ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Ένας δρόμος της πόλης
  Στην παρούσα φωτογραφία μπορούμε να παρατηρήσουμε ένα από τους κεντρικούς δρόμους από την πόλη της Φλώρινας κατά την περίοδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο δρόμος αυτός είναι μεγάλος σε πλάτος γεγονός που επιτρέπει σε πολύ κόσμο να διέρχεται από αυτόν ανά πάσα στιγμή. Φαίνεται να είναι σε κεντρικό σημείο της πόλης και αυτό διότι πάνω του υπάρχουν μαγαζιά που πουλάνε τα εμπορεύματά οι κάτοικοι της περιοχής, σε αυτόν τον δρόμο υπάρχει συνωστισμός και τελευταίο στο πίσω μέρος της φωτογραφίας εκει που καταλήγει ο δρόμος βρίσκεται ο τρούλος μιας χριστιανικής ορθόδοξης εκκλησίας και οι εκκλησίες συνήθως βρίσκονται σε κεντρικό σημείο σε μια πόλη. Πιο συγκεκριμένα όσον αφορά τον δρόμο είναι φτιαγμένος από χώμα και πέτρες και στα πλαϊνά του σημεία υπάρχει πεζοδρόμιο που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για να "εκθέτουν την πραμάτεια τους " οι μικροπωλητές και παρατηρούμε καρέκλες όπου καθόντουσαν. Εκεί που σταματάει ο δρόμος υπάρχει ένα μεγάλο διώροφο κτήριο προσεγμένο που στον κάτω όροφο είναι μαγαζί. Επιβλητική θέση στην φωτογραφία καθώς τοποθετείται σχεδόν στο κέντρο της είναι ένα πολυόροφο κτήριο. Στο μέσο του δρόμου βλέπουμε κλαδιά δέντρων που ενώνουν την μια πλευρά του δρόμου με την άλλη. Τέλος, βλέπουμε διάφορους ανθρώπους κατά μήκος του δρόμου κατά κύριο λόγο άνδρες ντυμένοι με σακάκια, κουστούμι, και παλτό. Στην φωτογραφία φαίνεται εκτός από τους άνδρες και πλάτη ενός μικρού κοριτσιού, σε κανένα πάντως από τους ανθρώπους δεν φαίνεται το πρόσωπο.
• Κομιτατζήδες που εργάζονται στο δρόμο (2)
  Η εικόνα περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Πόλεμος 1914-1918; Στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail (3 Οκτωβρίου 1915 – 21 Δεκεμβρίου 1917): Στο μέτωπο της Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Σεπτέμβριος 1916 – Απρίλιος 1917). Η στάση των ατόμων και η γυρισμένη πλάτη τους στον φακό (πλην δύο ανδρών) μαρτυρά μια μη σκηνοθετημένη λήψη. Η φωτογραφία τραβήχτηκε κατά μήκος του δρόμου, φθινόπωρο και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο. Φαίνεται ότι πρόκειται για μια συννεφιασμένη ημέρα όπου πιθανότατα είχε προηγηθεί βροχή (νερόλακκοι σε σημεία του εδάφους). Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η απεικόνιση των έργων κατασκευής ή συντήρησης του δρόμου στο χωριό Σωτήρας, της σημερινής περιοχής Αμυνταίου. Στο πρώτο πλάνο της φωτογραφίας απεικονίζεται στα αριστερά ένα σπίτι με πετρόκτιστη επένδυση και φράκτη, κεραμίδια στη στέγη και εμφανή την καμινάδα, ενώ πάνω από τον φράχτη διακρίνονται να είναι τοποθετημένα καλάμια ή άλλα κλαδιά. Μπροστά από τον φράκτη, βρίσκεται ένας άνδρας με καθαρά ρούχα (πουκάμισο, κασκέτο και μπότες) που κρατά στο δεξί του χέρι μια ξύλινη βέργα (ίσως ως σύμβολο εξουσίας) και επιτηρεί τους άνδρες που εργάζονται κοντά του. Στο κέντρο, τρεις ξυπόλητοι άνδρες, με εμφανώς πιο ταλαιπωρημένα ρούχα, απλώνουν πέτρες για την κατασκευή του δρόμου, ενώ στα δεξιά, δίπλα από τον δρόμο, ένας