ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ «ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ»

Αντικείμενα

• Νεγκοτσάνη – 1917
  Η ασπρόμαυρη ακίνητη φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη καθώς κανείς εκ των απεικονιζόμενων δεν έχει στραμμένο το βλέμμα του προς το φακό. Τουναντίον, τα δυο κορίτσια, έχουν το βλέμμα τους στραμμένο προς τα αριστερά. Η σκηνή που απαθανατίζει η εικόνα πιθανώς είναι λήψη που αποθανάτισε ο φωτογράφος μέσα από αμάξι καθώς διακρίνουμε το παράθυρο του αμαξιού. Παρατηρούμε ένα μεγαλύτερο κορίτσι το οποίο φοράει φόρεμα, ποδιά, γιλέκο και μαντήλα και ένα μικρότερο κορίτσι το οποίο δεν φοράει μαντήλα. Και τα δυο είναι ξυπόλητα. Τα δυο κορίτσια ενδεχομένως έχουν κάποια οικογενειακή σχέση που μας φανερώνει ο τρόπος που κρατιούνται. Ακόμα το μεγαλύτερο κορίτσι δείχνει κάτι με το χέρι του στην μικρότερη πιθανώς αδερφή της και έχουν στραμμένο το βλέμμα τους προς εκείνη την πλευρά. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας, στο μεγαλύτερο της μέρος, διακρίνεται ένα αρκετά μεγάλο βουνό στου οποίου τις κορυφές υπάρχει χιόνι. Πίσω ακριβώς από τα παιδιά υπάρχει ένα ύψωμα με ξερά χόρτα και ένα σπίτι τυπικής αρχιτεκτονικής της περιόδου αυτής με το μακεδονικό στυλ και τα σαχνισιά. Η εποχή λήψης της φωτογραφίας πιθανώς είναι αρχές άνοιξης ή φθινόπωρο λόγω της ελαφριάς χιονόπτωσης στην κορυφή του βουνού αλλά και του γεγονός ότι τα παιδιά περπατούν ξυπόλητα στο έδαφος.
• Στρατόπεδο αιχμαλώτων από τις μάχες της 15ης και 16ης Μαρτίου μπροστά από το Μοναστήρι (7)
  Στη συγκεκριμένη εικόνα βλέπουμε 14 άνδρες στρατιώτες στην μπροστινή μεριά της και δεκάδες στο βάθος της εικόνας. Επρόκειτο για άνδρες στρατιώτες, κυρίως Βούλγαροι και Γερμανοί, αιχμάλωτοι από τις μάχες της 15ης και 16ης Μαρτίου μπροστά στο Μοναστήρι. Η φωτογραφία μπορεί να χαρακτηρισθεί σκηνοθετημένη καθώς παρουσιάζει πολλά στοιχεία που προδίδουν τον χαρακτήρα της, όπως οι τρεις καθήμενοι άνδρες και ο ένας όρθιος που κοιτάζουν προς τον φακό. Ως στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος παρουσιάζονται οι σκηνές στο βάθος, τα συρματοπλέγματα στην μπροστινή όψη της εικόνας και οι κουβέρτες που είναι στρωμένες στο έδαφος για να κάθονται οι στρατιώτες. Τα συρματοπλέγματα και οι σκηνές θα μπορούσαν να θεωρηθούν και ως τεχνουργήματα. Ως στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος θα μπορούσε να θεωρηθεί το ξηρό έδαφος και τα ξηρά χόρτα. Από την βαριά ενδυμασία των στρατιωτών, και λόγω της καλοκαιρίας που επικρατεί στην εικόνα, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ότι η εποχή λήψης της εικόνας ήταν η Άνοιξη.
