-
Ρώσος στρατιώτης και ο σύντροφός του (μια μαϊμού) Στην συγκεκριμένη φωτογραφία βλέπουμε έναν Ρώσσο στρατιώτη να έχει στο δεξί του χέρι τον σύντροφό του δηλαδή μια μαϊμού. Ο στρατιώτης φοράει την κλασική στολή παραλλαγής με το χακί παντελόνι και το χακί πουκάμισο . Επίσης φοράει μπότες ψηλές που τον βοηθάνε να τρέχει στις λάσπες και σε δύσβατα δρομάκια ευκολότερα . Στο κεφάλι του φοράει τον μπερέ και στην αγκαλιά του κρατάει μια μαιμου η οποία δείχνει φοβισμένη αλλά ασφαλής στην αγκαλιά του στρατιώτη. Στο πίσω μέρος της εικόνας φαίνεται ένα άλσος με αραιά δέντρα με πυκνό φύλλωμα . Πίσω ακριβώς από τον Ρώσσο στρατιώτη υπάρχει κάτι σαν κάρο το οποίο δεν φαίνεται και πολύ καθαρά . Ο στρατιώτης λογικά γνωρίζει ότι ο φωτογράφος τον βγάζει φωτογραφία αφού έχει στηθεί μπροστά από την κάμερα αισθητά κρατώντας την μαιμου
-
Στον τομέα της Φλώρινας (Σεπτέμβριος 1916). Πρόσφυγες από τη Φλώρινα περιμένουν στο πίσω μέρος, στο αρχηγείο του Leskoec Πρόκειται για πρόσφυγες που περιμένουν στο αρχηγείο της Λεπτοκαρυάς για τη μεταφορά τους σε περιοχές των Βαλκανίων. Η λήψη έχει πραγματοποιηθεί φθινόπωρο και δεν είναι σκηνοθετημένη, καθώς τα πρόσωπα δεν κοιτούν στον φωτογραφικό φακό. Στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος που απεικονίζονται είναι μία σκηνή, ένα κτήριο, τα ενδύματα των προσώπων, οι υφασμάτινες τσάντες/σάκοi (μπόγοι), τα σκεύη, τα χαλινάρια των αλόγων και τα σκοινιά που τις συγκρατούν πάνω στις ράχες τω ζώων. Στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος είναι τα δέντρα, τα χόρτα και το χωμάτινο έδαφος. Τα ζώα της εικόνας είναι βόδια και άλογα, τα οποία αφενός υπήρχαν στην περιοχή λόγω του ότι χρησιμοποιούνταν σε γεωργικές εργασίες και αφετέρου έχουν την δυνατότητα να σηκώνουν μεγάλους όγκους φορτίων. Το κτήριο είναι διώροφο με δύο παράθυρα στον πάνω όροφο. Σε αυτό που βρίσκεται αριστερά είναι κρεμασμένες προς αποξήρανση πιπεριές. Τα πρόσωπα της φωτογραφίας είναι άντρες γυναίκες και παιδιά. Η ενδυμασία των γυναικών περιλαμβάνει μπλούζες, ζακέτες, φούστες, ποδιές, τσεμπέρια και μπότες. Η ενδυμασία του κοριτσιού περιλαμβάνει μακρύ φουστάνι, γιλέκο, τσεμπέρι και μπότες. Η ενδυμασία των αντρών περιλαμβάνει μπλούζα, πουκάμισο, σακάκι, παντελόνι, παλτό και τραγιάσκα. Πέρα από τους άντρες πρόσφυγες, στη φωτογραφία εικονίζονται και πέντε στρατιωτικοί, με σκοπό τον έλεγχο της μεταφοράς των προσφύγων, που φορούν παντελόνια, μακριά χιτώνια και πηλήκια, ενώ φέρουν διακριτικά και μουστάκια.
