ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Χαράδρα Εθνικού: Συστοιχία ορεινού πυροβολικού 65 σε δράση (2)
  Η φωτογραφία έχει απαθανατιστεί στο χωριό Εθνικό της Φλώρινας 07.10.1916. Στην εικόνα παρουσιάζονται πέντε στρατιώτες, οι οποίοι χειρίζονται ένα κανόνι. Αναλυτικότερα, τέσσερις άντρες κάθονται κάτω, δύο δεξιά και δύο αριστερά και φοράνε μπλούζα, παντελόνι και κράνη. Ένας άντρας στέκεται όρθιος από πάνω τους, σαν να τους επιβλέπει με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος του, ελαφρός σκυμμένος. Φοράει παλτό, ψηλές μπότες και κράνος, γεγονός που δηλώνει ότι πρόκειται για υψηλόβαθμο στέλεχος σε σχέση με τους άλλους στρατιώτες. Και οι πέντε φιγούρες παρουσιάζονται συγκεντρωμένες στο στόχο μπροστά και η φωτογραφία μαρτυρά μια πιθανόν μη σκηνοθετημένη λήψη. Ο φωτογράφος στέκεται πίσω τους σε κοντινή απόσταση και στην ίδια ευθεία. Πίσω τους, στα πόδια τους είναι τοποθετημένο πλήθος πυρομαχικών, οβίδες, βλήματα πυροβόλων. Στα αριστερά της φωτογραφίας, δίπλα από τους στρατιώτες παρατηρούμε ένα δέντρο και έναν θάμνο. Οι στρατιώτες κοιτάνε και σημαδεύουν προς το βουνό απέναντι τους, χρησιμοποιώντας τη λιγοστή βλάστηση για την κάλυψή τους από τον εχθρό. Δεν παρουσιάζονται άλλα ζώα και φυτά. Το έδαφος δεν εμφανίζει ιδιαίτερη βλάστηση λόγω της εποχής και δεν διακρίνεται ιδιαίτερα κάποιο άλλο στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος, παρά μόνο ξερά κλαδιά.
• Εργασίες
  Η συγκεκριμένη φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη διότι κάνεις τους δεν κοιτάει προς την πλευρά του φωτογράφου. Στην εικόνα παρατηρούμε πέντε άνδρες. Οι δυο κρατάνε τα άλογα από τα σχοινιά για να μην φύγουν, ο τρίτος μεταφέρει στους υπόλοιπους δύο άνδρες που εκτελούν εργασίες έναν κουβά ενδεχομένως να περιέχει νερό ή λάσπη. Ο ένας από τους δύο άνδρες που είναι σκυμμένοι και εκτελούν εργασίες, έχει βγάλει την μπλούζα του εξαιτίας της ζέστης. Όλοι τους φοράνε μπότες για να προστατεύονται από τις λάσπες και τα νερά. Ο δρόμος που είναι σταματημένοι είναι χωματόδρομος με μικρά δείγματα πετρών. Επίσης, ο άνδρας που μεταφέρει τον κουβά φοράει ρολόι στο αριστερό χέρι το γεγονός αυτό δείχνει ότι ακόμα και σε περίοδο πολέμου πρόσεχαν την ενδυμασία τους. Αντίθετα, οι δύο άνδρες που στέκονται όρθιοι ακριβώς μπροστά από τα άλογα φαίνεται να επιβλέπουν τις εργασίες. Στο βάθος, πίσω τους άνδρες στο υπερύψωμα του εδάφους μπορούμε να εικάσουμε από τον τρόπο κτισίματος, την μορφή των παράθυρων ότι είναι μια εκκλησία περιφραγμένη με μία ξύλινη πόρτα για είσοδο.