• Στο μέτωπο του Μοναστηρίου (Δεκέμβριος 1916): Ο στρατηγός Gérôme που μόλις έλαβε το παράσημο του Λευκού Αετού από τα χέρια του Βοεβόδα
  Σύμφωνα με την λεζάντα της περιγραφής απεικονίζεται ο στρατηγός Gérôme, ο οποίος έχει λάβει το παράσημο του Λευκού Αετού από τα χέρια του Βοεβόδα. Ο όρος αυτός είναι σλάβικης προέλευσης, προερχόμενη από τη λέξη vojevoda, που σημαίνει αρχηγός του στρατού. Ίσως πρόκειται για σκηνοθετημένη λήψη, καθώς ο στρατηγός στέκεται μπροστά στον φακό, μπορεί να μην τον κοιτάει, ωστόσο, η κίνησή του δεν φαίνεται να είναι φυσική. Επίσης στην συγκεκριμένη φωτογραφία μόνο ο στρατηγός Gérôme διακρίνεται καθαρά, ενώ το τοπίο πίσω του είναι θολό. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη περί σκηνοθεσίας στην φωτογραφία. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το τοπίο πίσω του είναι θολό, με αποτέλεσμα να μην είναι ευδιάκριτα τα στοιχεία που υπάρχουν πίσω από τον στρατηγό Gérôme. Ξεχωρίζουν όμως δύο οικήματα στο βάθος της φωτογραφίας (δεξιά και αριστερά από τον στρατηγό) και ένας στρατιώτης (στο μέσο της φωτογραφίας), κρατώντας στα χέρια μάλλον όπλο, περιμένοντας δίπλα από όχημα (κάρο ή φορτηγό). Η λήψη πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο, ο καιρός είναι συννεφιασμένος, μπορεί τα χιόνια να απουσιάζουν, αλλά το κρύο είναι αισθητό. Αυτό γίνεται αντιληπτό από τα χοντρά ρούχα της στολής του Gérôme.
• Στο μέτωπο του Μοναστηρίου (Δεκέμβριος 1916): Cerna
  Σύμφωνα με την λεζάντα της φωτογραφίας απεικονίζεται ο ποταμός Cerna. Το στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος είναι έντονο, καθώς πέρα από τον ποταμό γίνονται αντιληπτά και τα βουνά στο βάθος της φωτογραφίας. Δεξιότερα από το κέντρο της φωτογραφίας φαίνονται δύο άνθρωποι, εκ των οποίων ο ένας είναι έφιππος, να τοποθετούν έναν ξύλινο πάσσαλο εντός του ποταμού. Απέναντι ακριβώς διακρίνεται ακόμα ένας πάσσαλος, τοποθετημένος εντός του ποταμού Cerna. Ίσως με τον τρόπο αυτό να γινόταν ο υπολογισμός της στάθμης του νερού. Παρόλα αυτά η στάθμη του νερού είναι αρκετά χαμηλή, καθώς σε ορισμένα σημεία το νερό έχει υποχωρήσει σημαντικά (φαίνονται οι λάσπες και τα χαμηλά χόρτα). Η λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιήθηκε τον μήνα Δεκέμβριο, ωστόσο ο καιρός δεν συνάδει με τον μήνα λήψης, λόγω της έλλειψης χιονιού των βουνών στο βάθος της φωτογραφίας. Τέλος απουσιάζει η σκηνοθεσία στην εν λόγω φωτογραφία, διότι τα εικονιζόμενα πρόσωπα δεν κοιτούν τον φακό και οι κινήσεις τους είναι φυσικές.
