ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Η κατάληψη της Φλώρινας (1917). Ο στρατηγός Γκροσέτι στο γραφείο του.
  Κυρίαρχο στοιχείο αυτής της φωτογραφίας είναι ένας άνθρωπος. Το πρόσωπο αυτό, βρίσκεται σε ένα γραφείο, ίσως στο Επιτελείο Στρατού Φλώρινας, το οποίο είχαν επιστρατεύσει οι Γάλλοι. Όσον αφορά, το γύρω περιβάλλον, στην πίσω πλευρά βλέπουμε ένα χάρτη και ένα ακόμη χαρτί, κολλημένοι στους τοίχους. Στο γραφείο το οποίο είναι στην μπροστινή όψη, είναι τοποθετημένα διάφορα αντικείμενα χάρτου, που διευκολύνουν τη δουλειά του ανθρώπου. Αναφορικά με τον άνθρωπο, βλέπουμε καθιστό έναν άνδρα, εν ονόματι Grossetti, ηλικίας άνω των 45 ετών. Η ενδυμασία του είναι η κλασική στρατιωτική στολή στρατηγού εκείνης της εποχής, το οποίο αποκαλύπτεται από τα παράσημα που είναι καρφιτσωμένα στο στήθος του όσο και από το βαθμό του παρασήμου στο αριστερό του χέρι. Επίσης, για την εμφάνισή του μπορούμε να προσθέσουμε το αυστηρό κοντό κούρεμα των μαλλιών του. Η στάση του σώματός του αποπνέει μια ασφάλεια και μια σιγουριά μέσα στο χώρο, φαίνεται η αυτοπεποίθησή του και η πληθωρική του παρουσία. Σε αντίθεση με το αυστηρό του βλέμμα η στάση του σώματός του είναι πιο ελεύθερη. Το βλέμμα του, ωστόσο, δεν κοιτάζει την κάμερα αλλά κάπου πιο ψηλά. Τέλος, με βάσει το αξίωμά του, κατανοούμε την κοινωνοικονομική του κατάσταση.
• Στο καταφύγιο
  Η συγκεκριμένη φωτογραφία απεικονίζει τέσσερεις άνδρες, μάλλον στρατιώτες, μέσα σε ένα κτίριο, πιθανόν να αποτελεί κάποιο προσωρινό καταφύγιο στο οποίο ξεκουράζονταν. Οι τρεις κάθονται γύρω από μία φωτιά για να ζεσταθούν (ίσως τζάκι ή κάτι παρόμοιο) και ο άλλος άνδρας κάθεται στη γωνία δίπλα σε ένα τραπέζι. Κρίνοντας από τη στάση του σώματος τους η οποία είναι αυθόρμητη και καθόλου στημένη, εικάζω πως η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη. Αρκετά χαρακτηριστική είναι η κίνηση του άνδρα στα αριστερά που απλώνει τα χέρια του στη φωτιά προκειμένου να τα ζεστάνει, μία κίνηση που συνήθως κάνουμε όλοι μας καθημερινά. Επίσης, ο συγκεκριμένος άνδρας έχει οπτική επαφή με εκείνον που βρίσκεται στα δεξιά του. Αυτό μπορεί να υποδεικνύει κάποιο είδος επικοινωνίας. Μπορεί για παράδειγμα να συζητούν μεταξύ τους. Παράλληλα οι άλλοι δύο άντρες κοιτούν αφηρημένα και έχουν χαλαρή στάση σώματος. Επιπρόσθετα, παρατηρούμε ότι δεν κάθονται σε καρέκλα όπως θα περιμέναμε αλλά σε «αυτοσχέδια» σκαμπό από άλλα αντικείμενα ή ξύλο. Ακόμη, από το λίγο που διακρίνονται τα πρόσωπα τους γίνεται αντιληπτό ότι είναι σχετικά νέοι πάνω από 30 ετών. Όλοι τους έχουν μουστάκι και φορούν καπέλο πράγμα που την εποχή εκείνη ήταν πολύ σύνηθες. Αναφορικά με την ενδυμασία τους, παρατηρούμε ότι φορούν χειμωνιάτικα ρούχα όπως: μακριά παντελόνια, μακριές μπλούζες, παλτό και ζακέτα αλλά και παπούτσια (αρβύλες). Αυτά τα στοιχεία σε συνδυασμό με το ότι πολλά ρούχα τους είναι μπαλωμένα μαρτυρούν ότι η κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση είναι χαμηλή. Όπως πληροφορούμαστε από τα στοιχεία της φωτογραφίας, η λήψη πραγματοποιήθηκε Νοέμβριο και άρα χειμώνα (γι’ αυτό και η φωτιά). Τέλος, βλέπουμε πολλά αντικείμενα κρεμασμένα στους τοίχους με καρφιά αλλά και ένα παράθυρο το οποίο φαίνεται να είναι κλειστό. Τα περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα μοιάζουν με τσάντες/ πουγκιά που κρέμονται από τα λουριά τους.
