ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Η σιδηροδρομική γραμμή στο Ξινό Νερό (Δεκέμβριος 1916). Σταθμός πολυβόλων αντιαεροπορικής εγκατάστασης στον ίδιο τον σταθμό
  Η εικόνα δεν είναι σκηνοθετημένη, γιατί οι άνθρωποι δεν κοιτούν το φακό του φωτογράφου. Η τοποθεσία είναι ο σιδηροδρομικός σταθμός στο Ξινό Νερό στο Ανύνταιο. Απεικονίζονται περίπου 6 σταματημένα βαγόνια με στρατιώτες σε κάποια από αυτά, ενώ σε πρώτο πλάνο 5 στρατιώτες πλαγίως του τρένου, πέριξ κάποιων υλικών του στρατού που ίσως παρέλαβαν, είτε επρόκειτο να τοποθετήσουν στο τρένο μαζί με τους ίδιους που πρόκειται να αναχωρήσουν. Ειδικότερα, στο πρώτο αυτό πλάνο, βρίσκονται κάποιοι μπόγοι και όπλα. Δύο στρατιώτες ακουμπάνε σε αυτά με πλάτη στο φακό αριστερά του φορτίου. Δεξιά του φορτίου βρίσκεται ένας ακόμη στρατιώτης που ακουμπά το δεξί του χέρι και κοιτά κάτω. Πλάι του βρίσκεται ελάχιστα μακριά ένας ακόμη στρατιώτης όρθιος με τα χέρια στις τσέπες, ενώ, τέλος μπροστά από το φορτίο κάθεται ένας τελευταίος στρατιώτης που κοιτά μπροστά. Όλοι τους φορούν παλτό, παντελόνι, μπότες, κράνος ή στρατιωτικό πηλίκιο. Πάνω από το παλτό φέρουν στρατιωτική ζώνη με την απαραίτητη εξάρτυση. Πλάι από αυτούς βρίσκεται η γραμμή του τρένου με τα ενωμένα βαγόνια. Πρόκειται για 6 κλειστά βαγόνια, ενώ το 4ο στη σειρά είναι ανοιχτή πλατφόρμα. Στο δεύτερο βαγόνι φαίνονται 2 στρατιώτες καθιστοί στην ανοιχτή πόρτα κι ένας όρθιος. Στο 3ο βαγόνι επίσης, φαίνονται κάποιοι καθιστοί στρατιώτες, αλλά δεν διακρίνονται λεπτομέρειες, ούτε ο ακριβής αριθμός τους. Στην ανοιχτή πλατφόρμα (4ο βαγόνι) βρίσκονται περισσότεροι στρατιώτες, ο αριθμός των οποίων δεν διακρίνεται (ίσως 10) κι ένας με πλάτη στο φακό που κοιτά όπου κοιτούν κι αυτοί οι περίπου 10, οι οποίοι έχουν στραμμένη την πλάτη πίσω από το τρένο που φαίνεται στο φακό. Στο 6ο βαγόνι φαίνονται πάλι κάποιοι στρατιώτες στην ανοιχτή πόρτα και ένας ή δύο ακριβώς μπροστά κάτω από το τρένο. Στο έδαφος πλάι στο τρένο είναι τοποθετημένες πέτρες, ενώ πέρα από το όριο εκτείνεται ο χωματόδρομος, πάνω στον οποίο διακρίνονται μικρές λακούβες με νερό από πιθανή βροχή. Μπροστά από τα τελευταία βαγόνια βρίσκεται μία κολώνα με σύρματα, ενώ πίσω από το τρένο διακρίνονται στο βάθος βουνά. Η περίοδος είναι πιθανόν χειμερινή λόγω της βαριάς ενδυμασίας και του νερού στις λακούβες.
