ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Η γέφυρα Μαρίνας που καταστράφηκε από τους υποχωρούντες Βούλγαρους
  Η εικόνα περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Πόλεμος 1914-1918. Στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail (3 Οκτωβρίου 1915 – 21 Δεκεμβρίου 1917): Στο μέτωπο της Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Σεπτέμβριος 1916 – Απρίλιος 1917)". Η στάση των ατόμων και η γυρισμένη πλάτη τους στο φακό μαρτυρά μια μη σκηνοθετημένη λήψη. Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η απεικόνιση των ερειπίων της γέφυρας της Μαρίνας, στον ποταμό Σκουλέβα, που κατέστρεψαν τα βουλγαρικά στρατεύματα κατά την αποχώρησή τους από την περιοχή. Ο φωτογράφος αποτυπώνει ευδιάκριτα τις ξύλινες βάσεις πάνω στις οποίες στηριζόταν η γέφυρα που καταστράφηκε, οι οποίες εκτείνονται από τη μια όχθη του ποταμού έως την άλλη και επεκτείνονται και στη στεριά, ενώ φαίνονται και ξύλινα τμήματα της γέφυρας μέσα στον ποταμό. Στο προσκήνιο, υπάρχουν δύο γυναίκες και ένας άνδρας (από την ενδυμασία τους φαίνονται ντόπιοι - γηγενείς κάτοικοι) οι οποίοι διασχίζουν το ποτάμι με τα πόδια, ανασηκώνοντας τα ρούχα τους για να μη βραχούν και κουβαλώντας τα παπούτσια - παλτό τους στα χέρια τους. Πίσω από τα ερείπια της γέφυρας, διακρίνεται μια νέα γέφυρα (πιθανότατα υπό επιδιόρθωση αν θεωρήσουμε ότι ο άνδρας που βρίσκεται μέσα στον ποταμό εργάζεται πάνω σε αυτό). Πάνω στην γέφυρα αυτή, διακρίνονται άνδρες με στρατιωτική ενδυμασία και καπέλα, ανά ομάδες να συζητούν μεταξύ τους ή/και να επιβλέπουν την γέφυρα. Στην απέναντι όχθη από τον φωτογράφο, κάτω από το μοναδικό δέντρο, διακρίνονται δύο στρατιωτικά οχήματα ενώ λίγο πιο πίσω, στο ύψος της νέας γέφυρας, μια ομάδα ανδρών. Σε ότι αφορά το φυσικό περιβάλλον, πέρα από το δέντρο που αναφέρθηκε, στο φόντο διακρίνονται λοφίσκοι και δέντρα σε μεγάλη απόσταση. Επιπρόσθετα, από τις ανταύγειες του ήλιου στα νερά του ποταμού και την εποχή, συμπεραίνουμε ότι η φωτογραφία τραβήχτηκε μεσημεριανές ώρες.
• Στο μέτωπο του Μοναστηρίου (Δεκέμβριος 1916): Το χωριό στην Τσέρνα. Στο βάθος, το Αρχηγείο του Στρατηγού Gérôme, που διοικεί τη 17η Αποικιακή Μεραρχία
  Σύμφωνα με την λεζάντα της φωτογραφίας απεικονίζεται το χωριό Cerna. Σε πρώτο πλάνο φαίνεται ένα γκρεμισμένο σπίτι. Το οίκημα αυτό έχει υποστεί ολοκληρωτική σχεδόν καταστροφή, μόνο μια πλευρά, έχει διασωθεί. Στο βάθος διακρίνεται το αρχηγείο του στρατηγού Auguste Clément Gérôme, ο οποίος διοικεί τη 17η Αποικιακή Μεραρχία. Εκτός των οικημάτων του χωριού Cerna, γίνονται αντιληπτές και οι στρατιωτικές σκηνές της μεραρχίας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την συνεργασία ενός στρατιώτη και ενός χωρικού (στο μέσο της φωτογραφίας, δεξιά από το γκρεμισμένο σπίτι), φανερώνει την αρμονική συνύπαρξη μεταξύ στρατού και κατοίκων. Η λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιήθηκε τον μήνα Δεκέμβριο, ωστόσο, ο καιρός δεν συνάδει με τον μήνα της λήψης, μιας και είναι σχετικά ήπιος(ο στρατιώτης που βρίσκεται μαζί με τον κάτοικο δεν φοράει βαριά ρούχα). Είναι συννεφιασμένος, δίχως χιόνι. Η σκηνοθεσία απουσιάζει από την φωτογραφία, καθώς τα δύο εικονιζόμενα πρόσωπα δεν κοιτούν τον φακό και οι κινήσεις τους φαίνονται φυσικές.