• Καταφύγιο σε έναν κορμό δέντρου στα βουνά
  Η συγκεκριμένη φωτογραφία αποτυπώνει έναν άνδρα κρυμμένο μέσα στον κορμό ενός πολύ μεγάλου δέντρου που διαβάζει ένα γράμμα. Από την έκφρασή του προσώπου του φαίνεται ταλαιπωρημένος και θλιμμένος. Ο άνδρας αυτός βρίσκεται σε κάποιο βουνό στο χωριό Κλαδορράχη και είχε χρησιμοποιήσει το κορμό δέντρου ως καταφύγιο. Η εποχή είναι χειμώνας και αυτό επιβεβαιώνεται και από το φύλλωμα των δέντρων. Σύμφωνα με την λεζάντα είναι Ιανουάριος του 1917. Ακόμη, ο συγκεκριμένος άνδρας είναι Γάλλος στρατιώτης από την λεγόμενη «στρατιά της ανατολής» που προφανώς είχε κατασκηνώσει προσωρινά στο χωριό Κλαδορράχη με σκοπό να κατευθυνθεί προς το Μοναστήρι. Το γράμμα που διαβάζει με αφοσίωση προέρχεται μάλλον από την οικογένεια του ή από κάποιο οικείο πρόσωπο. Επίσης, το γεγονός ότι διαβάζει το γράμμα υποδηλώνει το μορφωτικό επίπεδο του στρατιώτη και συγκεκριμένα ότι έχει πάει σχολείο και γνωρίζει ανάγνωση και γραφή. H φωτογραφία είναι μάλλον σκηνοθετημένη καθώς έχει βγει από κοντινή απόσταση και ο άνθρωπος είχε εις γνώσιν του ότι βγαίνει φωτογραφία. Επιπροσθέτως, λόγω της κοντινής απόστασης της λήψης έχουν αποτυπωθεί στο φακό και τόσες λεπτομέρειες όπως χαρακτηριστικά του προσώπου, ενδυμασία, καθώς και το γεγονός ότι διαβάζει ένα γράμμα.
• Μεταξύ Πέτκα και Ντράγκος: Στρατιώτες πεζικού στα καταφύγιά τους, στην 1η γραμμή, κατά τη διάρκεια του μπαράζ
  Στην φωτογραφία απεικονίζονται πέντε στρατιώτες του πεζικού στην πρώτη γραμμή, οι οποίοι βρίσκονται στα αναχώματα τους, κατά τη διάρκεια του μπαράζ. Αναλυτικότερα, η φωτογραφία μοιάζει να είναι σκηνοθετημένη καθώς και οι τέσσερις στρατιώτες κοιτάνε στην κάμερα και η στάση του σώματος τους φαίνεται ότι δεν είναι τυχαία, ο φωτογράφος τους είχε τοποθετήσει με συγκεκριμένο σκηνοθετημένο τρόπο και δεν θυμίζει αυθόρμητη και χαλαρή κίνηση αλλά ακίνητη πόζα. Ο φωτογράφος στέκεται μπροστά τους σε κοντινή απόσταση και στην ίδια ευθεία. Ο πέμπτος στρατιώτης βρίσκεται στην άκρη της φωτογραφίας και μπορούμε να τον διακρίνουμε από το κράνος, είναι γυρισμένος με την πλάτη, ο φωτογράφος πιθανόν να μην ήθελε να τον φωτογραφίσει και απλώς ο φωτογραφικός φακός τον απαθανάτισε, χωρίς να το καταλάβει. Οι στρατιώτες αναλυτικότερα, βρίσκονταν με το πεζικό στα βουνά μεταξύ Πέτκα και Ντράγκος, πίσω τους παρατηρούμε ένα μικρό δάσος ενώ η βλάστηση είναι εμφανής στο τοπίο, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα πυκνή λόγω της εποχής, Οκτώβριος 1916. Στο βάθος πίσω από τα δέντρα φαίνονται αμυδρά βουνά, ως στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος. Οι στρατιώτες στο ανάχωμα παρουσιάζονται κουρασμένοι, βρώμικοι, εξουθενωμένοι και το ύφος στα πρόσωπά τους δηλώνει ότι έχουν βιώσει τις κακουχίες του πολέμου. Και οι τέσσερις στρατιώτες δεν φαίνονται μεγάλοι σε ηλικία, περίπου γύρω στα τριάντα χρονών αλλά με τις συνθήκες ζωής στον πόλεμο έχουν χάσει το φως και την ελπίδα από τα μάτια τους. Τα ρούχα τους είναι σχετικά χοντρά, φθινοπωρινά φοράνε παλτό και μπότες, αλλά μοιάζουν σχετικά προσεγμένα, δεν φαίνονται ιδιαίτερα ταλαιπωρημένα αλλά ούτε βρώμικα. Επίσης, όλοι φοράνε κράνη, και γύρω τους στο ανάχωμα υπάρχουν πολλά πυρομαχικά, τέσσερις τσάντες που είναι τοποθετημένες μία πάνω από κάθε στρατιώτη, με τα υπάρχοντα τους, ενώ τριγύρω τους σκορπισμένα είναι όπλα, σφαίρες, κράνη, ασκιά πιθανώς γεμάτα με νερό και άλλα αντικείμενα.