• Ανναμίτης στρατιώτης
  Η φωτογραφία φαίνεται μη σκηνοθετημένη επειδή ο στρατιώτης δεν κοιτά το φακό. Ωστόσο, θα μπορούσαν να έχουν δοθεί οδηγίες από το φωτογράφο για να μην κοιτά, ώστε να φαίνεται αυθόρμητη. Η λήψη είναι αρκετά κοντινή στον στρατιώτη κάπου στα δύο τρία μέτρα μπροστά του. Ο στρατιώτης με την πρώτη ματιά φαίνεται πως δεν είναι Ευρωπαίος. H λεζάντα (Αnnamese) μας πληροφορεί πως πρόκειται για Βιετναμέζο. Εκεί ήταν γαλλικό προτεκτοράτο, με αποτέλεσμα ο συγκεκριμένος στρατιώτης να βρέθηκε στην περιοχή της Φλώρινας μς το γαλλικό στρατό. Ο στρατιώτης φορά κράνος, μπότες και ελαφριά στολή στρατού, παντελόνι, χιτώνιο και πουκάμισο από μέσα. Φέρει θήκες για πυρομαχικά και περίεργο οπλισμό στην πλάτη, τουφέκι με μακριά ξιφολόγχη. Φαίνεται να φρουρεί τα υλικά που διακρίνονται στην εικόνα. Ο ίδιος βρίσκεται με τα χέρια στις τσέπες και σαν να κάνει ένα βήμα με το δεξί πόδι μπροστά, πάνω σε μία στίβα από ξύλινα δοκάρια. Διακρίνονται πέντε στίβες των 8-10 δοκαριών. Μπροστά από αυτά βρίσκονται 4 κύλινδροι τσιμεντένιοι που χρησιμεύουν στην οικοδόμηση δρόμων, γεφυρών κτλ. Δεξιά του στρατιώτη βρίσκεται ένα μεγάλο βαγόνι που φέρει πάνω 15 περίπου ξύλινα καφάσια. Πίσω του φαίνονται γραμμές τρένου και τρία ακόμα βαγόνια. Ο δρόμος κάτω και γύρω από τις ράγες είναι χωμάτινος. Στο βάθος υπάρχει ομίχλη και πολύ αμυδρά φαίνονται βουνά. Από την ελαφρά περιβολή του στρατιώτη φαίνεται πως είναι μάλλον Άνοιξη και γίνονται εργασίες από το στρατό για κάποιο δημόσιο έργο (πιθανόν γέφυρα στον ποταμό Σακουλέβα). Στο σιδηροδρομικό σταθμό παραλαμβάνουν τα κατασκευαστικά υλικά και τοποθετούνται φρουροί για τυχόν κλοπές.
• Το σερβικό κανόνι έσκασε και επανήλθε στο βαγόνι
  Η εικόνα είναι σκηνοθετημένη, καθώς οι άνδρες έχουν στραμμένο το βλέμμα τους προς την κάμερα και μάλιστα οι 2 από τους 4 κάθονται σε θέση προσοχής. Ειδικότερα, εδώ απεικονίζεται το κατεστραμμένο κανόνι των Σέρβων, όπου το πλήρωμα του, το έχουν φορτώσει σε ένα βαγόνι προκειμένου να επιστραφεί στο εργοστάσιο του στρατού για επισκευή ή ακόμα και για απόσυρση σε περίπτωση που δεν επιδιορθώνεται. Οι 4 άνδρες φορούν την ίδια στολή, καπέλο και γαλοτσες. Από τα πρόσωπα τους αλλά και από το σκυμμένο κεφάλι του ενός, διακρίνουμε τόσο την εξάντληση και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν για την φόρτωση του κανονιού στο βαγόνι χωρίς υλικοτεχνικά μέσα όσο και τον φόβο τους ότι θα μείνουν ανυπεράσπιστοι χωρίς οπλικά συστήματα
• Σέρβοι που φορτώνουν ιατρικό εξοπλισμό
  Η φωτογραφία απαθανατίστηκε στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Όστροβο. Η παλαιά ονομασία της πόλης αποτελεί σλαβική λέξη που σημαίνει νησί, η ονομασία αυτή διατηρήθηκε μέχρι το 1926 και έπειτα πήρε το όνομα Άρνισσα. Αναλυτικότερα, στην συγκεκριμένη φωτογραφία παρατηρούμε διάφορα τρένα που στα βαγόνια τους φορτώνουν και μεταφέρουν ιατρικό εξοπλισμό οι Σέρβοι. Αναλυτικότερα, στα βαγόνια των τρένων μπορούμε να διακρίνουμε να αναγράφεται με λευκό χρώμα, τον χαρακτηριστικό σταυρό μέσα σε ένα κύκλο. Με αυτόν τον τρόπο σηματοδοτούν ότι τα βαγόνια περιέχουν ιατρικό εξοπλισμό. Κάποιοι άντρες, πιθανόν στρατιώτες, στέκονται στην αποβάθρα του σιδηροδρομικού σταθμού, δίπλα στο ανοιχτό βαγόνι το οποίο είναι γεμάτο με ξύλινα κουτιά, και βοηθούν τους δύο άντρες που έχουν ανέβει πάνω στο βαγόνι του τρένου με σκοπό να το φορτώσουν. Ακόμη δύο άντρες, οι οποίοι