• Η ερειπωμένη εκκλησία και το χωριό
  •Η παραπάνω ασπρόμαυρη φωτογραφία παρουσιάζει μία ερειπωμένη εκκλησία και το χωριό. •Πιο συγκεκριμένα, απεικονίζει τη μεριά του χωριού μετά την καταστροφή. • Η εν λόγω εικόνα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί προϊόν σκηνοθεσίας, καθώς δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο που να μαρτυρά ότι είναι σκηνοθετημένη, όπως κάποιος άνθρωπος ο οποίος κοιτάζει στο φακό ή μια ομάδα ανθρώπων να ποζάρουν μπροστά σε αυτό. Αντιθέτως, δεν υπάρχει τίποτα άλλο από ένα ερειπωμένο, γεμάτο συντρίμμια τοπίο. • Με μία πρώτη ματιά, αυτό που παρατηρούμε είναι μια γκρεμισμένη εκκλησία της οποίας το μπροστινό μέρος έχει καταρρεύσει σχεδόν όλο. Το μόνο που υπάρχει είναι κομμάτια των τοίχων της διασκορπισμένα στο έδαφος. •Από το πλαϊνό μέρος αυτό που έχει διασωθεί είναι ένα κομμάτι τοίχου το οποίο δεν φαίνεται να απεικονίζει κάτι πάνω. • Αυτό που έχει διασωθεί σχεδόν αυτοτελές είναι από το πίσω μέρος, ο τρούλος της εκκλησίας και το πίσω μέρος της οροφής της. Πάνω στον τρούλο παρατηρούμε αγιογραφίες ζωγραφισμένες πάνω στον τοίχο. • Το γεγονός ότι ένα μέρος της εκκλησίας έχει διασωθεί, δηλαδή ο τρούλος, και μάλιστα σε τόσο καλή κατάσταση, μαρτυρά πως η καταστροφή δεν έχει πολύ καιρό που έχει προηγηθεί. •Από στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος το μόνο που φαίνεται να υπάρχει είναι ένα δέντρο, το οποίο μάλιστα δεν είναι και καθόλου ανθισμένο, γεγονός που επιβεβαιώνει (μαζί και με την ημερομηνία στην περιγραφή) ότι είναι φθινόπωρο και συγκεκριμένα Νοέμβριος. •Από στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος διακρίνουμε μόνο έναν άνθρωπο, έναν άνδρα σκυμμένο δεξιά στα συντρίμμια της εκκλησίας ο οποίος ίσως ψάχνει κάτι ή προσπαθεί να μπει στον χώρο. Η στάση του δεν μας επιτρέπει να υποθέσουμε κάτι σχετικά με την ηλικία του ή οτιδήποτε για αυτόν. • Άλλα στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος που υπάρχουν είναι κάποια κτίρια πίσω από την εκκλησία τα οποία ειδικά σε σχέση με αυτήν βρίσκονται σε αρτιμελή κατάσταση τα οποία πιθανόν να είναι σπίτια ή κτίρια που χρησιμοποιούνται για κάποια άλλο σκοπό. •Από τεχνουργήματα το μόνο που διακρίνεται είναι κάτι το οποίο μοιάζει με κάρο στα συντρίμμια της εκκλησίας.
• Εσωτερική άποψη του μοναστηριού σε ερείπια
  Στην φωτογραφία απεικονίζεται ένα κομμάτι από τα ερείπια του μοναστηριού στο χωριό Άγιος Γερμανός. Από την φωτογραφία , παρατηρείται ότι ο ναός διαθέτει ξύλινη οροφή, κιονοστοιχίες ενώ δεν διαθέτει τρούλο. Η λήψη της φωτογραφίας φαίνεται να έγινε στο κεντρικό μέρος του ναού . Στο ιερό του ναού υπάρχει η Αγία Τράπεζα όπου έχουν διασωθεί μερικές εικόνες Το τέμπλο είναι αυτό το οποίο κυριαρχεί στην φωτογραφία και φαίνεται να είναι ξύλινο με ζωγραφική διακόσμηση . Οι εικόνες του τέμπλου έχουν αποκολληθεί και το αριστερό του τμήμα έχει καταστραφεί. Φαίνονται μόνο τρεις άγγελοι μικρού μεγέθους , ένας πάνω από την θέση της εικόνας του Χριστού και δυο άγγελοι πάνω από την ωραία πύλη την κεντρική είσοδο δηλαδή προς την Αγία Τράπεζα. Ακόμη, παρατηρείται ότι δεν υπάρχουν πόρτες στην ωραία πύλη . Επιπλέον, ο ναός φαίνεται να μην είναι αγιογραφημένος , αλλά βαμμένος με λευκό χρώμα και έχει ξύλινες λεπτομέρειες. Κατά την λήψη της φωτογραφίας φαίνεται ότι έπεφταν θραύσματα από την οροφή ενώ επίσης και το πάτωμα του ναού φαίνεται μερικώς κατεστραμμένο. Τέλος , η φωτογραφία είναι ιδιαίτερα φωτεινή γεγονός που οφείλεται ενδεχομένως στην κατεστραμμένη οροφή.