• Στο μέτωπο του Μοναστηρίου (Δεκέμβριος 1916): Οι Ιταλοί σκάβουν καταφύγιο ενάντια στις βόμβες αεροσκαφών
  Στην φωτογραφία διακρίνεται μια προσωρινή στρατιωτική εγκατάσταση του ιταλικού στρατεύματος. Οι Ιταλοί έχουν οχυρωθεί στην θέση που βρίσκονται προστατευμένοι από τους εχθρούς τους (ξηρά και αέρα). Από ξηράς προστατεύονται από αυτοσχέδιο τοίχος που κατασκευάστηκε μάλλον από σακιά με άμμο. Για την προστασία από τις βόμβες των αεροσκαφών έχουν δημιουργήσει ανάχωμα. Το έργο αυτό, όπως φαίνεται και στην φωτογραφία, έχει ανατεθεί σε δύο χαμηλόβαθμους στρατιώτες. Την στιγμή της λήψης, ο ένας στρατιώτης σκάβει το ανάχωμα, ενώ ο άλλος ξεκουράζεται δίπλα απ’ αυτό. Αριστερά και δεξιά από τους φαντάρους στέκονται δύο ανώτεροι στρατιωτικοί(γίνεται αντιληπτό από την επιβλητική στάση τους και τα ενδύματά τους), οι οποίοι επιβλέπουν την κατασκευή του έργου. Το στράτευμα πρέπει να βρίσκεται εγκατεστημένο στην θέση αυτή, για αρκετό χρονικό διάστημα, μιας και ο ρουχισμός τους είναι απλωμένος πάνω στο τοίχος. Η σκηνοθεσία φαίνεται να απουσιάζει από την φωτογραφία, παρά το γεγονός ότι ο ανώτερος στρατιωτικός στα αριστερά, βρίσκεται με πρόσωπο στον φακό. Η λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιήθηκε τον μήνα Δεκέμβριο, ωστόσο ο καιρός δεν συνάδει με τον μήνα λήψης, μιας και είναι αίθριος. Η μέρα είναι ηλιόλουστη, δίχως χιόνια, και η ενδυμασία των στρατιωτών δεν είναι βαριά.
• Ιταλοί που σκάβουν καταφύγιο βομβών αεροσκαφών
  Στην φωτογραφία βλέπουμε 4 Ιταλούς στρατιώτες να σκάβουν καταφύγιο βομβών για τα αεροσκάφη. Η λήψη δεν ήταν σκηνοθετημένη. Πίσω τους υπάρχουν σκηνές και ένα τείχος ( χτισμένο με πέτρες) , μάλλον πρόκειται για κάποιο οχυρό των Ιταλών. Η τρύπα που έχουν ανοίξει φαίνεται ιδιαίτερα μεγάλη από το χώμα που έχουν βγάλει. Θα υποθέταμε πως για να προβούν σε αυτήν την πράξη (δηλαδή να θάψουν τις βόμβες ) μάλλον ο εχθρός είτε πρόκειται να καταλάβει σύντομα αυτό το οχυρό και δεν θα ήθελαν τα πυρομαχικά να πέσουν στα χέρια του εχθρού είτε θα οπισθοχωρούσαν και δεν μπορούσαν να μεταφέρουν τις βόμβες μαζί τους . Οι καιρικές συνθήκες κατά την λήψη της φωτογραφίας ήταν καλές είχε ήλιο (έχουν σκιές οι στρατιώτες), η εποχή που έγινε η λήψη σύμφωνα και με τα στοιχεία της φωτογραφίας είναι ο Οκτώβριος ωστόσο δεν υπάρχει κάτι στο περιεχόμενο της που να μαρτυρά την εποχή (κυρίως δέντρα).