ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Ο κεντρικός δρόμος του χωριού Παπαγιάννης
  Σύμφωνα με τις πληροφορίες που δίνονται ο δρόμος που εικονίζεται είναι ο κεντρικός δρόμος του χωριού Ποποτζούνι όπως λεγόταν παλαιότερα, Παπαγιάννη με τη σημερινή του ονομασία. Στην εικόνα βλέπουμε έναν έφιππο Γάλλο στρατιωτικό και δίπλα του να τον συνοδεύει ένας άλλος άνδρας, ο οποίος μάλλον είναι ντόπιος εξαιτίας της ενδυμασίας του. Μπροστά τους περπατάει επίσης ένας Γάλλος στρατιωτικός. Οι δύο στρατιωτικοί έχουν κρεμασμένα τα όπλα τους στην πλάτη και φοράνε τη στρατιωτική τους στολή. Ο πεζός στρατιωτικός κρατάει έναν μικρό μπόγο στο αριστερό του χέρι. Φαίνεται να βρίσκονται στην είσοδο του χωριού και να κατευθύνονται προς αυτό. Παράλληλα με το δρόμο ρέει το ποτάμι Σακουλέβας. Από την άλλη πλευρά του ποταμιού στέκεται κι ένας άλλος άνδρας, ο οποίος σταμάτησε για να πιει νερό το άλογο του. Αριστερά και δεξιά του δρόμου διακρίνονται κάποια κτίσματα που μοιάζουν με αποθήκες ή στάνες. Στο βάθος φαίνεται ένα μεγαλύτερο κτίριο που μοιάζει με σπίτι. Δεξιά από το ποτάμι διακρίνουμε δάσος ενώ από αριστερά του κάποια πιο αραιά δέντρα ανάμεσα από τα κτίσματα. Στο τέλος του δρόμου υπάρχει μία γέφυρα. Η φωτογραφία δεν φαίνεται να είναι στημένη αλλά αυθόρμητη, γιατί οι άνδρες έχουν γυρισμένη την πλάτη στον φακό του φωτογράφου, όμως σίγουρα γνωρίζουν την ύπαρξη του φωτογράφου γιατί η λήψη είναι κοντινή. Η φωτογραφία τραβήχτηκε άνοιξη και συγκεκριμένα τον μήνα Μάιο. Ζώα: άλογα Στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος: ποτάμι, δέντρα Στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος: δρόμος, κτίρια, γέφυρα, πλινθόκτιστος τοίχος Άνθρωποι: 4 άνδρες. Τα χαρακτηριστικά τους δεν διακρίνονται γιατί έχουν γυρισμένη την πλάτη στο φακό οι τρεις άνδρες ενώ ο τέταρτος δεν είναι ευδιάκριτος λόγω της παλαιότητας της φωτογραφίας.
• Βαλτωμένο αυτοκίνητο στο δρόμο για το χωριό Παπαγιάννης
  Στη φωτογραφία εικονίζεται ένα αμάξι το οποίο έχει βαλτώσει στις λάσπες και έχει γύρει προς τα δεξιά. Δύο Γάλλοι στρατιωτικοί προσπαθούν σπρώχνοντας από το πίσω μέρος να βγάλουν το αμάξι από τη λάσπη ενώ ένας τρίτος στρατιωτικός κάθεται στη θέση του οδηγού. Προφανώς είχε προηγηθεί έντονη βροχόπτωση με αποτέλεσμα ο χωματόδρομος να γεμίσει λάσπη. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας δίνει η λεζάντα της φωτογραφίας, το αυτοκίνητο κινείται προς το δρόμο για το χωριό Ποποτζούνι (περιοχή Παπαγιάννης-Παπαζάνη, ή Παπάζανι) Η φωτογραφία δεν φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη αφού οι στρατιωτικοί βρίσκονται σε μια δύσκολη κατάσταση από τη οποία προσπαθούν να βγουν. Πιθανότατα μαζί με το συγκεκριμένο αυτοκίνητο θα κινούνταν και άλλοι στρατιωτικοί με οχήματα και μαζί τους και ο φωτογράφος, ο οποίος απαθανάτισε τη σκηνή. Οι στρατιωτικοί είναι γυρισμένοι πλάτη στο φακό του φωτογράφου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν γνωρίζουν την ύπαρξή του, μιας και η λήψη είναι από κοντινή απόσταση αλλά και ο εξοπλισμός του φωτογράφου της εποχής δεν μένει απαρατήρητος. Εκτός από τους τρεις άντρες δεν υπάρχει κάποιος άλλος άνθρωπος στη φωτογραφία. Η ηλικία των ανδρών δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί γιατί τα πρόσωπα των στρατιωτικών δεν φαίνονται, όμως σίγουρα πρόκειται για νεαρούς άντρες αφού είναι στρατιωτικοί. Οι τρεις άνδρες φορούν τη στρατιωτική τους στολή, μπότες και το πηλήκιο τους. Γύρω από το όχημα δεν υπάρχουν κτίσματα παρά μόνο χορτάρι, θάμνοι και δέντρα. Η φωτογραφία τραβήχτηκε άνοιξη και συγκεκριμένα τον μήνα Μάιο. Τεχνουργήματα: όχημα
• Κοντά στον ποταμό Sakulova, ο δρόμος προς το Μοναστήρι και το λόφο 607 που ταυτόχρονα δεσπόζει στο Virbeni. Στα νότια, το Petorak, και στα ανατολικά, σε μικρή απόσταση, ο σιδηρόδρομος Μοναστηρίου.