• Δέντρο κομμένο από ένα κέλυφος που χρησιμεύει ως τηλεγραφικός στύλος
  Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μπορούμε να εκμαιεύσουμε από την φωτογραφία, η εικόνα δεν φαίνεται να φέρει στοιχεία σκηνοθεσίας, καθώς παρατηρούμε ότι οι δύο άνδρες είναι προσηλωμένοι στην ασχολία τους, χωρίς να προσέχουν τον φακό. Το περιστατικό που απεικονίζεται είναι η επεξεργασία και μετατροπή ενός ψηλού κορμού δέντρου σε τηλέγραφο. Όσον αφορά τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, βλέπουμε στην άκρη της εικόνας ένα σπίτι από την μπροστινή του μεριά λογικά, καθώς διακρίνουμε την πόρτα της εισόδου και ένα τοιχάκι στο πλάι του που φέρει καταστροφές. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με την περιγραφή στα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μπορούμε να εντάξουμε και τον τηλεγραφικό στύλο, ο οποίος πρόκειται για ένα κομμένο δέντρο από κέλυφος που παρείχε διασύνδεση στους χρήστες και εξυπηρετούσε στην μεταφορά μηνυμάτων. Ενδέχεται να είναι ηλεκτρικός τηλέγραφος, ο οποίος ήταν πιο διαδεδομένος μετά την ανακάλυψη του ηλεκτρισμού και εξασφάλιζε μεγαλύτερη αξιοπιστία και ταχύτητα στην μεταφορά μηνυμάτων και πληροφοριών μέσω σημάτων Μορς, κάτι που ήταν πολύ σημαντικό σε συνθήκη πολέμου. Στη συνέχεια βλέπουμε και δυο άνδρες στο πλάνο, ωστόσο δεν μπορούμε να διακρίνουμε κανένα χαρακτηριστικό τους. Το μόνο που ίσως μπορούμε να πούμε είναι ότι ο άνδρας που βρίσκεται πάνω στον στύλο λογικά είναι νεαρής ηλικίας, καθώς η διαδικασία αυτή είναι αρκετά δύσκολη για κάποιον άνθρωπο μεγαλύτερης ηλικίας. Επιπλέον, αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για έναν άνδρα με κάποιου είδους εξειδίκευση στο θέμα των τηλεγράφων -ίσως από τον στρατό-, καθώς πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική διαδικασία, μέσω της οποίας θα αντάλλασσαν κάθε είδους πληροφορία, όπως νέα στοιχεία για τον πόλεμο, οδηγίες για στρατιωτικούς ελιγμούς, αν χρειαζόταν ανεφοδιασμό κτλ. Επίσης, μπορούμε να διακρίνουμε ορισμένα εργαλεία (αντικείμενα) που κρατάει και έχει πάνω του για την ολοκλήρωση του έργου του. Ο άνδρας που κρατάει την σκάλα (αντικείμενα) θα μπορούσε να είναι ο ιδιοκτήτης του σπιτιού ή κάποιο άλλο μέλος της οικογενείας που βοηθά τον «τεχνικό», καθώς βρίσκεται στην ιδιοκτησία του. Όσον αφορά τα φυτά, στην εικόνα βλέπουμε μερικά δέντρα, τα οποία λόγω χειμώνα (1916.12) έχουν γυμνά κλαδιά. Παρ’ όλο την εποχή λογικά πρόκειται για μια ηλιόλουστη μέρα, καθώς βλέπουμε αρκετά σκούρα τα πρόσωπα των δυο ανθρώπων, λόγω αντανάκλασης του ηλίου.
• Στο μέτωπο του Μοναστηρίου (Δεκέμβριος 1916): Το χωριό στην Τσέρνα. Στο βάθος, το Αρχηγείο του Στρατηγού Gérôme, που διοικεί τη 17η Αποικιακή Μεραρχία
  Σύμφωνα με την λεζάντα της φωτογραφίας απεικονίζεται το χωριό Cerna. Σε πρώτο πλάνο φαίνεται ένα γκρεμισμένο σπίτι. Το οίκημα αυτό έχει υποστεί ολοκληρωτική σχεδόν καταστροφή, μόνο μια πλευρά, έχει διασωθεί. Στο βάθος διακρίνεται το αρχηγείο του στρατηγού Auguste Clément Gérôme, ο οποίος διοικεί τη 17η Αποικιακή Μεραρχία. Εκτός των οικημάτων του χωριού Cerna, γίνονται αντιληπτές και οι στρατιωτικές σκηνές της μεραρχίας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την συνεργασία ενός στρατιώτη και ενός χωρικού (στο μέσο της φωτογραφίας, δεξιά από το γκρεμισμένο σπίτι), φανερώνει την αρμονική συνύπαρξη μεταξύ στρατού και κατοίκων. Η λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιήθηκε τον μήνα Δεκέμβριο, ωστόσο, ο καιρός δεν συνάδει με τον μήνα της λήψης, μιας και είναι σχετικά ήπιος(ο στρατιώτης που βρίσκεται μαζί με τον κάτοικο δεν φοράει βαριά ρούχα). Είναι συννεφιασμένος, δίχως χιόνι. Η σκηνοθεσία απουσιάζει από την φωτογραφία, καθώς τα δύο εικονιζόμενα πρόσωπα δεν κοιτούν τον φακό και οι κινήσεις τους φαίνονται φυσικές.