είναι πιο επίσημα ντυμένοι με παλτό και καπέλα, ίσως ανήκουν σε ανώτερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα σε σχέση με τους υπόλοιπους άντρες της φωτογραφίας. Βρίσκονται στις σιδηροδρομικές γραμμές ανάμεσα από τα τρένα και παρατηρούν, πιθανόν να συζητούν παράλληλα. Ειδικότερα, η φωτογραφία δεν φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη, όλοι οι άντρες έχουν γυρισμένοι πλάτη στον φωτογραφικό φακό και εστιάζουν την προσοχή τους μπροστά τους στα καθήκοντα τους. Ο φωτογράφος βρίσκεται και αυτός πίσω τους, στην αποβάθρα των τρένων σε σχετικά κοντινή απόσταση. Μάλιστα, στην φωτογραφία παρουσιάζεται μία σκιά που πιθανόν να ανήκει στον φωτογράφο. Δεν διακρίνεται κάποιο ιδιαίτερο στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος, μόνο λίγα δέντρα πίσω από τα δέντρα στον σιδηροδρομικό σταθμό. Αντιθέτως, τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος κυριαρχούν στην φωτογραφία.
• Βούλγαροι κρατούμενοι
  Στην παρούσα φωτογραφική λήψη απεικονίζονται δέκα Βούλγαροι κρατούμενοι μέσα σε ένα βαγόνι τρένου λίγο πριν την μεταφορά τους. Η τοποθεσία είναι κάποια στάση σε κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό κοντά στο χωριό Καλλινίκη, καθώς διακρίνεται πίσω από το βαγόνι ένα ψηλό κτίσμα. Όλοι οι εικονιζόμενοι είναι άνδρες μέσης ηλικίας, κι άλλοι κοιτούν στον φακό γελώντας κι άλλοι όχι, ενώ μόνο ένα πρόσωπο είναι εφηβικής ηλικίας, ένα αγόρι πίσω αριστερά, το οποίο κοιτά με περιέργεια προς τον φακό. Αυτό υποδηλώνει πως η λήψη είναι αυθόρμητη κι η παρουσία του φωτογράφου δεν τους ενοχλεί, ενώ οι πέντε άνδρες που βρίσκονται εκτός βαγονιού έχουν την πλάτη τους στραμμένη στον φακό. Αυτοί πιθανόν είναι σωφρονιστικοί υπάλληλοι και εκτελούν τις υποχρεώσεις τους, ίσως κάποια καταμέτρηση, μιας και ο ένας κρατά στο χέρι του ένα έγγραφο. Ο ένας από τους υπαλλήλους φέρει οπλισμό. Τέλος, διακρίνονται στοιχεία επικοινωνίας μεταξύ τους, καθώς ανταλλάσσουν βλέμματα και οι μεν κοιτούν τους δε. Ο χρόνος λήψης τοποθετείται στα μέσα Οκτώβρη κι ο ρουχισμός τους συνάδει με αυτό, καθώς όλοι φορούν μακρυμάνικα σακάκια. Τέλος, όλοι τους φορούν καπέλο, ακόμη και το μικρό αγόρι.
• Στον τομέα της Φλώρινας (Νοέμβριος 1916). Ξεφόρτωμα του κρέατος από τα βαγόνια
  Η συγκεκριμένη φωτογραφία, η οποία είναι ασπρόμαυρη, θα την χαρακτήριζα ως σκηνοθετημένη, καθώς τα περισσότερα άτομα κοιτάνε προς την κάμερα. Στην φωτογραφία βλέπουμε γύρω στα 10 άτομα, οι οποίοι όλοι είναι άντρες και είναι διαφόρων ηλικιών. Παρατηρούμε ότι προσπαθούν να ξεφορτώσουν το κρέας από το βαγόνι(θα έλεγα ότι αυτό ίσως γίνεται για τον ανεφοδιασμό του στρατού). 3 άτομα είναι πάνω στο βαγόνι και δίνουν τα κρέατα στους υπόλοιπους(τα 2 άτομα μάλιστα βλέπουμε ότι κρατάνε κρέας όταν τραβήχτηκε η φωτογραφία). Από τους υπόλοιπους 7 παρατηρούμε ότι 1 άτομο κουβαλάει κρέας με σκυμμένο το κεφάλι και κατευθύνεται κάπου ενώ ένας ακόμη βλέπουμε πως ετοιμάζεται να πάρει και αυτός κρέας για να το μεταφέρει. Οι υπόλοιποι παρατηρούμε πως κοιτάνε προς την μεριά της κάμερας. Τα άτομα που βλέπουμε στην φωτογραφία φαντάζομαι ότι είναι στρατιώτες(αλλά δεν γνωρίζουμε την καταγωγή τους) και τα ρούχα που φοράνε είναι σχετικά χοντρά, λόγω της εποχής. Επίσης, η φωτογραφία τραβήχτηκε κοντά σε αυτά τα άτομα και όχι από μακριά. Τέλος, η εποχή που δραματοποιούνται τα γεγονότα αυτά είναι τον χειμώνα και συγκεκριμένα στις 26/11/1916.