  Με βάση τα στοιχεία που δύναται να εκμαιεύσουμε από την φωτογραφία, μπορούμε να σχηματίσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το περιεχόμενο της. Αρχικά, δεν μπορούμε να διακρίνουμε κάποιο ιδιαίτερο στοιχείο σκηνοθεσίας, καθώς τα εικονιζόμενα πρόσωπα δεν δίνουν την εντύπωση να έχουν λάβει οδηγίες για κάποιες συγκεκριμένες πόζες ή εκφράσεις αλλά αντιθέτως φαίνεται να κινούνται αυθόρμητα στον χώρο και να μην έχουν ιδιαίτερη επίγνωση ότι φωτογραφίζονται. Συνεχίζοντας την προσεκτική παρατήρηση της φωτογραφίας, είμαστε σε θέση να πάρουμε κάποιες πληροφορίες τόσο για το σημείο λήψης της φωτογραφίας και της κατεύθυνσης του φακού, όσο και για το σημείο του ορίζοντα. Αναζητώντας λοιπόν το εικονιζόμενο κτήριο και συγκρίνοντας φωτογραφίες της ίδιας περιόδου αλλά και της σημερινής μεταξύ τους -τραβηγμένες από διαφορετικές οπτικές- διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για την πίσω μεριά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στην περιοχή Παπαγιάννη της Φλώρινας. Έχοντας λοιπόν ως δεδομένο ότι τα ιερά των εκκλησιών κοιτάνε προς την Ανατολή, τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το σημείο του ορίζοντα στην συγκεκριμένη φωτογραφία είναι η Δύση, ενώ σημείο λήψης του φωτογράφου είναι Ανατολή και το σημείο κατεύθυνσης του φακού είναι πάλι δυτικά. Επιπρόσθετα, δεν εικονίζεται κάποιο γεωγραφικό ορόσημο όπως βουνό ή ποτάμι, οπότε η φωτογραφία δεν έχει στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος, διαθέτει όμως δύο στοιχείο ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, τα οποία είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου που αναφέρθηκε και παραπάνω, καθώς και ένα κτήριο –λογικά σπίτι- που φαίνεται στα αριστερά της εικόνας και το κρύβουν τα φυλλώματα των δέντρων. Όσον αφορά τώρα τους ανθρώπους που εικονίζονται στην φωτογραφία, είναι περίπου 20 στον αριθμό, με την πλειονότητα αυτών να είναι γυναίκες και μόνος ένας εξ αυτών άντρας. Καθώς η απόσταση είναι μεγάλη και όλοι οι εικονιζόμενοι δεν αντικρίζουν το φακό, δεν μπορούμε να δούμε τα χαρακτηριστικά τους και να πούμε με βεβαιότητα την πραγματική τους ηλικία, παρόλα αυτά με βάση τις μαντίλες στα κεφάλια των περισσότερων γυναικών, εικάζουμε ότι είναι μέσης ηλικίες ή ηλικιωμένες, παντρεμένες ή χήρες, ενώ υπάρχει μόνο ένα κορίτσι μικρής ηλικίας στα αριστερά της εικόνας• ο άντρας είναι απροσδιόριστης ηλικίας. Όλες οι γυναίκες είναι ντυμένες με πανομοιότυπα ρούχα, μαύρα φορέματα, άσπρα μεσοφόρια και μαύρες μαντίλες με μόνη διαφορά το κοριτσάκι το οποίο φοράει άσπρη, ενώ ο άντρας είναι ντυμένος με ανοιχτόχρωμα ρούχα και στο κεφάλι του φοράει καπέλο. Οι περισσότερες γυναίκες είναι είτε σκυμμένες, είτε γονατισμένες είτε καθισμένες κατάχαμα, με μερικές στα αριστερά τις φωτογραφίες να είναι όρθιες, ενώ ο άντρας είναι και αυτός όρθιος. Ξανά λόγω απόστασης και στάσης των εικονιζόμενων δεν μπορούμε να διακρίνουμε τα πρόσωπά τους και τις εκφράσεις που μπορεί να έχουν, ενώ λόγω έλλειψης περαιτέρω στοιχείων δεν μπορούμε να αντλήσουμε κάποιες πληροφορίες για την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση• μπορούμε όμως να πούμε ότι όλοι φαίνεται να είναι αξιοπρεπώς ντυμένοι, αλλά δεν φαίνεται να είναι κάποιου υψηλού επιπέδου. Ακόμα, δεν απεικονίζονται ζώα, αντικείμενα ή τεχνουργήματα στην φωτογραφία και από φυτά το μόνο που μπορούμε να διακρίνουμε είναι τα δέντρα και τα αγριόχορτα που περιβάλλουν την εκκλησία. Τέλος, το περιστατικό που εικονίζεται έχει σχέση με την θρησκευτική πίστη και πιθανώς να πρόκειται για κάποια κηδεία ή μνημόσυνο ή ίσως κάποιο άλλο θρησκευτικό γεγονός, δεδομένου ότι οι γυναίκες φαίνεται να συγκεντρώνονται γύρω από τον σταυρό στο χώμα, ενώ η εποχή είναι καλοκαίρι –Ιούλιος συγκεκριμένα- , πληροφορία που αντλούμε από τα στοιχεία της φωτογραφίας και το επιβεβαιώνει και το ηλιόλουστο και ανθισμένο τοπίο.
