ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Μακεδονικό κάρο
  Στη φωτογραφία που μου δόθηκε «Μακεδονικό κάρο» παρατηρείται μια σκηνή λήψης από την καθημερινή ζωή. Είναι μια ασπρόμαυρη φωτογραφία στην οποία απαθανατίζεται μια γυναίκα (απροσδιορίστου ηλικίας), η οποία έχει τοποθετήσει ένα ύφασμα στο έδαφος για να καθίσει πάνω, ίσως για να ξεκουραστεί από το κουβάλημα του κάρου. Η εποχή λήψης της φωτογραφίας ίσως ήταν αρχές άνοιξης καθώς παρατηρούμε την λεπτή ενδυμασία της κοπέλας, η οποία είναι ξυπόλητη. Βέβαια εντοπίζουμε και τα σκουρόχρωμα σύννεφα τα οποία μας μαρτυρούν μια ενδεχόμενη ανοιξιάτικη καταιγίδα. Η φωτογραφία είναι μη σκηνοθετημένη καθώς η κοπέλα δεν κοιτάει το φακό. Ωστόσο, θα μπορούσαν να έχουν δοθεί οδηγίες από το φωτογράφο για να μην κοιτά, ώστε να φαίνεται αυθόρμητη και να αποθανατίσει τη στιγμή. Σε πρώτο πλάνο, η κοπέλα απεικονίζεται, στο δεξί κάτω άκρο της φωτογραφίας, να διπλώνει υφάσματα που ενδεχομένως προορίζονται για αγροτική εργασία ή μπορεί και να μπαλώνει. Φοράει μαντήλα δεμένη στο κεφάλι, μακρυμάνικη μπλούζα, αμάνικη μακριά λεπτή ζακέτα, μακριά φούστα μέχρι τον αστράγαλο, ποδιά σε λευκό χρώμα και είναι ξυπόλητη. Στα αριστερά της έχει αφήσει διπλωμένα υφάσματα. Στα δεξιά της διακρίνουμε ένα ξύλινο κάρο, το οποίο οι Μακεδόνες φυγάδες το χρησιμοποιούσαν είτε για να μετακινηθούν είτε ως μέσο για αγροτικές ασχολίες. Ενδεχομένως η κοπέλα να κουβαλούσε με αυτό τα προσωπικά της αντικείμενα και να σταμάτησε για να ξεκουραστεί. Ακόμα, η κοινωνικοοικονομική κατάσταση της δεν φαίνεται καλή. Το έδαφος φαίνεται ξερό, δίπλα στη ρόδα του κάρου εντοπίζουμε άχυρα, τα οποία προορίζονται ενδεχομένως για τα ζώα και στο βάθος της φωτογραφίας έναν μικρό λόφο με βλάστηση. Σε δεύτερο πλάνο, παρατηρούμε στα δεξιά ένα πλινθόκτιστο σπίτι μισογκρεμισμένο καθώς έχουν μείνει μόνο τα ντουβάρια, λίγο πιο δίπλα άλλα τρία σπίτια εκ των οποίων τα δυο ενδεχομένως με δύο πατώματα.
• Μακεδόνες - περιοχή Φλώρινας
  Στην φωτογραφία που μου δόθηκε «Μακεδόνες - περιοχή Φλώρινας» παρατηρείται μια σκηνή από την καθημερινή ζωή. Είναι μια ασπρόμαυρη φωτογραφία στην οποία απαθανατίζονται δυο γυναίκες να πλένουν τα ρούχα τους στο ποτάμι. Όπως μας μαρτυρά η λεζάντα οι γυναίκες βρίσκονται στη Φλώρινα. Η εικόνα δεν είναι σκηνοθετημένη καθώς συνεχίζουν ανενόχλητες να κάνουν την δουλειά τους με την μια κυρία να είναι σκυμμένη με την πλάτη της στον φακό και η άλλη να κοιτάει με περιέργεια και αυθορμητισμό τον φωτογράφο. Η εποχή λήψης της φωτογραφίας ίσως ήταν αρχές άνοιξης (Μάρτιος) καθώς παρατηρούμε ότι οι γυναίκες δεν είναι ντυμένες ούτε με χοντρή επένδυση για το χειμώνα αλλά ούτε με λεπτά ρούχα για το καλοκαίρι. Ακόμα το γεγονός ότι είναι ξυπόλητες στο ποτάμι, ότι τα νερά είναι ήρεμα, το φύλλωμα των δέντρων και η έντονη βλάστηση είναι και άλλα στοιχεία που μας προδίδουν την εποχή λήψης της φωτογραφίας. Οι γυναίκες φορούν μαντήλες δεμένες στο κεφάλι, μακρυμάνικες μπλούζες, αμάνικες μακριές λεπτές ζακέτες, μακριές φούστες μέχρι τον αστράγαλο σε λευκό χρώμα και ποδιές. Ακόμα από τη γυναίκα που κοιτάει στον φακό μπορούμε να διακρίνουμε τα κοσμήματά της όπως το χρυσό δαχτυλίδι και τα βραχιόλια τους. Δίπλα τους έχουν και οι δυο από μια λεκάνη γεμάτη ρούχα τα οποία προορίζονται για πλύσιμο. Σε δεύτερο πλάνο παρατηρούμε το πετρόχτιστο γεφύρι που ενώνει τις δυο πλευρές εδάφους εκατέρωθεν του ποταμού.