• Πρόσφυγες από το Μοναστήρι περιμένουν την εκκένωση τους στη Θεσσαλονίκη
  Η φωτογραφία είναι σκηνοθετημένη καθώς κοιτάνε οι περισσότεροι στη κάμερα και όπως αναφέρεται και στη λεζάντα απεικονίζονται οι πρόσφυγες από το Μοναστήρι, οι οποίοι περιμένουν να αναχωρήσουν για τη Θεσσαλονίκη. Ο σταθμός που φαίνεται είναι ο πρώτος σιδηροδρομικός σταθμός στην περιοχή της Φλώρινας κατασκευάστηκε στο Μεσονήσι, ο οποίος ήταν τότε ο «τερματικός» σταθμός της χώρας (γι’ αυτό το λόγο έχει την ιστορική του σημασία) και ονομαζόταν σταθμός «Φλώρινα» (ο σημερινός σταθμός του Μεσονησίου, ήταν αυτός που αποβιβάζονταν οι επιβάτες για Φλώρινα).Στην φωτογραφία απεικονίζονται πολλοί άνδρες, γυναίκες και παιδιά οι οποίοι περιμένουν την εκκένωση. Είναι χοντρά ντυμένοι με τις παραδοσιακές τους φορεσιές. Φοράνε οι περισσότεροι καπέλα και έχουν πράγματα. Πίσω από τους ανθρώπους, υπάρχει ένα κτίριο-πιθανόν- το εκδοτήριο εισιτηρίων, και πίσω από αυτό φαίνονται 2 βαγόνια τρένου. Κάποιοι άνθρωποι κάθονται, κάποιοι είναι χαρούμενοι, όμως κάποιοι είναι λυπημένοι και ταλαιπωρημένοι γεγονός που μαρτυρά τη δυσκολία της εποχής και της εκκένωσης. Το έδαφος είναι από τσιμέντο και υπάρχει ένα ξηρό δέντρο. Η εποχή που διαδραματίζεται είναι Φθινόπωρο το οποίο το καταλαβαίνουμε από τις ενδυμασίες αλλά και από το ξερό δέντρο. Στη πίσω όψη της φωτογραφίας, αναγράφεται κείμενο με την τοποθεσία της φωτογραφίας και τη λεζάντα.
• Αναθεώρηση των γαλλικών στρατευμάτων από τον στρατηγό Guillaumat
  Στην συγκεκριμένη ασπρόμαυρη εικόνα παρατηρούμε στο κέντρο της, τον στρατηγό Guillaumat, εν κινήσει. Η λήψη της φωτογραφίας έχει γίνει σε εξωτερικό χώρο, ανάμεσα σε χιονισμένες κατοικίες. Στο βάθος φαίνονται τα σπίτια, όπου οι σκεπές τους είναι χιονισμένες και τα δέντρα γυμνά λόγω του κρύου. Δεξιά της εικόνας απεικονίζεται στράτευμα, σε στάση προσοχής, κρατώντας τον στρατιωτικό εξοπλισμό (όπλα) δίπλα στους ώμους. Οι άντρες που απεικονίζονται είναι έγχρωμοι και φορούν στρατιωτική στολή, ζώνη στη μέση, κράνη και μπότες. Στην αριστερή μεριά της εικόνας φαίνονται τέσσερις άνδρες, ένας εκ των οποίων βρίσκεται πίσω από το στρατηγό Guillaumat. Ο ένας κρατά όπλο, ενώ οι άλλοι τρεις είναι διαφορετικά ντυμένοι (διαφορετική στολή και καπέλο). Επίσης, στα αριστερά φαίνεται μισός να περπατά ένας στρατηγός φορώντας γούνα και παλτό. Ο στρατηγός Guillaumat κάνει αναθεώρηση του γαλλικού στρατεύματος ενώ ακριβώς πίσω του βρίσκεται ένας ακόμη στρατηγός. Είναι αισθητή η διαφορά του κύρους μεταξύ των δύο στρατηγών και του υπόλοιπου στρατεύματος. Οι στρατηγοί φορούν παλτό με γούνινο γιακά, δερμάτινα γάντια και διαφορετικά καπέλα. Εν κατακλείδι, στο αριστερό μέρος της εικόνας φαίνεται αμυδρά ένα βαγόνι (μοιάζει με κάρο). Ίσως είναι το μεταφορικό μέσο των στρατηγών. Η κάμερα βρίσκεται μπροστά στο στρατηγό και πλάγια από το στράτευμα, ενώ δεν την κοιτά κανείς.