• Τσιγγάνος
  Στη φωτογραφία «Τσιγγάνος» παρατηρείται μια σκηνή λήψης από την καθημερινή ζωή. Είναι μια ασπρόμαυρη φωτογραφία στην οποία απαθανατίζονται σε πρώτο πλάνο ένας μεγάλος άντρας και σε δεύτερο πλάνο μια γυναίκα. Όπως μας μαρτυρά η λεζάντα της φωτογραφίας τα δύο πρόσωπα της φωτογραφίας είναι τσιγγάνοι. Η εποχή λήψης της φωτογραφίας πιθανώς να είναι άνοιξη καθώς μπορούμε να διακρίνουμε ανθισμένα λουλούδια, μεγάλα χόρτα αλλά και το ανθισμένο φύλλωμα των δέντρων που ξεπροβάλλουν πίσω από το σπίτι. Ακόμα και η ανοιξιάτικη ενδυμασία μας βοηθά να καταλάβουμε την εποχή λήψης αλλά μας προδίδουν επίσης την κοινωνικοοικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Από τη στάση των ανθρώπων μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα πως η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη. Πιο αναλυτικά, ο ηλικιωμένος κύριος έχει ακουμπήσει ένα αγγείο στη στέρνα και περιμένει να το γεμίσει νερό. Πιο πίσω πιθανώς η κυρία που στέκεται να είναι η γυναίκα του και ενδεχομένως τον περιμένει να γυρίσουν μαζί σε κάποιο καταυλισμό. Η στέρνα είναι τοποθετημένη σε πιο υψηλό σημείο καθώς η γυναίκα στο βάθος βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο. Τέλος, ο ηλικιωμένος κύριος στέκεται μπροστά από ένα μεγάλο σπίτι τυπικής αρχιτεκτονικής της περιόδου αυτής με το μακεδονικό στυλ και τα σαχνισιά.
• Παράκαμψη Eksisu: Το πρώτο τρένο που διέρχεται από την επισκευασμένη γραμμή Eksisu
  Με βάση τις πληροφορίες που δύναται να εκμαιεύσουμε από την συγκεκριμένη εικόνα βλέπουμε ξεκάθαρα ότι το γεγονός που απεικονίζεται είναι η πρώτη διέλευση τρένου από την επισκευασμένη πλέον γραμμή. Επίσης, προκύπτει η πληροφορία ότι ενδεχομένως να υπάρχουν κάποια σκηνοθετικά στοιχεία, καθώς πρόκειται για σημαντικό γεγονός, επομένως πολύ πιθανόν να γνώριζαν οι άνθρωποι που φαίνονται για την ύπαρξη του φωτογράφου, χωρίς όμως να υπάρχουν σκηνοθετικές εντολές, για να ακολουθήσουν, καθώς ακόμη και η στάση του σώματος τους φαίνεται πολύ φυσική. Στη συνέχεια, παρατηρώντας το φυσικό περιβάλλον βλέπουμε ότι η σιδηροδρομική γραμμή περιστοιχίζεται από βουνά και είναι χτισμένη σε μια πλαγιά. Εκτός από τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, βλέπουμε και στοιχεία του ανθρωπογενούς, που είναι η σιδηροδρομική γραμμή και η γέφυρα απο την οποία περνάει το τρένο (τεχνουργήματα). Έπειτα, παρατηρούμε και πλήθος ανθρώπων, συγκεκριμένα 8 άνδρες στραμμένοι πλάτη προς τον φακό του φωτογράφου με τα χέρια στις τσέπες να περιμένουν να περάσει το τρένο από την νέα παράκαμψη, «εγκαινιάζοντας» την με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, λόγω της φοράς τους προς τον φακό δεν μπορούμε να διακρίνουμε τίποτε άλλο για αυτούς, πέρα του ότι είναι στρατιώτες με ίδιο αξίωμα λογικά, καθώς υπάρχει ομοιομορφία στην ενδυμασία τους. Επιπροσθέτως, μπορούμε να κάνουμε λόγο για την ύπαρξη τουλάχιστον ενός ακόμα άνδρα στη θέση του οδηγού στο τρένο -και ίσως άλλων επιβατών.Τέλος, αναφορικά με την εποχή, τα «εγκαίνια» της επισκευασμένης γραμμής διαδραματίστηκαν τον χειμώνα (1916.12).