• Στον τομέα της Φλώρινας (1916). Ο ζωγράφος Alméry Lobel-Riche κάνει ένα σκίτσο με γυναίκες της επαρχίας
  Σε αυτή την φωτογραφία βλέπουμε τρεις γυναίκες, έναν άντρα, τον ζωγράφο Alméry Lobel-Riche και ένα παιδάκι. Οι τρεις γυναίκες φοράνε μαντίλα, αλλά και τα ρούχα τους είναι σκουρόχρωμα και φαίνονται να είναι μεγάλης ηλικίας , οπότε πιθανόν να είναι και παντρεμένες και ειδικότερα η μία η γυναίκα η οποία είναι όρθια κρατάει στην αγκαλιά της και ένα παιδάκι. Οι άλλες δύο γυναίκες οι οποίες είναι κάτω στην γη ασχολούνται με κάποιο είδος γεωργικής εργασίας και έχουν δίπλα τους ένα τσουβάλι, όπου είναι η κύρια τους ασχολία στην καθημερινότητα τους. Η στάση του σώματος τους είναι στραμμένη προς την δουλειά και μοιάζουν να είναι αφοσιωμένες και πολύ εργατικές. Επιπλέον, βρισκόμαστε προς την εποχή της άνοιξης για το λόγο ότι κάθονται και κάτω στην γη και φοράνε λεπτά ρούχα. Ακόμη, ο άντρας που είναι όρθιος τις κοιτάει και τις παρατηρεί με μεγάλη προσοχή με τι ασχολούνται και έτσι δημιουργούν έναν κύκλο όλοι μαζί. Πίσω από αυτούς υπάρχει και ένα διώροφο σπίτι βομβαρδισμένο το οποίο πιθανόν θα έχει γίνει από τον πόλεμο. Επίσης, αντικρίζουμε και το φυσικό περιβάλλον από πίσω από το σπίτι όπου υπάρχουν δέντρα. Τέλος, η φωτογραφία είναι αυθόρμητη και δεν είναι σκηνοθετημένη καθώς δείχνει την καθημερινότητα τους.
• Ερείπια ορθόδοξης εκκλησίας
  Στη συγκεκριμένη εικόνα απεικονίζονται τα ερείπια μιας ορθόδοξης εκκλησίας στο βάθος της και μπροστά της, έμψυχα όντα, όπως τα ζώα και οι στρατιώτες, θέλοντας να δείξει την αντίθεση μεταξύ τους. Θίγεται και το θέμα της θρησκείας, καθώς η εκκλησία αποτελεί σύμβολο της. Η συγκεκριμένη εικόνα φαίνεται να έχει στοιχεία σκηνοθεσίας, καθώς ο στρατιώτης έχει στηθεί ακριβώς μπροστά από τα ερείπια της ορθόδοξης εκκλησίας, να περπατά προς το μέρος της κάμερας και να κοιτά προς άλλη κατεύθυνση. Υπάρχουν πέντε ζώα ( άλογα) , τρεις στρατιώτες, δύο μεγάλα κτίρια και τα ερείπια της εκκλησίας. Ως ανθρωπογενή στοιχεία εντοπίζονται τα ερείπια της εκκλησίας, τα δύο μεγάλα κτίρια στο βάθος και ο εξοπλισμός των στρατιωτών (όπλα, κράνη, βαλίτσες κ.λπ.). Ως περιβαλλοντικά στοιχεία εντοπίζουμε τα δένδρα και το ξηρό έδαφος. Από την ενδυμασία των στρατιωτών και από την εμφάνιση των δένδρων, καταλαβαίνουμε ότι επρόκειτο για χειμώνα. Στην εικόνα παρατηρείται και ένα τεχνούργημα, τα ρούχα απλωμένα στο σχοινί, για να κάνουν ευκολότερη τη διαδικασία καθαρισμού τους.