-
Έξι – Σου, η γριά και οι τοιχογραφίες (2) Στην εικόνα βλέπουμε την μπροστινή όψη του γκρεμισμένου λιθόκτιστου ναού σε αντίθεση με την εικόνα ομώνυμη φωτογραφία 1 που βλέπαμε την πισινή όψη . Αρχικά , να επισημανθεί πως η λήψη της εικόνας έχει τραβηχτεί αρκετά κοντά στον ναό ,με στόχο ο φακός να εστιάσει στις τοιχογραφίες που φέρεται να έχουν οι γκρεμισμένοι τοίχοι . Όπως και στην προηγούμενη εικόνα έτσι και εδώ έχουμε έναν γκρεμισμένο ναό με τις τοιχογραφίες να φαίνονται λίγο πιο καθαρά από ότι πριν. Εστιάζοντας ,δηλαδή στους γκρεμισμένους τοίχους του ναού(τοιχογραφίες) ,μπορεί κανείς να δει σκιαγραφήσεις Αγίων ή προσώπων που έχουν κάποια σημαντική αξία . Επίσης να αναφερθούν ως στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος οι βουνοπλαγιές , οι πράσινες πεδιάδες , ο λόφος που είναι κτισμένος ο ναός ,τα δέντρα και οι θάμνοι που έχουν φυτρώσει μέσα στον παραιτημένο ναό. Αντίστοιχα ως στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος είναι ο γκρεμισμένος λιθόκτιστος ναός ,οι τοιχογραφίες σε αυτό , ο λιθόκτιστος φράχτης και το χωριό που φαίνεται στην πισινή όψη της εικόνας .Πιο αναλυτικά , ας επισημανθεί η συμβολή του φωτογράφου να φωτογραφίσει τον γκρεμισμένο ναό με τις τοιχογραφίες . Θεωρητικά , ο ναός αποτελεί σύμβολο θρησκείας ,πόσο μάλλον ο συγκεκριμένος φέρει να έχει τοιχογραφίες Αγίων ,που παρά το γεγονός ότι είναι ένας κατεστραμμένος ναός ,οι σκιαγραφήσεις στους λίθινους τοίχους εξακολουθούν να υπάρχουν . Τέλος ,ως εποχή του χρόνου, μπορεί να θεωρηθεί η άνοιξη προς το καλοκαίρι .
-
Έξι – Σου, η γριά και οι τοιχογραφίες (1) Στην εικόνα βλέπουμε την πισινή όψη της φωτογραφίας. Αρχικά , είναι ανάγκη να επισημανθεί πως βλέπουμε μια λήψη φωτογραφίας ,τραβηγμένη από μακριά με κύριο στόχο ο φακός να συμπεριλάβει στο πλάνο του όχι μόνο το γκρεμισμένο λιθόκτιστο κτίριο, αλλά και ό,τι υπάρχει γύρω από αυτό. Στην ουσία η εικόνα αυτή μαρτυρά την ανάγκη του φωτογράφου να φωτογραφίσει τον ναό ,καθώς μπορεί να δηλώνει μια ανάγκη λατρείας ή και την σημασία του ναού για αυτό το χωριό. Λαμβάνοντας υπόψιν τον τίτλο της εικόνας καταλαβαίνουμε ότι δίνεται έμφαση στις τοιχογραφίες του ναού .Πιο αναλυτικά ,οι τοιχογραφίες μπορεί να είναι δημιούργημα ιερέων του χωριού ή ακόμα και των κατοίκων ως εθελοντική εργασία. Επιπρόσθετα ,ως στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος εντοπίζονται οι απομακρυσμένες κοιλάδες μακριά από τον ναό, οι βουνοπλαγιές ,ο λόφος στον οποίο φαίνεται να είναι κτισμένος ο ναός ,οι πέτρες ,τα δέντρα και τα αγριολούλουδα που έχουν φυτρώσει μόνα τους .Αναφερόμενη, στα αγριολούλουδα που φύτρωσαν μόνα τους ,θεωρητικά πριν γκρεμιστεί ο ναός ,ο χώρος εκεί θα μπορούσε να είναι επιμελημένος και όλα τα χόρτα τριγύρω να μην υπήρχαν .Αντίστοιχα ως στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος είναι ο γκρεμισμένος λιθόκτιστος ναός ,οι τοιχογραφίες σε αυτό , ο λιθόκτιστος φράχτης και το χωριό που φαίνεται στην κάτω πλευρά της εικόνας .Επίσης , να τονιστεί το γεγονός ότι στην εικόνα δεν υπάρχουν φυσικά πρόσωπα ,παρά μόνο αυτά που σχολιάστηκαν. Τέλος ,ως εποχή του χρόνου δεν μπορεί να εξακριβωθεί ακριβώς, αλλά βλέποντας τα ανθισμένα δέντρα ,μπορεί να θεωρηθεί η άνοιξη προς το καλοκαίρι .