άντρας με στρατιωτική ενδυμασία και μουστάκι (ίσως να επιτηρεί και αυτός το έργο), έχοντας τα χέρια στις τσέπες του, στρέφει το βλέμμα του προς τον φακό. Πίσω από αυτούς, βρίσκονται και άλλοι άνδρες που εργάζονται και η δυναμική στάση τους μαρτυρά την κίνησή τους κατά τη λήψη της φωτογραφίας. Πιο συγκεκριμένα, στο κέντρο απεικονίζεται ένας άνδρας ξυπόλητος, φορώντας φεσάκι να κουβαλά μια χειράμαξα, στα δεξιά δύο άνδρες με αντίστοιχη ενδυμασία (ο ένας εξ αυτών κρατά κάποιο εργαλείο και κοιτά προς τον φακό) ενώ ο δεύτερος τοποθετεί τις πέτρες, στα αριστερά κάποιοι άνδρες βρίσκονται στο σκάμμα με την άμμο - χώμα και τέλος στο βάθος, διακρίνεται ένας άνδρας με στρατιωτική ενδυμασία να συνοδεύει ίσως μια ομάδα ανδρών - εργατών που κινούνται προς την πλευρά του φωτογράφου και οι οποίοι έχουν στρέψει το βλέμμα τους προς τα δεξιά τους. Στο βάθος της φωτογραφίας, διακρίνονται επίσης στα αριστερά οι στημένες σκηνές και στα δεξιά δύο οχήματα ενώ σε ότι αφορά στοιχεία του περιβάλλοντος, απεικονίζονται μόνο τρία δέντρα και κάποιες εκτάσεις, ίσως χωράφια ή λιβάδι, στο βάθος.
• Γέφυρα Decauville στο Ξινό Νερό
  Με βάση τα στοιχεία που δύναται να εκμαιεύσουμε από την εικόνα προκύπτει πλήθος πληροφοριών. Αρχικά, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο στοιχείο σκηνοθεσίας, καθώς αυτό που απεικονίζεται είναι η σιδηροδρομική γραμμή. Στα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, εντάσσονται τα βουνά που περιτριγυρίζουν την εικόνα. Στη συνέχεια όσον αφορά τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, βλέπουμε να υπάρχει η σιδηροδρομική γραμμή η οποία είναι κατασκευασμένη από ξύλο, ένας σκαμμένος δρόμος πάνω την πετρόχτηστη γέφυρα και κάτω από αυτήν μια σήραγγα. Επιπλέον, δεν διακρίνουμε εμφανώς ανθρώπους, ωστόσο η ύπαρξη 8 εν κινήσει αυτοκινήτων υποδηλώνει και την ύπαρξη πλήθους ανθρώπων. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι είναι στρατιωτικά αυτοκίνητα, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχει μόνο ανδρικός πληθυσμός στην εικόνα. Τέλος, η εποχή στην οποία είναι τραβηγμένη η εικόνα είναι ο χειμώνας (1916.12), σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας δίνονται από την περιγραφή.
• Κομιτατζήδες που εργάζονται στο δρόμο (1)
  Η εικόνα περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Πόλεμος 1914-1918. Στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail (3 Οκτωβρίου 1915 – 21 Δεκεμβρίου 1917): Στο μέτωπο της Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Σεπτέμβριος 1916 – Απρίλιος 1917)". Από τη στάση των ατόμων και τη γυρισμένη πλάτη τους στο φακό συμπεραίνουμε ότι πρόκειται για μη σκηνοθετημένη λήψη με κατεύθυνση προς τον βορά (σύμφωνα με τους λόφους που βρίσκονται στο παρασκήνιο) και θέση του φωτογράφου στον νότο. Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η απεικόνιση των εργασιών κατασκευής ή συντήρησης του δρόμου στο χωριό Σωτήρας, της σημερινής περιοχής Αμυνταίου. Στο πρώτο πλάνο της φωτογραφίας απεικονίζονται δύο Μουσουλμάνοι, όπως γίνεται φανερό από την ενδυμασία τους (βράκες και φεσάκια), ο ένας εκ των οποίων μεταφέρει ξυπόλητος μια ξύλινη χειράμαξα, ενώ ο δεύτερος κρατά ένα φτυάρι, με το οποίο πιθανότατα γεμίζει την χειράμαξα με άμμο ή χώμα από το σκάμμα που βρίσκεται μπροστά του. Επιπλέον στα αριστερά τους υπάρχει ένα κορίτσι, Μουσουλμάνα, που φορά μαντήλα στο κεφάλι και βράκα ενώ κρατά κάτι (δεν είναι ευδιάκριτα τα αντικείμενα, ίσως παπούτσια) και στα δυο της χέρια. Από τη δυναμική στάση του σώματός της, γίνεται φανερό ότι περπατά προς τους άνδρες που βρίσκονται από πίσω. Ακόμα, στη δεξιά πλευρά απεικονίζεται ένα πλινθόκτιστο σπίτι με μερική επένδυση από πέτρα, ξύλινα κουφώματα και σκεπή με κεραμίδια, στη γωνία του οποίου στέκεται ένας σκύλος. Σε δεύτερο πλάνο και κατά μήκος του δρόμου, υπάρχει πλήθος ανδρών (διαφορετικής καταγωγής και κοινωνικής τάξης, όπως μαρτυρά η ενδυμασία τους) οι οποίοι ασχολούνται με την κατασκευή του έργου. Στο κέντρο, ανάμεσα στους άνδρες με τα φεσάκια (που αποτελούν την πλειονότητα) διακρίνεται ένας άνδρας με στρατιωτική ενδυμασία, πηλίκιο και μπότες ενώ λίγο πιο αριστερά από αυτόν, περπατά ένας ακόμα άνδρας με αντίστοιχη αμφίεση. Επιπρόσθετα στα αριστερά της φωτογραφίας απεικονίζονται δύο ακόμα στρατιωτικοί, ένας εκ των οποίων έφιππος (πιθανότατα αξιωματικός ή ανώτερος στρατιωτικός που επιβλέπει το έργο). Σε ένα τρίτο πλάνο, πίσω από τους αξιωματικούς διακρίνονται πλινθόκτιστα κτίρια - σπίτια και ο μιναρές του τζαμιού, ενώ κατά μήκος υπάρχουν δέντρα, στημένες σκηνές και στα δεξιά άμαξες και οχήματα. Τέλος, στο φόντο παρατηρούμε τον κάμπο και στο βάθος, στον βορά, τον λόφο πίσω από τον οποίο πιθανότατα βρίσκεται το χωριό Κλειδί.
• Στους δρόμους της Φλώρινας (1916). Ένας δρόμος της πόλης
  Στην φωτογραφία που μπροστά μας έχουμε την δυνατότητα να δούμε ένα από τους δρόμους μέσα στην Φλώρινα την περίοδο του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Στην φωτογραφία συγκεκριμένα βλέπουμε έναν δρόμο από πέτρες και χώρα, έτσι όπως υπήρχαν εκείνη την εποχή. Πάνω σε αυτόν τον δρόμο υπάρχουν άνθρωποι που περπατούν, διαφόρων ηλικιών, μπροστά φαίνεται μια γυναίκα και από πίσω της τρία μικρά κορίτσια να πιάνονται χέρι-χέρι και να περπατούν έχοντας στην μέση την μικρότερη εξ αυτών, πιο πίσω μπορούμε να δούμε και άλλους ανθρώπους να βρίσκονται στον δρόμο. Στο πεζοδρόμιο που υπάρχει στο πάλι του δρόμου και είναι υπερυψωμένο είναι αφημένα διάφορα πράγματα όπως καρέκλες και σακιά κατά μήκος του δρόμου. Ακόμα, κατα μήκος του δρόμου βρίσκονται σπίτια και μαγαζιά τα περισσότερα είναι διώροφα, με την κλασική μορφή που έχουν τα σπίτια της Μακεδονίας, χωρίς μπαλκόνια με εσωτερική αυλή(η οποία δεν φαίνεται) και μεγάλα παράθυρα να τα κοσμούν. Όλα τα σπίτια έχουν σκεπές από κεραμίδια ώστε να προστατεύονται από τα χιόνια. Μόλις τελειώνουν τα σπίτια στην φωτογραφία ξεκινάει ένα ψηλό βουνό που βρίσκεται δίπλα από την πόλη, την συγκεκριμένη περίοδο η πλαγιά του βουνού είναι γεμάτη δέντρα. Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι η εποχή στην φωτογραφία είναι τους μήνες της άνοιξης καθώς το βουνό είναι ανθισμένο και ο ήλιος σχηματίζει την σκιά των σπιτιών.