• Η κουζίνα του στρατιωτικού νοσοκομείου "L'Ambulance Alpine" 18
  Με βάση τα στοιχεία που δύναται να εκμαιεύσουμε από την φωτογραφία, μπορούμε να σχηματίσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το περιεχόμενο της. Αρχικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δύναται να υπάρχουν κάποια σκηνοθετικά στοιχεία, καθώς η λήψη είναι σε εσωτερικό χώρο και επομένως οι εικονιζόμενοι έχουν πλήρη επίγνωση ότι φωτογραφίζονται οπότε προφανώς δεν κινούνται τελείως ελεύθερα στο χώρο και ίσως ο καθένας τους ξεχωριστά εκτελεί τον ρόλο του σύμφωνα με τις οδηγίες του φωτογράφου. Προφανώς επειδή η εικόνα είναι βγαλμένη μέσα – συγκεκριμένα στην κουζίνα του νοσοκομείου – όλο το περιβάλλον είναι ανθρωπογενές, ενώ μπορούμε να παρατηρήσουμε πολλές λεπτομέρειες για τα άτομα λόγω της εστιασμένης οπτικής. Πρόκειται λοιπόν για άντρες, τέσσερις στον αριθμό, οι οποίοι είναι όλοι σε νεαροί ηλικία, με τους τρεις ντυμένους πιο καθημερινά – πουλόβερ ή πουκάμισο και παντελόνι – και με τον τέταρτο ντυμένο με στρατιωτικά, ενώ όλοι φοράνε καπέλο στο κεφάλι. Όλοι έχουν ήρεμες και συγκεντρωμένες εκφράσεις και καταπιάνονται με κάτι καθώς δύο από αυτούς μαγειρεύουν κάτι και οι άλλοι δύο ασχολούνται με κάποια τσουβάλια στον πάγκο που πιθανώς να περιέχουν τρόφιμα, ενώ μπορούμε να υποθέσουμε για την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση ότι ο ένας από αυτούς είναι σίγουρα στρατιώτες και οι άλλοι πιθανώς υπάλληλοι ή εθελοντές στο νοσοκομείο. Τα αντικείμενα που βλέπουμε στον χώρο είναι πολυάριθμα, όπως οι πάγκοι, το καζάνι, οι κατσαρόλες και οι κουτάλες και τα τσουβάλια με τα τρόφιμα, ενώ προφανώς το συμβάν το οποίο εξελίσσεται σχετίζεται με την μαγειρική.
• Φλώρινα
  Η φωτογραφία φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη. Τα περισσότερα άτομα έχουν αντιληφθεί την ύπαρξη του φακού και τον κοιτάνε. Βρισκόμαστε στο εξωτερικό ενός πέτρινου οικισμού με ξύλινες λεπτομέρειες (ανοίγματα και πόρτες) και κεραμοσκεπή. Διακρίνουμε καθαρά την ύπαρξη 6 ατόμων ενώ μέσα στο σπίτι φαίνεται να υπάρχει ακόμη ένας, ωστόσο η σκιασμένη όψη του δεν μας αφήνει να αντλήσουμε περαιτέρω στοιχεία. Απο τα φανερώς εικονιζόμενα άτομα βλέπουμε δύο καθισμένους άντρες στα ξύλινα περβάζια των παραθύρων το λευκό τριχωτό των οποίων δηλώνουν και την μεγάλη ηλικία τους. Μπροστά τους βρίσκονται τρία αγόρια ηλικίας 4-6 ετών ενώ στο δεξί μέρος του πλάνου βρίσκεται ακόμα ένα αγόρι ίδιας ηλικίας. Διακρίνουμε κουρασμένα βλέμματα, ανέκφραστα και ίσως αδιάφορα για την ύπαρξη του φακού. Ενδυματολογικά βλέπουμε ψηλόμεσα σαλβάρια με έντονα σχέδια, πουκάμισα, το παραδοσιακό φέσι στο κεφάλι ενώ υποδήματα βλέπουμε μόνο σε έναν απο τους δύο άντρες. Οι ταλαιπωρημένες εκφράσεις, η απουσία υποδημάτων και η ελλιπής αυτοσχέδια αρχιτεκτονική του οικισμού φανερώνουν ταυτόχρονα την χαμηλή κοινωνική και οικονομική κατάσταση των ατόμων. Αναφορικά με την εποχή λήψης της φωτογραφίας, μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τον ήλιο από την λάμψη στα πρόσωπα των ατόμων, τα σουφρωμένα βλέμματα και την δημιουργία σκιών, που σε συνδυασμό με την ελαφριά ενδυμασία μας οδηγούν συμπερασματικά σε καλοκαιρινούς μήνες.