• Νεγκοτσάνη – 1917
  Η ασπρόμαυρη ακίνητη φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη καθώς κανείς εκ των απεικονιζόμενων δεν έχει στραμμένο το βλέμμα του προς το φακό. Τουναντίον, τα δυο κορίτσια, έχουν το βλέμμα τους στραμμένο προς τα αριστερά. Η σκηνή που απαθανατίζει η εικόνα πιθανώς είναι λήψη που αποθανάτισε ο φωτογράφος μέσα από αμάξι καθώς διακρίνουμε το παράθυρο του αμαξιού. Παρατηρούμε ένα μεγαλύτερο κορίτσι το οποίο φοράει φόρεμα, ποδιά, γιλέκο και μαντήλα και ένα μικρότερο κορίτσι το οποίο δεν φοράει μαντήλα. Και τα δυο είναι ξυπόλητα. Τα δυο κορίτσια ενδεχομένως έχουν κάποια οικογενειακή σχέση που μας φανερώνει ο τρόπος που κρατιούνται. Ακόμα το μεγαλύτερο κορίτσι δείχνει κάτι με το χέρι του στην μικρότερη πιθανώς αδερφή της και έχουν στραμμένο το βλέμμα τους προς εκείνη την πλευρά. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας, στο μεγαλύτερο της μέρος, διακρίνεται ένα αρκετά μεγάλο βουνό στου οποίου τις κορυφές υπάρχει χιόνι. Πίσω ακριβώς από τα παιδιά υπάρχει ένα ύψωμα με ξερά χόρτα και ένα σπίτι τυπικής αρχιτεκτονικής της περιόδου αυτής με το μακεδονικό στυλ και τα σαχνισιά. Η εποχή λήψης της φωτογραφίας πιθανώς είναι αρχές άνοιξης ή φθινόπωρο λόγω της ελαφριάς χιονόπτωσης στην κορυφή του βουνού αλλά και του γεγονός ότι τα παιδιά περπατούν ξυπόλητα στο έδαφος.
• Υφαντική – Μπαρισάνη (Barisani)
  Στην φωτογραφία που μου δόθηκε «Υφαντική – Μπαρισάνη» παρατηρείται μια σκηνή από την καθημερινή ζωή. Είναι μια ασπρόμαυρη φωτογραφία στην οποία απαθανατίζονται δυο γυναίκες, οι οποίες είναι κλώστριες και ασχολούνται με τον σπάγκο. Η σκηνή που αποτυπώνεται στην φωτογραφία είναι το στάδιο που γνέφουν το νήμα. Η εικόνα δεν είναι σκηνοθετημένη καθώς κανείς εκ των απεικονιζόμενων δεν έχει στραμμένο το βλέμμα του προς το φακό. Πιθανώς οι γυναίκες έχουν αντιληφθεί τον φωτογράφο αλλά συνεχίζουν την δουλειά τους. Η εποχή λήψης της φωτογραφίας ίσως ήταν Χειμώνας καθώς παρατηρούμε την χειμερινή ενδυμασία των γυναικών. Η γυναίκα που κάθεται στο έδαφος και της οποίας μπορούμε να διακρίνουμε το πρόσωπό της, φαίνεται χαρούμενη με αυτή την ασχολία της, αφού διακρίνουμε έναν μορφασμό στο πρόσωπό της. Οι δύο κυρίες φοράνε μαντήλι στα μαλλιά και είναι βαριά ντυμένες μιας και είναι χειμώνας. Στην κυρία που στέκεται όρθια και προφίλ στον φωτογράφο διακρίνουμε και τις ψηλές κάλτσες (σκουφούνια) αλλά και τις παντόφλες. Ο σκηνοθέτης έχει σταθεί διαγωνίως. Στο πλάνο του να φαίνονται πέρα από τις ασχολία των γυναικών και το χωράφι το οποίο φαίνεται νωπό, πιθανώς είχε προηγηθεί βροχόπτωση αλλά και στοίβες από χώματα στο βάθος.