• Η πλατεία του χωριού Παπαγιάννη
  Ο φωτογράφος έχει εστιάσει μπροστά στην πλατεία του χωριού Παπαγιάννη και στο πλάνο του συμπεριλαμβάνεται το μεγαλύτερο μέρος της πλατείας, κάποια κτίσματα και μεγάλο μέρος του περιβόλου της εκκλησίας του χωριού. Πρόκειται για την πλατεία του χωριού καθώς και η σημερινή απεικόνιση της προσομοιάζει σχεδόν απόλυτα. Βρισκόμαστε στο νοτιοανατολικό ακραίο τμήμα του οικισμού και η κατεύθυνση του φακού κοιτάζει προς δυτικά , καθώς κάθετα στο πλάνο λήψης της φωτογραφίας βρίσκεται το ιερό του ναού το οποίο κοιτάζει πάντα και σύμφωνα με την Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση προς την ανατολή. Στην πλάτη του φωτογράφου και σε απόσταση 100 μέτρων διέρχεται το ποτάμι του χωριού κάτι που δυστυχώς δεν είναι αντιληπτό στο πλάνο αλλά εξάγεται σαν πληροφορία λόγω του εντοπισμού της θέσης της φωτογραφίας. Αμυδρά στο βάθος διακρίνεται το βουνό και πυκνές δεντροστοιχίες. Υπάρχουν έντονα στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος καθώς διακρίνονται περιφερειακά κάποιες οικίες και κτίσματα , αλλά και ένας μεγάλος ναός κατασκευασμένος από τούβλα, με αρκετά μεγάλο ύψος , ενώ διακρίνονται δύο τρούλοι που είναι καλυμμένοι με μεταλλικό υλικό. Ο τρόπος σχηματισμού των τρούλων ίσως και να παραπέμπει σε σλαβικές επιρροές και τεχνοτροπίες, κάτι που θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από παρουσία εντός και εκτός της ευρύτερης περιοχής σλαβόφωνου στοιχείου αλλά και πληθυσμών βουλγαρικής καταγωγής (χωρίς να είμαστε βέβαιοι για τέτοια παρουσία στο συγκεκριμένο οικισμό). Διακρίνεται ταυτόχρονα περιμετρικά της εκκλησίας τοίχος και περίβολος αλλά και ένα μονώροφο κτίσμα το οποίο πιθανόν να επέχει κάποια λειτουργική σημασία σχετική με την εκκλησία η με την κοινότητα, καθώς έχει μια ιδιαίτερη κατασκευαστική μορφή με παρουσία καμάρας στην είσοδο του, κάτι που δε συνηθίζεται για οικία αλλά μάλλον για κάποιο κτίριο τοπικής αρχής. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαμόρφωση πέτρινης βάσης μέσα στην οποία βρίσκεται μια συστάδα δέντρων που δίνει την εντύπωση ότι έχει επιμεληθεί από τον τοπικό πληθυσμό. Στην φωτογραφία υπάρχει απουσία ανθρώπων ή ζώντων ζώων και ίσως και λόγω της απόστασης δε διακρίνονται αντικείμενα ή τεχνουργήματα. Η εποχή του χρόνου πρέπει να είναι άνοιξη η καλοκαίρι καθώς τα δέντρα έχουν έντονα και ζωηρά φύλλα. Η αναγραφή στα δεξιά του φιλμ του αριθμού 358 μας υποδηλώνει κάποιος είδος αρίθμησης της συλλογής ή του άλμπουμ στο οποίο πιθανό περιεχόταν σαν τμήμα η υπό ανάλυση φωτογραφία.