• Πολυβόλα
  Σύμφωνα με την φωτογραφία και τα στοιχεία που μας δίνει μπορούμε να πούμε με σχετική βεβαιότητα ότι πρόκειται για ένα περιστατικό σκηνοθετημένης στιγμής μάχης με πολυβόλα, καθώς εύλογα μπορούμε να υποθέσουμε ότι ένας φωτογράφος δεν θα βρισκόταν τόσο εύκολα σε ένα πεδίο μάχης την στιγμή των πυροβολισμών. Ακόμη, τίποτα γύρω δεν φανερώνει ότι πρόκειται για μια ρεαλιστική στιγμή πυροβολισμών (σκόνη από το έδαφος, περισσότεροι στρατιώτες κτλ). Επιπλέον, ακόμη και η στάση του σώματος και έκφρασης των ανδρών μάς μαρτυρά ότι είναι σκηνοθετημένη, αφού φαίνονται απόλυτα καλοστημένοι, γεγονός που δεν συνάδει με το άγχος, την αγωνία και τον φόβο που θα είχαν αν βρίσκονταν σε πραγματική στιγμή μάχης. Συγκεκριμένα, βλέπουμε έξι άνδρες με στρατιωτική ενδυμασία, καθώς ανήκουν στον στρατό. Οι τρεις έχουν την βασική θέση στα πολυβόλα, ενώ οι υπόλοιποι τρεις λογικά βοηθούν μέσω της καθοδήγησης κατεύθυνσης των πολυβόλων, αν χρειάζεται να καλυφθούν, σε πόση απόσταση βρίσκεται ο εχθρός κ.ο.κ. Αναλυτικότερα, βλέπουμε τους δυο στα δεξιά να είναι στραμμένοι πλάτη στον φακό, οι δύο μεσαίοι να είναι ¾ στραμμένοι, ενώ στην αριστερή πλευρά, οι πολυβολητές βρίσκονται στο πλάι από την οπτική του φακού. Λόγω της γωνίας λήψης της εικόνας δεν μπορούμε να δούμε ευδιάκριτα τα χαρακτηριστικά των ανδρών, ωστόσο φαίνονται για άνδρες μέσης ηλικίας, ίσως γύρω στα 30-40. Όσον αφορά τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος βλέπουμε μόνο τον λόφο στον οποίο είναι στημένα τα πολυβόλα. Από φυτά διακρίνουμε μόνο κάποια «γυμνά» δέντρα, λόγω χειμερινής εποχής (1916.12). Στα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μπορούμε να εντάξουμε το πολυβολείο στα αριστερά της εικόνας. Τέλος, ως προς τα τεχνουργήματα, βλέπουμε μόνο την ύπαρξη των πολυβόλων και λογικά των σακιδίων που κουβαλούσαν τις σφαίρες.