• Επισκευή γέφυρας κοντά στο Sakulevo
  Σύμφωνα με τις πληροφορίες που δύναται να εκμαιεύσουμε από την εικόνα, το περιστατικό το οποίο απεικονίζεται είναι η επισκευή μιας γέφυρας και μπορούμε να πούμε ότι δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο σκηνοθεσίας, καθώς ο φωτογράφος έχει τραβήξει την λήψη τη στιγμή των εργασιών. Όσον αφορά τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, βλέπουμε το ποτάμι Σακουλέβα, λόγω του οποίου πήρε και το αρχικό του όνομα το χωριό, καθώς διέρχεται δυτικά του. Επιπροσθέτως, στα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μπορούμε να εντάξουμε την γέφυρα, η οποία βρίσκεται υπό επισκευή. Στην εικόνα επίσης βλέπουμε 13 άνδρες να ασχολούνται με την επιδιόρθωση της. Σχεδόν όλοι φαίνεται να καταπιάνονται με κάποια ασχολία, μερικοί από αυτούς, κρατούν σκοινί, ώστε να ανασυγκροτήσουν τα κομμάτια, κάποιοι άλλοι απλά παρατηρούν τις εργασίες περνώντας, γεγονός που ίσως υποδηλώνει κάποια ηγετική θέση, άλλοι κουβαλάνε τα υλικά-εργαλεία μέσα σε καροτσάκι και άλλοι ενδεχομένως να ασχολούνται με τα θεμέλια της γέφυρας, καθώς βρίσκονται κάτω από αυτήν. Παρ’ όλα αυτά η γωνία λήψης της εικόνας και η εστίαση δεν μας επιτρέπουν να διακρίνουμε περισσότερα χαρακτηριστικά των ανδρών. Παράλληλα, δεν παρατηρούμε ιδιαίτερη ύπαρξη φυτών πέρα από μερικά ξερόχορτα και κλαδιά δέντρων μέσα και γύρω στο ποτάμι, γεγονός που είναι λογικό, καθώς η εποχή στην οποία διαδραματίζεται η εν λόγω εικόνα είναι ο χειμώνας (1916.12). Την εποχή μπορεί να μας την επιβεβαιώσει ακόμη και η ύπαρξη έντονου αέρα που φαίνεται να υπάρχει, καθώς τα κλαδιά των δέντρων γέρνουν προς μια κατεύθυνση, υπάρχει ενδεχομένως έντονη ομίχλη, αφού το σκηνικό φαίνεται θολό και τέλος ακόμη και τα νερά του ποταμιού φαίνεται να έχουν μια σχετικά έντονη ροή. Τέλος μπορούμε να διακρίνουμε και ορισμένα αντικείμενα, όπως το σκοινί που χρησιμοποιούν οι εργάτες, το καροτσάκι μέσα στο οποίο μεταφέρουν υλικά και πλήθος από εργαλεία που χρησιμοποιούν οι εργάτες.
