική έννοια. Ίσως δηλαδή με τον όρο «καθαρισμό των βαγονιών», εννοείται το ξεφόρτωμα του τρένου. Η λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιήθηκε τον μήνα Ιανουάριο. Η μέρα είναι ηλιόλουστη και το κρύο αισθητό, καθώς στο κέντρο της φωτογραφίας απεικονίζεται ένας άνδρας με γούνινο πανωφόρι και καπέλο, έχοντας τα χέρια του στις τσέπες. Χιόνια στο σημείο δεν φαίνεται να υπάρχουν, ωστόσο, αριστερά και δεξιά από την βοϊδάμαξα(σε πρώτο πλάνο) υπάρχουν λιμνάζοντα νερά(μάλλον παγωμένα), τα οποία έχουν προέλθει είτε από βροχοπτώσεις προηγούμενων ημερών, είτε από χιονοπτώσεις, που λόγω της ηλιοφάνειας (ύπαρξη σκιάς, μπροστά από την βοϊδάμαξα) έχουν λιώσει. Παράλληλα με τις γραμμές του τρένου υπάρχουν δέντρα, δίχως φύλλωμα, ενισχύοντας τον ισχυρισμό περί λήψης της φωτογραφίας τον συγκεκριμένο μήνα. Πίσω από το εμπορικό τρένο είναι δυσδιάκριτο ένα βουνό, εξαιτίας της ομίχλης. Η φωτογραφία δεν φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη, οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται με πλάτη στον φακό, ενώ η κίνηση του ανθρώπου με την γούνα φαίνεται φυσική.
• Στο δρόμο για το Μοναστήρι (Νοέμβριος 1916). Τρένο εκκένωσης αρρώστων και τραυματιών.
  • Η συγκεκριμένη φωτογραφία απεικονίζει τον χώρο του στρατού με διοικητή τον στρατηγό Sarrail στον χώρο του σιδηροδρόμου στο Ξινό Νερό. • Η παρούσα φωτογραφία δεν χαρακτηρίζεται σκηνοθετημένη καθώς ακόμη και οι άνθρωποι που απεικονίζονται δεν φαίνεται να έχουν αντιληφθεί καν το ότι τους φωτογραφίζουν. Πιθανότατα ο φωτογράφος να ήθελε απλά να απεικονίσει την στιγμή όπου οι άρρωστοι και οι τραυματίες επιβιβάζονται στο τρένο με σκοπό να φύγουνε. Ωστόσο μερικοί άνθρωποι που έχουν ήδη επιβιβαστεί φαίνεται να κοιτούν την κάμερα αλλά αυτό δεν δείχνει κάποια σκηνοθεσία. • Από στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος διακρίνονται δέντρα. Το δέντρο που φαίνεται εμφανώς είναι ανθισμένο παρά το γεγονός που μαζί με την ημερομηνία που υπάρχει στην περιγραφή, μας επιβεβαιώνει ότι πρόκειται για φθινόπωρο και συγκεκριμένα τον μήνα Νοέμβριο. Επίσης στο έδαφος υπάρχουν και διάφορα φυτά. • Από στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος παρατηρούμε εμφανώς τους ανθρώπους που επιβιβάζονται στα βαγόνια του τρένου με σκοπό να φύγουν. Στη συγκεκριμένη φωτογραφία επίσης παρατηρούμε ότι οι άνθρωποι που υπάρχουν είναι άνδρες οι οποίοι σύμφωνα με την ενδυμασία τους κάποιοι πρέπει να είναι στρατηγοί άρα και να βρίσκονται σε καλή οικονομική κατάσταση. Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι οι οποίοι φαίνονται πως είναι οι τραυματίες και οι άρρωστοι και από την ενδυμασία τους καταλαβαίνουμε πως δεν είναι εύποροι άνθρωποι. • Από τεχνουργήματα εμφανίζονται ξεκάθαρα το τρένο
• Στο δρόμο για το Μοναστήρι (Νοέμβριος 1916). Τρένο εκκένωσης αρρώστων και τραυματιών
• Σέρβοι που φορτώνουν ιατρικό εξοπλισμό
  Η φωτογραφία απαθανατίστηκε στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Όστροβο. Η παλαιά ονομασία της πόλης αποτελεί σλαβική λέξη που σημαίνει νησί, η ονομασία αυτή διατηρήθηκε μέχρι το 1926 και έπειτα πήρε το όνομα Άρνισσα. Αναλυτικότερα, στην συγκεκριμένη φωτογραφία παρατηρούμε διάφορα τρένα που στα βαγόνια τους φορτώνουν και μεταφέρουν ιατρικό εξοπλισμό οι Σέρβοι. Αναλυτικότερα, στα βαγόνια των τρένων μπορούμε να διακρίνουμε να αναγράφεται με λευκό χρώμα, τον χαρακτηριστικό σταυρό μέσα σε ένα κύκλο. Με αυτόν τον τρόπο σηματοδοτούν ότι τα βαγόνια περιέχουν ιατρικό εξοπλισμό. Κάποιοι