-
Άγιος Βαρθολομαίος - Vrtolom (1) Σύμφωνα με την λεζάντα, στην φωτογραφία παρουσιάζονται στρατεύματα να ενώνονται στην 1η γραμμή. Αυτή ακριβώς η ένωση αποτυπώνεται σε μια μη σκηνοθετημένη λήψη. Η κάμερα της φωτογραφικής μηχανής, έχει τοποθετηθεί πίσω και ελευρώς δεξιά από το πρώτο στράτευμα. Τα δύο στρατεύματα φαίνεται να πλησιαζουν το ένα το άλλο για να γίνει η ένωση. Η κίνησή τους φαίνεται να είναι φυσική και αληθινή. Εξάλλου, σκοπός των δύο στρατευμάτων είναι να ενωθούν για να πολεμήσουν και όχι να στηθούν για να φωτογραφηθούν (μη σκηνοθετημένη λήψη). Το στράτευμα που είναι πλησιέστερα στην κάμερα διακρίνεται πολύ ευκολότερα συγκριτικά με το δεύτερο που αχνοφαίνεται στο βάθος της φωτογραφίας. Αναλύοντας το πρώτο στράτευμα (με οπτική γωνία πίσω από αυτό), αναγνωρίζουμε πολύχρωμα άλογα να ιππευονται από στρατιώτες. Από την ενδυμασία των στρατιωτών διακρίνονται τα σκουρόχρωμα παλτό τους, το κράνος που φορούν, οι μπαλάσκιες, ενώ πίσω στην πλάτη τους έχουν δεμένα όπλα. Στα άλογα έχουν φορτώσει υφασμάτινους σάκους, που μάλλον περιέχουν τρόφιμα ή κάποια πολεμικά εφόδια. Τα στρατεύματα δεν βρίσκονται πάνω στον δρόμο. Πολύ πιθανόν, έχουν κατέβει από τον οριοθετημένο δρόμο για να έχουν περισσότερο χώρο να ενωθούν. Μια άλλη εικασία είναι ότι τα άλογα δυσκολεύονται να προχωρήσουν πάνω στον δρόμο, επειδή είναι λασπωμένος, ενώ προχωρούν πολύ καλύτερα πάνω στο χόρτο. Εκτός από χόρτο στο βάθος της φωτογραφίας διακρίνονται κάποια δέντρα. Η λήψη της φωτογραφίας έγινε τον μήνα Οκτώβριο και έτσι δικαιολογείται να υπάρχει ακόμη σε έναν βαθμό ανθισμένη φύση.
-
Άγιος Βαρθολομαίος - Vrtolom (2) Σύμφωνα με την λεζάντα, στην φωτογραφία αποτυπώνονται στρατεύματα που ενώνονται στην 1η γραμμή. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρούνται δεκάδες άλογα, σκουρόχρωμα και ανοιχτόχρωμα, να προχωρούν κατά μήκος- το ένα πίσω από το άλλο- σε έναν λασπωμένο δρόμο. Τα άλογα ιππεύονται από στελέχη του στρατού, ενώ σε κάθε άλογο βρίσκονται από δύο στελέχη. Θεωρούμε πώς η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη καθώς διακρίνεται μια φυσική ροή του στρατεύματος προς την πορεία του. Επιπρόσθετα, η κάμερα έχει τοποθετηθεί πλάγια, δεξιά και πίσω από το στράτευμα. Έστι, δεν διακρίνονται τα κεφάλια των αλόγων ούτε τα πρόσωπα των στρατιωτών, παρά μόνο οι πλάτες τους. Στοιχείο που ενισχύει τον ισχυρισμό ότι η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη. Οι στρατιώτες φορούν σκουρόχρωμα παλτό, παντελόνια, μπότες, ανοιχτόχρωμα κράνοι, ενώ έχουν δέσει στις πλάτες τους από ένα όπλο. Παρατηρείται μια αραιή, χαμηλή βλάστηση δίπλα από τον δρόμο και δεξιά στο βάθος της εικόνας κάποια μικρά δέντρα ή θάμνοι. Η φωτογραφία λήφθηκε τον μήνα Οκτώβριο του 1916 και πιο συγκεκριμένα στις 4 του μηνός. Έτσι, δικαιολογείται να υπάρχει ακόμα ένα μικρό ποσοστό βλάστησης στην φύση.