• Το γαλλικό λάβαρο στους δρόμους της Φλώρινας
  Το βλέμμα σε αυτή την φωτογραφία μαγνητίζεται από το γαλλικό λάβαρο με τη μορφή του κόκορα , το οποίο περιφέρεται στη Φλώρινα από δύο έφηβους . Προφανώς συνδέεται αυτή η εικόνα με την επετειακή γιορτή της 14ης Ιουλίου , στην περίοδο του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου , κατά την οποία βρίσκονταν τα γαλλικά στρατεύματα στην περιοχή . Μια ξεθωριασμένη χρωματικά σημαία δεσπόζει στο μπαλκόνι ενός παλιού σπιτιού και δίνει την αίσθηση κίνησης . Ακριβώς απέναντι βρίσκεται , επίσης, μια ελληνική σημαία . Κυρίως παιδιά αποτελούν το έμψυχο υλικό , ντυμένα με παντελόνια , πουκάμισα , σε κάποιες περιπτώσεις σακάκια και καπέλα . Κάποιοι κύριοι είναι ντυμένοι πιο απλά , με ρούχα καθημερινά , ενώ στο βάθος δύο κύριοι , που δεν φαίνεται το σώμα τους , φορούν πιθανόν κοστούμια , ο ένας μάλιστα και γραβάτα , και καπέλα . Τα παλιά παραδοσιακά σπίτια αποτελούν το τεχνητό φόντο της φωτογραφίας , τα βουνά και ο ορίζοντας το φυσικό φόντο , ενώ πρόδηλη είναι έλλειψη της σκηνοθεσίας .
• Κεντρικός δρόμος και μιναρές (Οκτώβριος 1916)
  Σε αυτήν την φωτογραφία παρατηρούμε ότι υπάρχει ένας μεγάλος μιναρές, όπως αναφέρεται και στην λεζάντα της εικόνας ο όποιος είναι ο κεντρικός της περιοχής αυτής. Κάτω από τον μιναρέ υπάρχουν πολλοί άντρες συγκεντρωμένοι, οι όποιοι είναι καθιστοί. Στη συγκεκριμένη φωτογραφία υπάρχουν και μεγάλοι και μικροί άντρες δηλαδή παιδιά, όπως φαίνεται στην εικόνα. Μερικοί από αυτούς κοιτάζουν το φακό του φωτογράφου και οι υπόλοιποι προς άλλες κατευθύνσεις. Πιο αναλυτικά η εικόνα είναι ασπρόμαυρη και πιθανότατα να είναι σκηνοθετημένη καθώς οι άνδρες αυτοί κάθονται μαζεμένοι όλοι μαζί σε ένα μέρος. Πίσω από τον μιναρέ και αριστερά της φωτογραφίας βλέπουμε ότι υπάρχουν κάποια δέντρα τα οποία μοιάζουν με έλατα. Τέλος, η εικόνα αυτή μάλλον είναι τραβηγμένη κάποια απογευματινή ώρα της ημέρας μετά το πέρας των εργασιών των εργατών
• Δρόμος από Κλέστινα προς Πέτκα: Πάρκο ανεφοδιασμού και πυρομαχικά
  Η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη καθώς όσοι βρίσκονται στην φωτογραφία είναι σε αυθόρμητη θέση. Η λήψη της φωτογραφίας είναι πανοραμική έτσι ώστε να φαίνεται όλος ο στρατός. στην φωτογραφία απεικονίζεται το ιππικό του στρατού, οποίο έχει κάνει στάση σε δρόμο προς Αγία Παρασκευή ξεκινώντας από Κάτω Κλείνες για ανεφοδιασμό και πυρομαχικά. Πιο αναλυτικά, στη φωτογραφία διακρίνονται πολλές δεκάδες άλογα που είναι στη σειρά δεξιά και αριστερά και πολλά από αυτά τρώνε χόρτα. Στρατιώτες από αυτή τη λήψη δεν φαίνονται και τα άλογα βρίσκονται έξω από το δρόμο και στην αριστερή μεριά του έτσι όπως κοιτάμε τη φωτογραφία. Πίσω στο βάθος διακρίνονται πιθανώς σκηνές από τους στρατιώτες που έκαναν στάση. Το μέρος έχει έναν μικρό λόφο και διακρίνονται και λίγα δέντρα στη μέση της φωτογραφίας. Η εποχή είναι φθινόπωρο και συγκεκριμένα Οκτώβριος.