άντρες, πιθανόν στρατιώτες, στέκονται στην αποβάθρα του σιδηροδρομικού σταθμού, δίπλα στο ανοιχτό βαγόνι το οποίο είναι γεμάτο με ξύλινα κουτιά, και βοηθούν τους δύο άντρες που έχουν ανέβει πάνω στο βαγόνι του τρένου με σκοπό να το φορτώσουν. Ακόμη δύο άντρες, οι οποίοι είναι πιο επίσημα ντυμένοι με παλτό και καπέλα, ίσως ανήκουν σε ανώτερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα σε σχέση με τους υπόλοιπους άντρες της φωτογραφίας. Βρίσκονται στις σιδηροδρομικές γραμμές ανάμεσα από τα τρένα και παρατηρούν, πιθανόν να συζητούν παράλληλα. Ειδικότερα, η φωτογραφία δεν φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη, όλοι οι άντρες έχουν γυρισμένοι πλάτη στον φωτογραφικό φακό και εστιάζουν την προσοχή τους μπροστά τους στα καθήκοντα τους. Ο φωτογράφος βρίσκεται και αυτός πίσω τους, στην αποβάθρα των τρένων σε σχετικά κοντινή απόσταση. Μάλιστα, στην φωτογραφία παρουσιάζεται μία σκιά που πιθανόν να ανήκει στον φωτογράφο. Δεν διακρίνεται κάποιο ιδιαίτερο στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος, μόνο λίγα δέντρα πίσω από τα δέντρα στον σιδηροδρομικό σταθμό. Αντιθέτως, τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος κυριαρχούν στην φωτογραφία.
• Επιβίβαση Σέρβων τραυματιών στο ιατρικό τρένο
  Η φωτογραφία απαθανατίστηκε στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Όστροβο. Αναλυτικότερα, στην συγκεκριμένη φωτογραφία παρατηρούμε την επιβίβαση Σέρβων τραυματιών από το ιατρικό τρένο. Ένας τραυματισμένος στρατιώτης είναι ξαπλωμένος σε ένα φορείο, παράλληλα δύο στρατιώτες βρίσκονται πίσω του, πάνω στο τρένο και προσπαθούν να τον ανεβάσουν με προσοχή στο ιατρικό τρένο. Σε συνεργασία με τέσσερις στρατιώτες, οι οποίοι βρίσκονται στις σιδηροδρομικές ράγες και προσπαθούν να βοηθήσουν το φορείο με τον τραυματία. Τρεις από τους στρατιώτες πιάνουν την κάτω πλευρά του φορείου ενώ, ένας στρατιώτης βρίσκεται στο πλάι για να στηρίξει το βάρος. Δίπλα τους αριστερά της εικόνας, στις σιδηροδρομικές γραμμές υπάρχουν ακόμη δύο στρατιώτες, ο ένας κοιτάει με προσήλωση τα γεγονότα που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια του, ο άλλος στρατιώτης κοιτάει αφηρημένα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ειδικότερα, όλοι οι στρατιώτες είναι ντυμένοι με την χαρακτηριστική στολή τους, σακάκι ή παλτό, παντελόνι, πηλήκιο και μαύρες δερμάτινες μπότες. Στα δεξιά της φωτογραφίας διακρίνουμε την φιγούρα ενός άντρα, ο οποίος κοιτάει προς τον φωτογραφικό φακό. Πιθανόν να μην είναι στρατιώτης αλλά να εργάζεται στον σιδηροδρομικό σταθμό καθώς η ενδυμασία του διαφέρει από αυτή των στρατιωτών γύρω του, φοράει καπέλο, ένα γιλέκο και από μέσα μια μπλούζα. Η φωτογραφία δεν φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη, όλοι οι στρατιώτες έχουν γυρισμένοι πλάτη στον φωτογραφικό φακό και εστιάζουν την προσοχή τους μπροστά στον τραυματία. Ο φωτογράφος βρίσκεται και αυτός πίσω τους, στις σιδηροδρομικές ράγες σε σχετικά κοντινή απόσταση. Το τρένο φαίνεται να είναι ένα κλασικό μοντέλο, που χρησιμοποιούνταν στις πρώτες ημέρες των σιδηροδρομικών μεταφορών με ατμομηχανές και βαγόνια. Στο βαγόνι γράφει με μεγάλα άσπρα γράμματα «ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ» και έπειτα από κάτω G.10105. Δεν διακρίνεται κάποιο στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος, ούτε ζώα, φυτά, γεωμορφολογικές ιδιομορφίες κλπ. Αντιθέτως, τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος κυριαρχούν στην φωτογραφία.