-
Στον τομέα της Φλώρινας (Σεπτέμβριος 1916). Η θέση του υπολοχαγού που διοικεί το πυροβολικό. 41 Τάγμα Πρόκειται για τη θέση που στρατοπεδεύει ο λοχαγός του πυροβολικού στη Λεπτοκαρυά. Δεν αποτελεί μια σκηνοθετημένη λήψη, αφού τα πέντε από τα έξι πρόσωπα που εικονίζονται δεν κοιτούν στο φακό του φωτογράφου. Στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος αποτελούν οι τρεις στρατιωτικές σκηνές, τα ξύλινα μπαούλα με τους σιδερένιους μεντεσέδες, οι υφασμάτινοι σάκοι πολεμοφοδίων και προμηθειών, τα όπλα, η καρότσα μεταφοράς φορτίων, τα ρούχα, τα πηλήκια και τα υποδήματα. Στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος είναι το ποτάμι, τα δέντρα, τα χόρτα, τα βουνά, οι θάμνοι, οι πέτρες και οι πεδιάδες (χωράφια). Τα ζώα της φωτογραφίας είναι δύο σκουρόχρωμα άλογα που βοσκούν. Πέντε από τους έξι στρατιωτικούς είναι όρθιοι και ένας είναι καθισμένος στην άκρη του υψώματος. Όσο αφορά στην ενδυμασία τους, τρείς από αυτούς φορούν λευκό πουκάμισο, παντελόνι, άρβυλα και καπέλα, ενώ οι άλλοι δύο φορούν, πέρα από τα προαναφερθέντα, και το χιτώνιο. Ο τελευταίος βρίσκεται πίσω από μια σκηνή, πράγμα που εμποδίζει την περιγραφή του.
-
35ο αποικιακό σύνταγμα, 175ο και 176ο σύνταγμα πεζικού που βαδίζει προς το Μοναστήρι (Άγιος Βαρθολομαίος - Vrtolom) Στην φωτογραφία διακρίνεται ο γαλλικός στρατός να περπατά πάνω σε έναν λασπωμένο δρόμο. Σύμφωνα με την λεζάντα πρόκειται για το 35ο αποικιακό σύνταγμα, 175ο και 176ο σύνταγμα πεζικού που ενώνονται στην 1η γραμμή. Η κάμερα έχει τοποθετηθεί μπροστά και πλάγια από τον στρατό, αποτυπώνοντας έτσι την φυσική κίνηση και τα πρόσωπα των στρατιωτών. Δεν μπορούμε να διακρίνουμε λεπτομερώς τα πρόσωπά τους για να αντιληφθούμε αν κοιτάζουν ή χαμογελούν στην κάμερα και έτσι χαρακτηρίσουμε την φωτογραφία σκηνοθετημένη ή όχι. Ο λόγος που δεν διακρίνονται με ευκρίνεια τα πρόσωπά των στρατιωτικών είναι επειδή η κάμερα είναι τοποθετημένη αρκετά μέτρα μακριά από το στρατιωτικό άγημα. Παρόλα αυτά, η φωτογραφία μπορεί να χαρακτηριστεί ως μη σκηνοθετημένη, καθώς οι στρατιώτες βρίσκονται εν κινήσει και δεν έχουν σταματήσει την πορεία που ακολουθούν για να φωτογραφηθούν. Οι στρατιώτες φορούν μακριά παλτό, παντελόνια, στρατιωτικά άρβυλα, μπαλάσκιες, κράνος στο κεφάλι και στον αριστερό τους ώμο στηρίζουν ένα όπλο. Στον φόντο της φωτογραφίας διακρίνονται λόφοι και κάποια δέντρα, ενώ στο αριστερό μέρος της μια αραιή βλάστηση. Η φωτογραφία τραβήχτηκε τον Οκτώβριο και έτσι μπορεί να δικαιολογηθεί μια σχετικά μικρή και αραιή βλάστηση, καθώς και ο λασπωμένος δρόμος αφού ο Οκτώβριος είναι ένας μήνας που έχει βροχές. Μπορεί ακόμα και την στιγμή λήψης της φωτογραφίας να έβρεχε. Διακρίνεται μια ομίχλη (πίσω από τον στρατό και μπροστα άπό τους λόφους), η οποία μπορεί είτε να είναι κανονική ομίχλη ή να είναι η βροχή που έχει αποτυπωθεί στην φωτογραφία σε μορφή ομίχλης.