• Στο μέτωπο του Μοναστηρίου (Δεκέμβριος 1916): Άποψη από το Negotin. Σε πρώτο πλάνο η Cerna. Στο βάθος δεξιά το Μοναστήρι
  Σύμφωνα με την λεζάντα της φωτογραφίας απεικονίζεται το χωριό Νίκη(Negotin). Στο κέντρο της φωτογραφίας διακρίνεται ένα κτίσμα, η αρχιτεκτονική του οποίου θυμίζει εκκλησία (παρά το γεγονός της έλλειψης του σταυρού, στο πάνω μέρος του κτίσματος). Πίσω από αυτήν γίνονται αντιληπτά 3 φορτωμένα γαϊδούρια και 3 άνθρωποι, το φύλο των οποίων είναι δύσκολο να ειπωθεί. Από την σωματοδομή των δύο (δεξιά και αριστερά από την εκκλησία), μάλλον πρόκειται για γυναίκες, ενώ, το τρίτο άτομο στα δεξιά, ίσως να είναι άνδρας. Στο αριστερό μέρος της φωτογραφίας βρίσκεται ένας πέτρινος στάβλος, η οροφή του οποίου είναι κατασκευασμένη από ξύλα, καλάμια και άχυρα. Σε πρώτο πλάνο ο ποταμός Cerna, τα ήρεμα νερά του διαταράσσονται από ένα μικρό σμήνος πτηνών. Η λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιήθηκε τον μήνα Δεκέμβριο, μπορεί να απουσιάζουν τα χιόνια στο χωριό Νίκη, ωστόσο, γίνονται αντιληπτά στις κορυφές των βουνών πίσω της. Τέλος η φωτογραφία δεν φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη, καθώς κανένα από τα εικονιζόμενα πρόσωπα δεν στρέφονται στο φακό.
• Στο μέτωπο του Μοναστηρίου (Δεκέμβριος 1916): Ιταλικό ιππικό
  Στην φωτογραφία διακρίνεται μέρος του ιταλικού ιππικού, αποτελούμενο τόσο από άλογα, όσο και από γαϊδούρια. Περίπου 20 με 25 στρατιώτες (οι περισσότεροι έφιπποι, ενώ κάποιοι περπατούν δίπλα απ’ αυτά) διασχίζουν ένα στενό μονοπάτι, ανάμεσα σε δύο οργωμένα χωράφια. Η λήψη της φωτογραφίας πραγματοποιήθηκε τον μήνα Δεκέμβριο. Η μέρα φαίνεται ηλιόλουστη, απουσιάζουν τα χιόνια, ωστόσο η αίσθηση του κρύου είναι φανερή, από τα χοντρά ρούχα των στρατιωτών της πρώτης γραμμής (κουκούλες και καπέλα για την «προστασία» του κεφαλιού και του λαιμού). Η φωτογραφία είναι σκηνοθετημένη, καθώς οι έφιπποι είναι στραμμένοι προς τον φωτογράφο.
• Στο μέτωπο του Μοναστηρίου (Δεκέμβριος 1916): Ιταλοί καβαλάρηδες έρχονται να ποτίσουν τα άλογά τους
  Στην φωτογραφία διακρίνονται 7 Ιταλοί έφιπποι στρατιώτες, οι οποίοι επιστρέφουν στην προσωρινή βάση τους, προκειμένου να ποτίσουν τα ζωντανά τους. Απεικονίζονται τόσο γαϊδούρια, όσο και άλογα. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι τα ιπποειδή είναι περισσότερα από τους στρατιώτες (σχεδόν κάθε στρατιώτης έχει δύο ιπποειδή στην επίβλεψή του). Στο βάθος της φωτογραφίας (αριστερή πλευρά) φαίνονται και άλλα ιπποειδή, ενώ στην δεξιά πλευρά διακρίνονται κάρα. Αυτά μαρτυρούν την σημαντικότητα των ιπποειδών για το στράτευμα. Η λήψη της φωτογραφίας φαίνεται να έχει πραγματοποιηθεί τον μήνα Δεκέμβριο, ωστόσο ο καιρός είναι ιδιαίτερα ήπιος, αφού τα ρούχα των στρατιωτών δεν είναι βαριά. Παρόλα αυτά παρατηρώντας το λασπωμένο έδαφος και την μεγάλη έκταση από λιμνάζοντα νερά, είναι βέβαιο ότι είχε έντονη βροχόπτωση τις προηγούμενες ημέρες. Μολονότι, σχεδόν όλοι, είναι στραμμένοι με πλάτη στον φακό, υπάρχει ένας έφιππος στρατιώτης στο κέντρο της φωτογραφίας που τον κοιτάζει. Η θέση του έφιππου είναι αντίθετη με όλων των υπολοίπων, που κατευθύνονται στο στρατόπεδο. Αυτό ίσως να αποτελεί σημάδι σκηνοθεσίας του φωτογράφου.