• Μακεδόνες στην αγορά
  Αρχικά, στην μπροστινή όψη βλέπουμε γενικότερα άνδρες, γυναίκες και κάποια παιδιά. Αν εστιάσουμε περισσότερο, και ιδίως στο κέντρο της φωτογραφίας, αντιλαμβανόμαστε έναν άνδρα όρθιο μπροστά από τέσσερις καθισμένες γυναίκες. Πιο ειδικά, βλέπουμε στο ένα χέρι του άνδρα ένα ματσάκι ίσως από καυτερές πιπεριές λόγω του σχήματός τους και μια χειρονομία από άλλο σε μία από τι γυναίκες, σαν μια συναλλαγή χρημάτων. Έτσι, μπορούμε θα υποθέσουμε πως βρισκόμαστε στην τοπική Αγορά. Να σημειωθεί στο σημείο αυτό, ότι οι πιπεριές είναι <<σήμα κατατεθέν>> της περιοχής. Το περιβάλλον όπου βρίσκεται, εικάζουμε πως λαμβάνει μέρος σε κάποιο κεντρικό σημείο της πόλης ή σε κάποια αλάνα, λόγω του κτηρίου στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας, του χωματόδρομου, καθώς και του συνωστισμένου πλήθους. Όσον αφορά, τους ανθρώπους, βλέπουμε άνδρες, γυναίκες και παιδιά διαφόρων ηλικιών ( ίσως μεταξύ 10-50). Επιπλέον, για την ενδυμασία των απεικονιζόμενων, οι άνδρες φορούν καπέλα (πολλά εκ των οποίων τύποι τραγιάσκας), παλτό ή σακάκια σχετικά λεπτού υφάσματος, ζώνες, μακριές κάλτσες και παπούτσια χωρίς πολλή επένδυση. Οι γυναίκες, ακόμη, φορούν μαντήλες δεμένες στο κεφάλι, μακρυμάνικες μπλούζες και ίσως κάποιες αμάνικες λεπτές ζακέτες, μακριές φούστες μέχρι τον αστράγαλο, ποδιές και εξίσου παπούτσια χωρίς πολλή επένδυση. Ωστόσο, στο βάθος, υπάρχει ένα παιδάκι του οποίου το πανωφόρι φαίνεται ότι έχει μπαλωθεί με διάφορα άλλα υφάσματα. Άνδρες και γυναίκες κρατάνε τσάντες / υφασμάτινες σακούλες αποθήκευσης των πραγμάτων, αγορών ή των εμπορείων τους. Τα υφάσματα που αποτελούν την ενδυμασία και τις τσάντες τους μπορούν να μαρτυρήσουν ότι δεν βλέπουμε ανθρώπους κάποια υψηλής κοινωνικής τάξης, αλλά το αντίθετο. Επίσης, τα ρούχα, μας δείχνουν, ότι η εποχή που τραβήχτηκε η φωτογραφία είναι σε μήνες τις άνοιξης, διότι, πρώτον, οι άνθρωποι δεν είναι ντυμένοι ούτε με χοντρή επένδυση για το χειμώνα αλλά ούτε με λεπτά ρούχα για το καλοκαίρι, και δεύτερον διότι βλέπουμε πως υπάρχει ήλιος μέσω των σκιών στο έδαφος αλλά και των μαντηλιών / καπέλων
• Στους δρόμους της Φλώρινας (1916). Μουσουλμάνες στην αγορά της Φλώρινας
  Στη συγκεκριμένη φωτογραφία (Εικόνα 168) παρατηρούμε κάποιες γυναίκες να κάθονται στην άκρη ενός δρόμου και να συζητούν καθώς κοιτούν η μια την άλλη. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από χαμηλό σημείο, περίπου στο ύψος που βρίσκεται το χερούλι της πόρτας από πίσω τους και έχει φόντο ένα ξύλινο χτίσμα με πέτρινα θεμέλια. Παρατηρούμε στοιχεία κυρίως από το ανθρωπογενές περιβάλλον όπως τα κτήρια, ο δρόμος, τα ρούχα και τους πάγκους αλλά όχι από το φυσικό περιβάλλον. Πρόκειται για μουσουλμάνες γυναίκες, 8 στο σύνολο με ένα κοριτσάκι μικρό στα αριστερά, μεγάλες σε ηλικία πάνω από 70 χρόνια στην αγορά της Φλώρινας το 1916. Ας υποθέσουμε ότι απεικονίζει γυναίκες που φορούν παραδοσιακές μουσουλμανικές ενδυμασίες και βρίσκονται σε μια αγορά. Η αγορά απεικονίζεται σε μια κεντρική πλατεία, με κτίρια και καταστήματα στο παρασκήνιο. Η φωτογραφία είναι ασπρόμαυρη και παρουσιάζει ένα ιστορικό στιγμιότυπο από τη ζωή της πόλης της Φλώρινας στην αρχή του 20ού αιώνα. Η εποχή του χρόνου μοιάζει να είναι ανοιξη καθώς τα ρούχα τους είναι μακριά αλλά όχι χοντρά.