• Συνοικία Τσιγγάνων – Φλώρινα (5)
  Η φωτογραφία που μου δόθηκε «Συνοικία Τσιγγάνων – Φλώρινα» αποτελεί μια τυχαία λήψη του φωτογράφου καθώς κανένας εκ των απεικονιζομένων δεν έχει στραμμένο το βλέμμα του τον φακό. Είναι μια ασπρόμαυρη φωτογραφία στην οποία απαθανατίζονται δυο άνθρωποι, μια γυναίκα και ένας άνδρας , οι οποίοι περπατάνε ως προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Η εποχή λήψης της φωτογραφίας ίσως ήταν Φθινόπωρο (Οκτώβρης-Νοέμβρης) καθώς παρατηρούμε την φθινοπωρινή ενδυμασία των ανθρώπων αλλά και τα δέντρα, τα οποία έχουν χάσει το φύλλωμα τους. Όπως μας μαρτυρά η λεζάντα οι απεικονιζόμενοι είναι τσιγγάνοι και βρισκόμαστε σε μια συνοικία τσιγγάνων στη Φλώρινα. Στην φωτογραφία διακρίνονται σε πρώτο πλάνο ο κύριος, ο οποίος περπατά πάνω στις επιχώσεις προς την πλευρά του φακού. Φαίνεται ταλαιπωρημένος. Φοράει ένα φαρδύ παντελόνι, μπλούζα γιλέκο, παπούτσια και φέσι στο κεφάλι. Στο αριστερό του χέρι κρατάει ένα μικρό αγγείο πιθανώς να κουβαλάει νερό. Η γυναίκα είναι προφίλ στο φακό και βρίσκεται σε πιο χαμηλό σημείο στις επιχώσεις. Φοράει ένα παλτό και λευκή μαντήλα στο κεφάλι. Τα ρούχα τους προδίδουν την κακή οικονομική τους κατάσταση. Σε δεύτερο πλάνο, πίσω από τις επιχώσεις διακρίνουμε τα κεραμίδια των σκεπών από τρία σπίτια και στο βάθος ένα δύσβατο, ψηλό βουνό χωρίς βλάστηση.
• Συνοικία Τσιγγάνων – Φλώρινα (4)
  Η ασπρόμαυρη φωτογραφία «Συνοικία Τσιγγάνων – Φλώρινα» είναι σκηνοθετημένη καθώς φαίνεται ότι οι τρείς εκ των εικονιζόμενων κοιτάζουν και στήνονται μπροστά στη κάμερα. Στην εικόνα απεικονίζονται ένα μικρό κορίτσι και ένα μικρό αγόρι ( ίσως διακρίνουμε το φύλλο καθώς το ένα φοράει μαντήλα και το άλλο όχι), ένα μεγαλύτερο κορίτσι και μια γυναίκα μικρής ηλικίας που ίσως είναι η μητέρα τους. Ακόμα η φωτογραφία αποθανατίζει ένα περαστικό αγοράκι το οποίο ενδεχομένως έκανε τη βόλτα του και γύρισε το κεφάλι του να δει τι συμβαίνει. Το κορίτσι πιθανόν από ευγένεια ως προς το φωτογράφο έχει σηκωθεί όρθιο και φαίνεται αμήχανη γεγονός που προσδίδει η στάση του σώματός της και τα σταυρωμένα χέρια. Φοράει φόρεμα, ποδιά, μαντήλα και παπούτσια. Το μικρό αγοράκι στα αριστερά της κοπέλας κοιτάει στα αριστερά, πιθανώς κάτι του έχει τραβήξει την προσοχή και έχει το χεράκι του στο στόμα. Η γυναίκα με τη λευκή μαντήλα κάθεται πάνω σε μία κροκάλα, έχει το βλέμμα στραμμένο στο φακό, φοράει φόρεμα, ποδιά, μαντήλα και κρατάει στην αγκαλιά της το κοριτσάκι το οποίο όπως φαίνεται από τη στάση του σώματος του προσπαθεί να φύγει ίσως για να πάει να παίξει. Η εποχή που διαδραματίζεται μάλλον είναι άνοιξη, γεγονός που το αντιλαμβανόμαστε από την ενδυμασία τους, από το ότι κάθονται στο έδαφος, αλλά και από τα χόρτα που αρχίζουν να φυτρώνουν. Τέλος, πίσω διακρίνουμε ένα πετρόχτιστο σπίτι και έναν πετρόχτιστο τοίχο, που ίσως αποτελεί περίφραξη κάποιας αυλής.