• Η κοιλάδα του χωριού Zélovon (1)
  Στην φωτογραφία φανερώνεται ένα φυσικό τοπίο την εποχή του Μαρτίου. Κυριαρχεί το ποτάμι όπου το νερό ρέει και χτυπάει με τα μικρά κύματα του τις πέτρες που εμποδίζουν την ροή του να κυλήσει ομαλά και ήσυχα. Γύρω από το ποτάμι υπάρχουν λόφοι με βλάστηση ψηλά χόρτα, δέντρα , θάμνοι , λουλούδια μαρτυρώντας έτσι και τον ερχομό της άνοιξης. Δεξιά της φωτογραφίας κρυμμένο πίσω από τους θάμνους και τα χόρτα υπάρχει ένα κτίριο εγκαταλελειμμένο και φαίνεται να έχει καταστραφεί η οροφή του. Είναι άγνωστη η χρήση του εάν ήταν σπίτι ή αποθήκη ή κτίριο για στρατιωτικές επιχειρήσεις , πίσω από το κτίριο μπορούμε να δούμε να σχηματίζεται και ένας δρόμος ανηφορικός προς το βουνό . Τέλος διακρίνονται πάνω από το κτίριο και στο βάθος της φωτογραφίας βουνά, τα οποία λόγω διαφορετικού ύψους που βρίσκονται καλύπτονται τα μεν προς το κτίριο από βλάστηση και τα δε στο βάθος της φωτογραφίας από χιόνι.
• Έξι – Σου, η γριά και οι τοιχογραφίες (2)
  Στην εικόνα βλέπουμε την μπροστινή όψη του γκρεμισμένου λιθόκτιστου ναού σε αντίθεση με την εικόνα ομώνυμη φωτογραφία 1 που βλέπαμε την πισινή όψη . Αρχικά , να επισημανθεί πως η λήψη της εικόνας έχει τραβηχτεί αρκετά κοντά στον ναό ,με στόχο ο φακός να εστιάσει στις τοιχογραφίες που φέρεται να έχουν οι γκρεμισμένοι τοίχοι . Όπως και στην προηγούμενη εικόνα έτσι και εδώ έχουμε έναν γκρεμισμένο ναό με τις τοιχογραφίες να φαίνονται λίγο πιο καθαρά από ότι πριν. Εστιάζοντας ,δηλαδή στους γκρεμισμένους τοίχους του ναού(τοιχογραφίες) ,μπορεί κανείς να δει σκιαγραφήσεις Αγίων ή προσώπων που έχουν κάποια σημαντική αξία . Επίσης να αναφερθούν ως στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος οι βουνοπλαγιές , οι πράσινες πεδιάδες , ο λόφος που είναι κτισμένος ο ναός ,τα δέντρα και οι θάμνοι που έχουν φυτρώσει μέσα στον παραιτημένο ναό. Αντίστοιχα ως στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος είναι ο γκρεμισμένος λιθόκτιστος ναός ,οι τοιχογραφίες σε αυτό , ο λιθόκτιστος φράχτης και το χωριό που φαίνεται στην πισινή όψη της εικόνας .Πιο αναλυτικά , ας επισημανθεί η συμβολή του φωτογράφου να φωτογραφίσει τον γκρεμισμένο ναό με τις τοιχογραφίες . Θεωρητικά , ο ναός αποτελεί σύμβολο θρησκείας ,πόσο μάλλον ο συγκεκριμένος φέρει να έχει τοιχογραφίες Αγίων ,που παρά το γεγονός ότι είναι ένας κατεστραμμένος ναός ,οι σκιαγραφήσεις στους λίθινους τοίχους εξακολουθούν να υπάρχουν . Τέλος ,ως εποχή του χρόνου, μπορεί να θεωρηθεί η άνοιξη προς το καλοκαίρι .