• Γάλλοι αξιωματικοί σε μακεδονικό σπίτι
  Στην φωτογραφία παρατηρούμε τους Γάλλους στρατιώτες μπροστά από ένα παλιό μακεδονικό σπίτι με τα μέλη της οικογένειας που διαμένει σε αυτό κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Η φωτογραφία φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη διότι όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται σε αυτή έχουν στραμμένο το σώμα τους και το βλέμμα τους προς την κάμερα, επίσης είναι στημένοι με τέτοιο τρόπο ώστε να φαίνονται όλοι στην φωτογραφία. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ακριβώς το σημείο που τραβήχτηκε η φωτογραφία είναι ότι βρισκόμαστε σε ένα σπίτι ντόπιων κατοίκων στην πόλη της Φλώρινας. Αναλυτικότερα, στην φωτογραφία απεικονίζονται 23 άνθρωποι, οι δεκαπέντε εξ αυτών είναι άνδρες στρατιώτες κατά την διάρκεια της μέσης ηλικίας ζωής, στην φωτογραφία παρατηρούμε ακόμα πέντε γυναίκες και τέσσερα παιδιά μικρής ηλικίας από 4 έως 6 χρόνων. Όσον αφορά την ενδυμασία τους οι άνδρες φοράνε την στολή του στρατού, δηλαδή παντελόνι, σακάκι, μπότες και όλοι φοράνε καπέλο, δύο όμως καπέλα διαφέρουν από των υπολοίπων, τέλος, κάποιοι άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας χρησιμοποιούν ένα μπαστούνι για βοήθεια. Οι γυναίκες στην φωτογραφία είναι ντυμένες με μακριά φουστάνια της εποχής και κάποιο ελαφρύ πανωφόρι, επίσης στο κεφάλι τους φοράνε μαντίλι, μαντίλι φοράνε και τα δύο μικρά κορίτσια που ακολουθούν την ενδυμασία των μεγαλύτερων γυναικών. Τα δύο μικρά αγόρια της φωτογραφίας φοράνε ένα παντελόνι, από κάνω πουκάμισο και μακριά πανωφόρια. Η στάση του σώματος των ανθρώπων είναι χαλαρή και ευδιάθετη, χωρίς να κρύβεται όμως η ταλαιπωρία που έχουν βιώσει, ωστόσο παρατηρούμε χαμόγελα στα πρόσωπά τους και αλληλεγγύη καθώς βλέπουμε να κρατάν τον ώμο του συμπολεμιστή τους. Όσον αγορά το σπίτι που υπάρχει στην εικόνα είναι παλιό, φτιαγμένο από ξύλο, πέτρες, χώμα κ.α. Η οικονομική κατάσταση δεν φαίνεται να είναι και ιδιαίτερα υψηλή για τους ενοίκους του σπιτιού και αυτό φαίνεται από την ενδυμασία και από την κατάσταση του οικήματος. Η φωτογραφία τραβήχτηκε κατά τους μήνες της άνοιξης όπως υποδηλώνει το σημείωμα της φωτογραφίας αλλά φανερώνεται και από την ενδυμασία των ντόπιων
• Φάλαγγα αυτοκινήτων ανεφοδιασμού
  Η φωτογραφία περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Πόλεμος 1914-1918. Στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail (3 Οκτωβρίου 1915 – 21 Δεκεμβρίου 1917): Στο μέτωπο της Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Σεπτέμβριος 1916 – Απρίλιος 1917)". Η στάση των ατόμων, η ενασχόλησή τους με άλλες εργασίες και η απουσία απευθείας βλεμματικής επαφής με τον φακό υποδηλώνει μια μη σκηνοθετημένη λήψη. Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η απεικόνιση της αυτοκινητοπομπής που μεταφέρει προϊόντα ανεφοδιασμού προς το Μοναστήρι. Η λήψη έχει γίνει στην περιοχή του Ξινού Νερού, Αμυνταίου, πιθανότατα έξω από τον οικισμό. Χωρίζοντας την φωτογραφία σε δύο μέρη, στα δεξιά παρατηρούμε το κονβόι των εννέα μηχανοκίνητων οχημάτων που μεταφέρουν είδη ανεφοδιασμού να είναι ακινητοποιημένο πάνω στον δρόμο ενώ ένας στρατιώτης με στολή, καπέλο και μπότες βρίσκεται δίπλα. Στα αριστερά της φωτογραφίας υπάρχει μια ομάδα ανδρών με στρατιωτική περιβολή, οι στρατιώτες και αξιωματικοί - οδηγοί των οχημάτων οι οποιοι φαίνεται να έχουν σταματήσει κάτω από ένα δέντρο στην άκρη του δρόμου για να ξεκουραστούν από τη διαδρομή. Σε ότι αφορά τις στολές τους, ξεχωρίζει ο άνδρας που βρίσκεται στο αυλάκι ο οποίος φορά πιο χοντρό πανωφόρι και μπερέ. Στην ομάδα των στρατιωτών, παρατηρούμε τον πρώτο άνδρα από αριστερά να κρατά παγούρι ενώ δίπλα του υπάρχουν και μπουκάλια, τον άνδρα πίσω από αυτόν να ανάβει πιθανότατα φωτιά και τους υπόλοιπους να ξεκουράζονται στο έδαφος, να τρωνε και να συζητούν μεταξύ τους. Σε δεύτερο πλάνο, ξεχωρίζουν κάποιες σκηνές και στο βάθος ένας λόφος.