• Ασθενοφόρο 2: Γενική άποψη
  Στη συγκεκριμένη εικόνα παρουσιάζεται το εξωτερικό νοσοκομείων. Η φωτογραφία είναι ασπρόμαυρη και έχει τραβηχτεί στο ύπαιθρο. Απεικονίζονται πολλές σκηνές νοσοκομείου, κατασκευασμένες από ειδικά χοντρά πανιά για να είναι αδιάβροχα. Οι πρόχειροι στημένοι νοσοκομειακοί θάλαμοι απεικονίζονται σε διάφορα μεγέθη, άλλοι είναι μικροί κι άλλοι μεγαλύτεροι. Υποθέτουμε ότι είναι εγκατεστημένοι σε κάποιο κτήμα / χωράφι / πεδιάδα, στο χώμα. Τα δύο μεγαλύτερα νοσοκομεία στα δεξιά είναι κατασκευασμένα από πιο ανθεκτικό υλικό απ' ότι είναι κατασκευασμένες οι σκηνές. Υπάρχουν πάσσαλοι γύρω γύρω για στήριγμα στο έδαφος οι οποίοι ενώνονται με τις πρόχειρες κατασκευές με χοντρά σχοινιά. Στη φωτογραφία δεν απεικονίζονται ούτε άνθρωποι ούτε ζώα. Τις σκηνές και τα δύο μεγαλύτερα νοσοκομεία τα χωρίζουν μικροί λόφοι φτιαγμένοι από χώμα. Στο αριστερό μέρος της εικόνας απεικονίζεται ένα τρένο. Τα τρένα εκείνη την εποχή, του πολέμου χρησιμοποιούνταν ως ασθενοφόρα για τη μεταφορά των τραυματιών. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας (background) φαίνονται αμυδρά τα χιονισμένα βουνά κάτι που μαρτυρά ότι είναι χειμώνας. Τα πρόχειρα καταλύματα είναι αυτά που μαρτυρούν την έλλειψη χρημάτων για την επένδυση νοσοκομειακών κτιρίων, άρα και την κακή τους κατάσταση εξαιτίας του πολέμου.
• Οι στρατηγοί Guillaumat και Henrys
  Στην εικόνα αυτή, η οποία είναι ασπρόμαυρη, παρατηρούμε έξι στρατηγούς να συνομιλούν μεταξύ τους στον σιδηροδρομικό σταθμό, πίσω από αυτούς διακρίνεται ένας αλλοεθνής με διαφορετικό χρώμα και ενδυμασία από τους υπόλοιπους, υπάρχουν πολλοί στρατιώτες διαφορετικής ηλικίας ο καθένας (νεαροί και μεγάλοι), βλέπουμε επιβαίνοντες στο τρένο και ένα άτομο στα δεξιά της φωτογραφίας να ετοιμάζει κάτι σε ένα αυτοκίνητο. Πίσω από τους στρατηγούς διακρίνουμε σημαίες, από οχήματα έχουμε ένα αμάξι και το τρένο, εφόσον βρισκόμαστε σε σιδηροδρομικό σταθμό, παρατηρούμε βλάστηση πίσω από αυτούς και τέλος, ένα γεγονός που μπορούμε να υποθέσουμε είναι ότι οι στρατιώτες ετοιμάζονται για επιβίβαση γι’ αυτό βρίσκονται όλοι μαζί μαζεμένοι και συνομιλούν. Με βάση την ημερομηνία λήψης που μας δίνεται (7 Μαρτίου) ο καιρός είναι χειμωνιάτικος.