• Βούλγαροι κρατούμενοι
  Στην παρούσα φωτογραφική λήψη απεικονίζονται δέκα Βούλγαροι κρατούμενοι μέσα σε ένα βαγόνι τρένου λίγο πριν την μεταφορά τους. Η τοποθεσία είναι κάποια στάση σε κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό κοντά στο χωριό Καλλινίκη, καθώς διακρίνεται πίσω από το βαγόνι ένα ψηλό κτίσμα. Όλοι οι εικονιζόμενοι είναι άνδρες μέσης ηλικίας, κι άλλοι κοιτούν στον φακό γελώντας κι άλλοι όχι, ενώ μόνο ένα πρόσωπο είναι εφηβικής ηλικίας, ένα αγόρι πίσω αριστερά, το οποίο κοιτά με περιέργεια προς τον φακό. Αυτό υποδηλώνει πως η λήψη είναι αυθόρμητη κι η παρουσία του φωτογράφου δεν τους ενοχλεί, ενώ οι πέντε άνδρες που βρίσκονται εκτός βαγονιού έχουν την πλάτη τους στραμμένη στον φακό. Αυτοί πιθανόν είναι σωφρονιστικοί υπάλληλοι και εκτελούν τις υποχρεώσεις τους, ίσως κάποια καταμέτρηση, μιας και ο ένας κρατά στο χέρι του ένα έγγραφο. Ο ένας από τους υπαλλήλους φέρει οπλισμό. Τέλος, διακρίνονται στοιχεία επικοινωνίας μεταξύ τους, καθώς ανταλλάσσουν βλέμματα και οι μεν κοιτούν τους δε. Ο χρόνος λήψης τοποθετείται στα μέσα Οκτώβρη κι ο ρουχισμός τους συνάδει με αυτό, καθώς όλοι φορούν μακρυμάνικα σακάκια. Τέλος, όλοι τους φορούν καπέλο, ακόμη και το μικρό αγόρι.
• Εκκένωση κενών κιβωτίων και περιβλημάτων
  Στην εικόνα αρχικά παρατηρούμε τις ράγες των τρένων και δεξιά και αριστερά να υπάρχουν κενά κιβώτια και περιβλήματα. Πιο αναλυτικά στο κέντρο της φωτογραφίας βρίσκονται οι ράγες των τρένων και από τα αριστερά όπως παρατηρούμε εμείς την εικόνα υπάρχουν πολλά κενά κιβώτια και περιβλήματα. Απέναντι ακριβώς βρίσκεται σε ένα ύψωμα ένα άλλο τρένο πάνω στις ράγες. Στο βάθος της εικόνας παρατηρούμε επίσης δεξιά και αριστερά πολλά κενά κιβώτια και περιβλήματα. Στη μέση από αυτά που υπάρχουν οι ράγες βρίσκονται δύο άνθρωποι πάνω σε βαγονέτα ,οι οποίοι λογικά φέρνουν τα κενά κιβώτια και τα περιβλήματα για να τα αφήσουν. Ο φωτογράφος έβγαλε την φωτογραφία καθώς στεκόταν δίπλα από τις ράγες που βρίσκονται στο μπροστινό μέρος της εικόνας και από την δεξιά πλευρά όπως παρατηρούμε εμείς την εικόνα πάνω στο ύψωμα και μπροστά από το τρένο. Τα σημεία του ορίζονται είναι όπως παρατηρούμε εμείς την εικόνα στο βάθος ο βορράς αφού τα βαγονέτα πηγαίνουν από την Φλώρινα προς το Μοναστήρι σύμφωνα με την περιγραφή που δίνεται στην εικόνα και απέναντι από τον βορρά βρίσκεται ο νότος. Η δύση βρίσκεται όπως παρατηρούμε εμείς την εικόνα στα αριστερά μας και η ανατολή στα δεξιά μας. Τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος είναι το λόφο που βρίσκεται το ένα τρένο από τα δεξιά της φωτογραφίας .Τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος είναι οι χωματόδρομοι που υπάρχουν στο κέντρο της εικόνας όπου βρίσκονται οι ράγες και δεξιά της εικόνας πάνω στο λόφο που βρίσκονται οι δεύτερες ράγες. Παράλληλα υπάρχουν δύο άνθρωποι πάνω στο βαγονέτο που μεταφέρουν τα κενά κιβώτια και τα περιβλήματα όμως δεν φαίνονται ώστε να μπορούν να σχολιαστούν. Ένας ακόμα άνθρωπος φαίνεται να βρίσκεται πίσω από τα κενά κιβώτια και περιβλήματα που βρίσκονται αριστερά της εικόνας. Τα αντικείμενα που βρίσκονται στην φωτογραφία είναι τα κενά κιβώτια και τα περιβλήματα. Παράλληλα τα τεχνουργήματα της εικόνας είναι το τρένο που βρίσκεται πάνω στο λόφο δεξιά της εικόνας και το βαγονέτο που βρίσκεται στο κέντρο της εικόνας πάνω στις ράγες. Το περιστατικό που απεικονίζεται είναι η μεταφορά με την βοήθεια βαγονέτων των κενών κιβωτίων και περιβλημάτων ώστε να τα αφήσουν δεξιά και αριστερά των ράγων του τρένου. Η εποχή της εικόνας είναι ο χειμώνας γιατί στην εικόνα γίνεται αντιληπτό και από την δεξιά και την αριστερή πλευρά δίπλα από τις ράγες του τρένου , στον χωματόδρομο να υπάρχει πολύ νερό από βροχή. Η ημερομηνία των γυρισμάτων ήταν στην πρώτη Οκτωβρίου το 1916. Αναφέρεται στον Ά παγκόσμιο πόλεμο το 1914 μέχρι 1918 είναι ο στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail στις 3 Οκτωβρίου του 1915 μέχρι στις 21 Δεκεμβρίου το 1917 στο μέτωπο Φλώρινας και Μοναστηρίου το Σεπτέμβριο 1916 μέχρι τον Απρίλιο 1917.
• Η σιδηροδρομική γραμμή Ostrovo-Sorovits (Ιανουάριος 1917). Το τρένο με πυρομαχικά και άλλο εξοπλισμό στη γραμμή Ostrovo-Sorovits
  Στη συγκεκριμένη φωτογραφία (Εικόνα 162) παρατηρούμε ένα μεγάλο τρένο το οποίο αποτελείται από πολλά βαγόνια να είναι φορτωμένο με πολλά πράγματα και κάποιους ανθρώπους σε κάποιο χώρο της εξοχής. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από χαμηλό σημείο, περίπου στο ύψος των γραμμών του σιδηρόδρομου και παρατηρούνται αρκετά στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, όπως ουρανός, το έδαφος, το γρασίδι, πολλά χόρτα και λουλούδια, χαλίκια, πέτρες και το βουνό καθώς και στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος όπως το τρένο που αποτελείται από περισσότερα από είκοσι βαγόνια, οι αποσκευές του τρένου, ο σιδηρόδρομος, η κολόνα της ηλεκτροδότησης στο βάθος δεξιά. Υπάρχουν τρείς άνθρωποι που δεν είναι επιβιβασμένοι στο τρένο, οι οποίοι είναι άντρες, ηλικίας 60 χρονών και άνω, φορούν απλά ρούχα, σκούρα στο χρώμα και καπέλα-μπερέδες. Το ύφος τους είναι σκεπτικό και σοβαρό, σαν να συζητούν κάτι σημαντικό και είναι και οι τρείς όρθιοι. Στο βάθος στα μπροστινά βαγόνια φαίνονται κι άλλοι άνθρωποι να έχουν επιβιβαστεί στο τρένο (δύσκολο να προσδιορίσουμε τον ακριβή αριθμό λόγο της ανάλυσης) περίπου 10 στον αριθμό, κάποιοι άντρες και κάποιες γυναίκες. Αυτό φαίνεται καθώς οι άντρες φορούν σκούρα αντρικά ρούχα της εποχής ενώ οι γυναίκες φορούν έντονα μαύρα μαντίλια στο κεφάλι. Στο τρένο υπάρχουν αμέτρητες αποσκευές και τσουβάλια με πυρομαχικά όλα σκεπασμένα με πανιά ανοιχτόχρωμα.