• Έξι – Σου, η γριά και οι τοιχογραφίες (1)
  Στην εικόνα βλέπουμε την πισινή όψη της φωτογραφίας. Αρχικά , είναι ανάγκη να επισημανθεί πως βλέπουμε μια λήψη φωτογραφίας ,τραβηγμένη από μακριά με κύριο στόχο ο φακός να συμπεριλάβει στο πλάνο του όχι μόνο το γκρεμισμένο λιθόκτιστο κτίριο, αλλά και ό,τι υπάρχει γύρω από αυτό. Στην ουσία η εικόνα αυτή μαρτυρά την ανάγκη του φωτογράφου να φωτογραφίσει τον ναό ,καθώς μπορεί να δηλώνει μια ανάγκη λατρείας ή και την σημασία του ναού για αυτό το χωριό. Λαμβάνοντας υπόψιν τον τίτλο της εικόνας καταλαβαίνουμε ότι δίνεται έμφαση στις τοιχογραφίες του ναού .Πιο αναλυτικά ,οι τοιχογραφίες μπορεί να είναι δημιούργημα ιερέων του χωριού ή ακόμα και των κατοίκων ως εθελοντική εργασία. Επιπρόσθετα ,ως στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος εντοπίζονται οι απομακρυσμένες κοιλάδες μακριά από τον ναό, οι βουνοπλαγιές ,ο λόφος στον οποίο φαίνεται να είναι κτισμένος ο ναός ,οι πέτρες ,τα δέντρα και τα αγριολούλουδα που έχουν φυτρώσει μόνα τους .Αναφερόμενη, στα αγριολούλουδα που φύτρωσαν μόνα τους ,θεωρητικά πριν γκρεμιστεί ο ναός ,ο χώρος εκεί θα μπορούσε να είναι επιμελημένος και όλα τα χόρτα τριγύρω να μην υπήρχαν .Αντίστοιχα ως στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος είναι ο γκρεμισμένος λιθόκτιστος ναός ,οι τοιχογραφίες σε αυτό , ο λιθόκτιστος φράχτης και το χωριό που φαίνεται στην κάτω πλευρά της εικόνας .Επίσης , να τονιστεί το γεγονός ότι στην εικόνα δεν υπάρχουν φυσικά πρόσωπα ,παρά μόνο αυτά που σχολιάστηκαν. Τέλος ,ως εποχή του χρόνου δεν μπορεί να εξακριβωθεί ακριβώς, αλλά βλέποντας τα ανθισμένα δέντρα ,μπορεί να θεωρηθεί η άνοιξη προς το καλοκαίρι .
• Τζαμί που καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Βαλκανικού Πολέμου
  Η λήψη είναι αυθόρμητη μη σκηνοθετημένη, καθώς βλέπουμε πλήθος κόσμου συγκεντρωμένο χωρίς καν να έχουν αντιληφθεί την ύπαρξη του φωτογράφου, εκτός μερικών που κοιτάζουν με απορία προς τον φακό. Ομοίως ο άντρας στον μιναρέ δεν έχει κάποια πόζα, αλλά μοιάζει να εκτελεί κάποια εργασία. Κρίνοντας από προηγούμενη φωτογραφία (144) για το πού βρισκόταν ο μιναρές, αλλά και από την συστάδα δέντρων που φαίνεται στο φόντο της φωτογραφίας συνάγουμε το συμπέρασμα πως ο φακός έχει κατεύθυνση προς τα δυτικά. Διακρίνουμε στο βάθος της φωτογραφίας βουνοκορφές. Απεικονίζονται σπίτια της Μελίτης, πλινθόχτιστα κατά κανόνα, με κεραμιδένιες σκεπές και αυλότοιχους. Στο κέντρο της φωτογραφίας βλέπουμε τα ερείπια, όπως πληροφορούμαστε και από τη λεζάντα, ενός τζαμιού και τον μιναρέ που δεν έχει γκρεμιστεί παρα μόνο φέρει μικρές ζημιές. Βλέπουμε 13 άντρες στα δεξιά της φωτογραφίας και έναν στην κορυφή του μιναρέ. Όλοι είναι στρατιώτες αφού φορούν στολή. Εμφανίζονται ακόμη και 4 γυναίκες του χωριού οι οποίες φορούν παραδοσιακή φορεσιά με φούστα, μαντήλα και διαβαίνουν από το σημείο. Η μια γυναίκα στο κέντρο της φωτογραφίας κοιτάζει προς τον φακό με απορία. Στο βάθος φαίνεται και μια ομάδα ατόμων απροσδιόριστου αριθμού και φύλου. Στο βάθος και αριστερά όπως προαναφέρθηκε διακρίνουμε συστάδα από λεύκες και ένα δέντρο στα δεξιά της φωτογραφίας. Το έδαφος είναι πετρώδες και χωρίς βλάστηση. Στο κέντρο της εικόνας βλέπουμε έναν ξύλινο στύλο που δεν έχουμε ενδείξεις περί της χρησιμότητας του. Η λήψη είναι τραβηγμένη τον χειμώνα και έχει ως θέμα το γκρεμισμένο από την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων τζαμί της Μελίτης.