• Φλώρινα
  Η φωτογραφία φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη. Τα περισσότερα άτομα έχουν αντιληφθεί την ύπαρξη του φακού και τον κοιτάνε. Βρισκόμαστε στο εξωτερικό ενός πέτρινου οικισμού με ξύλινες λεπτομέρειες (ανοίγματα και πόρτες) και κεραμοσκεπή. Διακρίνουμε καθαρά την ύπαρξη 6 ατόμων ενώ μέσα στο σπίτι φαίνεται να υπάρχει ακόμη ένας, ωστόσο η σκιασμένη όψη του δεν μας αφήνει να αντλήσουμε περαιτέρω στοιχεία. Απο τα φανερώς εικονιζόμενα άτομα βλέπουμε δύο καθισμένους άντρες στα ξύλινα περβάζια των παραθύρων το λευκό τριχωτό των οποίων δηλώνουν και την μεγάλη ηλικία τους. Μπροστά τους βρίσκονται τρία αγόρια ηλικίας 4-6 ετών ενώ στο δεξί μέρος του πλάνου βρίσκεται ακόμα ένα αγόρι ίδιας ηλικίας. Διακρίνουμε κουρασμένα βλέμματα, ανέκφραστα και ίσως αδιάφορα για την ύπαρξη του φακού. Ενδυματολογικά βλέπουμε ψηλόμεσα σαλβάρια με έντονα σχέδια, πουκάμισα, το παραδοσιακό φέσι στο κεφάλι ενώ υποδήματα βλέπουμε μόνο σε έναν απο τους δύο άντρες. Οι ταλαιπωρημένες εκφράσεις, η απουσία υποδημάτων και η ελλιπής αυτοσχέδια αρχιτεκτονική του οικισμού φανερώνουν ταυτόχρονα την χαμηλή κοινωνική και οικονομική κατάσταση των ατόμων. Αναφορικά με την εποχή λήψης της φωτογραφίας, μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τον ήλιο από την λάμψη στα πρόσωπα των ατόμων, τα σουφρωμένα βλέμματα και την δημιουργία σκιών, που σε συνδυασμό με την ελαφριά ενδυμασία μας οδηγούν συμπερασματικά σε καλοκαιρινούς μήνες.
• Φλώρινα 1916-1917
  Από την φωτογραφία αντλούμε στοιχεία σκηνοθεσίας. Παρόλο που η πλειοψηφία των εικονιζόμενων ατόμων έχουν γυρισμένη όψη στον φακό, τα δύο παιδιά στο μπροστινό πλάνο έχουν αντιληφθεί την ύπαρξή του και τον κοιτάνε. Παρατηρούμε τις εκφράσεις μόνο των δύο παιδιών που φαίνεται να πηγάζουν απορία και περιέργεια. Στο φόντο βλέπουμε οικισμούς με λευκές λεπτομέρειες, ένα πέτρινο δρομάκι, ένα δέντρο (πλάτανος) ενώ στο βάθος διακρίνουμε τα βουνά. Πρωταγωνιστές της φωτογραφίας είναι τα δύο αγόρια ηλικίας 4-5 ετών ενώ μπορούμε να διακρίνουμε πιο πίσω δύο στρατιώτες, γυναικόπαιδα με μαντήλες στο κεφάλι και άλλους άντρες η στάση των οποίων δεν μας αφήνει να αντλήσουμε περισσότερα στοιχεία. Τα δύο αγόρια φοράνε παντελόνες-βράκες, πουκαμίσες, γιλέκα, υποδήματα και φέσι στο κεφάλι. Αυτό που στέκεται ελαφρώς καθισμένο στο έδαφος κρατάει και ένα ξύλινο κλαδί. Η απουσία πανωφοριών, η ύπαρξη ηλίου και η απουσία πράσινης βλάστησης μας προδίδουν τέλος ότι η φωτογραφία είναι τραβηγμένη καλοκαιρινούς μήνες.