• Η γέφυρα Μαρίνας που καταστράφηκε από τους υποχωρούντες Βούλγαρους
  Η εικόνα περιλαμβάνεται στη συλλογή: "Πόλεμος 1914-1918. Στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail (3 Οκτωβρίου 1915 – 21 Δεκεμβρίου 1917): Στο μέτωπο της Φλώρινας και του Μοναστηρίου (Σεπτέμβριος 1916 – Απρίλιος 1917)". Η στάση των ατόμων και η γυρισμένη πλάτη τους στο φακό μαρτυρά μια μη σκηνοθετημένη λήψη. Κεντρικό θέμα της φωτογραφίας είναι η απεικόνιση των ερειπίων της γέφυρας της Μαρίνας, στον ποταμό Σκουλέβα, που κατέστρεψαν τα βουλγαρικά στρατεύματα κατά την αποχώρησή τους από την περιοχή. Ο φωτογράφος αποτυπώνει ευδιάκριτα τις ξύλινες βάσεις πάνω στις οποίες στηριζόταν η γέφυρα που καταστράφηκε, οι οποίες εκτείνονται από τη μια όχθη του ποταμού έως την άλλη και επεκτείνονται και στη στεριά, ενώ φαίνονται και ξύλινα τμήματα της γέφυρας μέσα στον ποταμό. Στο προσκήνιο, υπάρχουν δύο γυναίκες και ένας άνδρας (από την ενδυμασία τους φαίνονται ντόπιοι - γηγενείς κάτοικοι) οι οποίοι διασχίζουν το ποτάμι με τα πόδια, ανασηκώνοντας τα ρούχα τους για να μη βραχούν και κουβαλώντας τα παπούτσια - παλτό τους στα χέρια τους. Πίσω από τα ερείπια της γέφυρας, διακρίνεται μια νέα γέφυρα (πιθανότατα υπό επιδιόρθωση αν θεωρήσουμε ότι ο άνδρας που βρίσκεται μέσα στον ποταμό εργάζεται πάνω σε αυτό). Πάνω στην γέφυρα αυτή, διακρίνονται άνδρες με στρατιωτική ενδυμασία και καπέλα, ανά ομάδες να συζητούν μεταξύ τους ή/και να επιβλέπουν την γέφυρα. Στην απέναντι όχθη από τον φωτογράφο, κάτω από το μοναδικό δέντρο, διακρίνονται δύο στρατιωτικά οχήματα ενώ λίγο πιο πίσω, στο ύψος της νέας γέφυρας, μια ομάδα ανδρών. Σε ότι αφορά το φυσικό περιβάλλον, πέρα από το δέντρο που αναφέρθηκε, στο φόντο διακρίνονται λοφίσκοι και δέντρα σε μεγάλη απόσταση. Επιπρόσθετα, από τις ανταύγειες του ήλιου στα νερά του ποταμού και την εποχή, συμπεραίνουμε ότι η φωτογραφία τραβήχτηκε μεσημεριανές ώρες.