• Στον τομέα της Φλώρινας (Ιούλιος 1917) Κατασκήνωση της 25ης πυροβολαρχίας του 105ου A.L. (διαμετρήματος 155)
  Η φωτογραφία αυτή δε είναι σκηνοθετημένη, διότι φαίνονται περισσότερο τα αντικείμενα από τους ανθρώπους και εκτός αυτού ο φωτογράφος βρίσκεται σε μακρινή απόσταση και λίγο ψηλά από το τοπίο. Στην αρχή της εικόνας παρατηρούμε 2 τρακτέρ, όπου στο πίσω μέρος έχουν την λόγχη για το θέρισμα χόρτων. Πιο μπροστά κάνουν την εμφάνισή τους αρκετές σκηνές, όπου πίσω από αυτές βλέπουμε στρατιώτες να συζητούν μεταξύ τους. Επιπλέον, στη γωνία δεξιά, ένας άντρας στρατιώτης φαίνεται να ξεκουράζεται στη σκιά κάτω από το δέντρο πάνω σε ένα αντικείμενο. Στο βάθος βλέπουμε εκτός από ρούχα ή σεντόνια απλωμένα, αρκετά δέντρα να περιβάλλουν το τοπίο. Επιπροσθέτως, 3 άνθρωποι φορούν άσπρα ρούχα πράγμα που δείχνει ότι η εποχή είναι καλοκαίρι, αν και αυτό το καταλαβαίνουμε και από τη χρήση των τρακτέρ και από την αναζήτηση σκιάς.
• Γυναίκα πλένει ρούχα στο ποτάμι
  Ο φωτογράφος θέλοντας προφητικά ίσως να αναδείξει εν τοις πράγμασι τα πλυντήρια μιας άλλης εποχής και τη δυσκολία στις εργασίες της γυναίκας έχει εστιάσει σε κοντινή απόσταση σε γυναίκα που πλένει ρούχα σε ποτάμι του χωριού Παπαγιάννη. Η κοντινή απόσταση και η στάση της γυναίκας με μέτωπο στην κάμερα φανερώνει κατά πάσα πιθανότητα σκηνοθετημένη φωτογραφία. Σε κάθε περίπτωση η γυναίκα είναι ενήμερη από την παρουσία του φωτογράφου και καθώς απουσιάζει η παρουσία άλλων συγχωριανών σε κοντινά σημεία δε δείχνει να ενοχλείται αλλά συνεχίζει να επιτελεί την εργασία της. Τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος που διακρίνονται με σαφήνεια είναι η παρουσία ποταμού εντός του οικισμού και συστάδα δέντρων και θάμνων που συνθέτουν το περιβάλλον πλαίσιο. Διακρίνονται αρκετά στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος όπως είναι κτίσματα και κατοικίες αλλά και η παρουσία ψηλού και ευμεγέθους τοίχου από πέτρα και ίσως και από άλλα υλικά που πιθανόν να δρούσε προστατευτικά μειώνοντας την οπτική επαφή σε επίμαχους εισβολείς ή άτομα που επιβουλεύονταν τον τοπικό πληθυσμό (ο οποίος ειδικά στα ντόπια χωριά της περιοχής συνήθιζε να χτίζει ψηλούς τοίχους) . Οικόσιτα ή μη ζώα απουσιάζουν από το πλάνο όπως και τεχνουργήματα. Αυτό που παρατηρείται όχι με μεγάλη ευκρίνεια είναι η παρουσία κάποιου είδους μεταφορικού καλαθιού με ξύλα για να μεταφέρει η γυναίκα τα ρούχα ή τα σκεπάσματα που προσπαθεί να πλύνει. Αναφορικά με τη γυναίκα είναι μάλλον μέσης ηλικίας και φορά μαύρο μαντήλι που υποδηλώνει πως μάλλον είναι έγγαμη. Σημεία του ορίζοντα δεν είναι δυνατό να διακριθούν από τις λεπτομέρειες τις φωτογραφίας, αυτό όμως που μπορεί να εξαχθεί αναφορικά με το χρονικό πλαίσιο είναι ότι μάλλον πρόκειται για άνοιξη ή καλοκαίρι καθώς η γυναίκα βρίσκεται ξυπόλητη μέσα στο νερό και όχι πολύ βαριά ντυμένη για να επιτελέσει την εργασία της και το φύλλωμα των δέντρων και των παραπλήσιων φυτών και θάμνων παραπέμπει σε ζεστό καιρό . Η αναγραφή στα δεξιά του φιλμ του αριθμού 359 μας υποδηλώνει κάποιος είδος αρίθμησης της συλλογής ή του άλμπουμ στο οποίο πιθανό περιεχόταν σαν τμήμα η υπό ανάλυση φωτογραφία.