• Η γέφυρα Μαρίνας που καταστράφηκε από τους υποχωρούντες Βούλγαρους
  Η εικόνα περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Πόλεμος 1914-1918. Στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail (3 Οκτωβρίου 1915 – 21 Δεκεμβρίου 1917): Στο μέτωπο της Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Σεπτέμβριος 1916 – Απρίλιος 1917)". Η στάση των ατόμων και η γυρισμένη πλάτη τους στο φακό μαρτυρά μια μη σκηνοθετημένη λήψη. Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η απεικόνιση των ερειπίων της γέφυρας της Μαρίνας, στον ποταμό Σκουλέβα, που κατέστρεψαν τα βουλγαρικά στρατεύματα κατά την αποχώρησή τους από την περιοχή. Ο φωτογράφος αποτυπώνει ευδιάκριτα τις ξύλινες βάσεις πάνω στις οποίες στηριζόταν η γέφυρα που καταστράφηκε, οι οποίες εκτείνονται από τη μια όχθη του ποταμού έως την άλλη και επεκτείνονται και στη στεριά, ενώ φαίνονται και ξύλινα τμήματα της γέφυρας μέσα στον ποταμό. Στο προσκήνιο, υπάρχουν δύο γυναίκες και ένας άνδρας (από την ενδυμασία τους φαίνονται ντόπιοι - γηγενείς κάτοικοι) οι οποίοι διασχίζουν το ποτάμι με τα πόδια, ανασηκώνοντας τα ρούχα τους για να μη βραχούν και κουβαλώντας τα παπούτσια - παλτό τους στα χέρια τους. Πίσω από τα ερείπια της γέφυρας, διακρίνεται μια νέα γέφυρα (πιθανότατα υπό επιδιόρθωση αν θεωρήσουμε ότι ο άνδρας που βρίσκεται μέσα στον ποταμό εργάζεται πάνω σε αυτό). Πάνω στην γέφυρα αυτή, διακρίνονται άνδρες με στρατιωτική ενδυμασία και καπέλα, ανά ομάδες να συζητούν μεταξύ τους ή/και να επιβλέπουν την γέφυρα. Στην απέναντι όχθη από τον φωτογράφο, κάτω από το μοναδικό δέντρο, διακρίνονται δύο στρατιωτικά οχήματα ενώ λίγο πιο πίσω, στο ύψος της νέας γέφυρας, μια ομάδα ανδρών. Σε ότι αφορά το φυσικό περιβάλλον, πέρα από το δέντρο που αναφέρθηκε, στο φόντο διακρίνονται λοφίσκοι και δέντρα σε μεγάλη απόσταση. Επιπρόσθετα, από τις ανταύγειες του ήλιου στα νερά του ποταμού και την εποχή, συμπεραίνουμε ότι η φωτογραφία τραβήχτηκε μεσημεριανές ώρες.
• Συνοδεία αραμπάδων στα βουνά
  Η εικόνα περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Πόλεμος 1914-1918. Στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail (3 Οκτωβρίου 1915 – 21 Δεκεμβρίου 1917): Στο μέτωπο της Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Σεπτέμβριος 1916 – Απρίλιος 1917)." Η στάση των ατόμων, η ενασχόλησή τους με την εργασία τους και η γυρισμένη πλάτη τους στο φακό μαρτυρά μια μη σκηνοθετημένη λήψη. Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η φάλαγγα των αμαξών που οδηγούν άποικοι στρατιώτες Αραβικής καταγωγής, πιθανότατα προς το χωριό Φλάμπουρο, μέσα από ορεινό - αγροτικό δρόμο (φαίνονται στο γύρω περιβάλλον λόφοι - βουνά και κάποιοι κορμοί μάλλον από καλλιέργεια καλαμποκιού ή κρεμμυδιών λόγω και της εποχής). Οι άμαξες - κάρα είναι ξύλινα και σε αυτές είναι ζεμένα ένα ζεύγος μουλαριών ή αλόγων, ενώ τα αντικείμενα που είναι φορτωμένα σε αυτές είναι σκεπασμένα ώστε να προστατεύονται. Δίπλα σε κάποιες άμαξες βρίσκονται πεζοί στρατιώτες που τις οδηγούν οι οποίοι φορούν στρατιωτικές στολές , καπέλα και μπότες. Ο χωμάτινος δρόμος φαίνεται να είναι βρεγμένος και αποτυπώνονται σε αυτόν τα ίχνη από τις άμαξες. Σε ότι αφορά το φυσικό περιβάλλον, υπάρχει αραιή και χαμηλή βλάστηση, λόγω και της εποχής, ενώ στο βάθος απεικονίζονται κάποια δέντρα και πίσω από αυτά κάποια βουνά - ίσως χιονισμένα-. Τέλος, στην κάτω δεξιά γωνία αναγράφονται αριθμοί - πιθανότατα κάποιος κωδικός.