-
Η πρώτη αυτοκινητοπομπή στο δρόμο προς το Μοναστήρι, πέρα από το χωριό Rosna (Σιταριά) Στην φωτογραφία παρουσιάζεται μια στρατιωτική αυτοκινητοπομπή. Σύμφωνα με την λεζάντα, πρόκειται για στρατεύματα που ενώνονται στην πρώτη γραμμή. Ο φακός της κάμερας είναι τοποθετημένος πλάγια και πίσω από την αυτοκινητοπομπή. Θεωρούμε πως η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη, αλλά αυθόρμητη. Τα οχήματα κινούνται το ένα πίσω από τα άλλο στον χωματένιο δρόμο, ενώ οι οδηγοί τους δεν είναι ορατοί.Τα φορτηγά κουβαλούν μεγάλα τσουβάλια. Τα τσουβάλια αυτά μάλλον περιέχουν πυρομαχικά ή κάποια τρόφιμα. Εφτά είναι τα φορτηγά που διακρίνονται με ακρίβεια. Αποτελούν τα σύγχρονα τεχνουργήματα της εποχής. Κάποια από αυτά έχουν τοποθετημένα υφασμάτινα καλύμματα στο πίσω μέρος τους, προστατεύοντας έτσι ένα μέρος των προμηθειών που μεταφέρονται. Στο βάθος της εικόνας υπάρχουν και άλλα φορτηγά τα οποία δεν διακρίνονται με ευκρίνεια. Στο δεξί μέρος της εικόνας υπάρχουν κάποια στοιβαγμένα ξύλινα κιβώτια. Χρησιμοποιούνται ως αποθηκευτικοί χώροι, είτε τροφίμων είτε πυρομαχικών. Απέναντι από τα ξύλινα μπαούλα (αριστερά της εικόνας) διακρίνεται ένα μικρό κτίσμα, κάτι σαν υπόγεια αποθήκη. Έχει χτιστεί από πέτρες. Η είσοδος του κτιρίου έχει κάποιες ξύλινες βάσεις, που μπορεί να λειτουργούν και σαν πόρτες. Πιθανόν ο στρατός να είχε τοποθετήσει τα μπαούλα μέσα σε αυτό το υπόγειο, για λόγους φύλαξης και να τα έβγαλε από εκεί, την στιγμή που περνούσαν τα φορτηγά για να τα φορτώσουν σε αυτά. Όμως, πολύ πιθανόν αυτό το υπόγειο κτίσμα να μην λειτουργούσε σαν αποθήκη, αλλά σαν καταφύγιο. Αυτό το υποθέτουμε επειδή δεν είναι ορατό από το δρόμο, καθώς είναι χτισμένο κάτω από το επίπεδο του. Τέλος, στην φωτογραφία δεν διακρίνονται στοιχεία του ζωικού ή του φυσικού περιβάλλοντος. Το μόνο που είναι ορατό είναι δύο μεγάλα δέντρα που δεν έχουν πέσει τα φύλλα τους. Εάν θεωρήσουμε ότι τα δέντρα είναι φυλλοβόλα και τα φύλλα τους δεν έχουν πέσει ακόμα, τότε η ημερομηνία χρονικής κάλυψης της φωτογραφίας (1916-10-04) τεκμηριώνεται.
-
Βούλγαροι αιχμάλωτοι φτάνουν από το Αρμένσκο Στη φωτογραφία εικονίζονται Βούλγαροι αιχμάλωτοι που φτάνουν από το Άρμενσκο/ Άλωνα στη Λεπτοκαρυά. Η λήψη έχει πραγματοποιηθεί φθινόπωρο και δεν είναι σκηνοθετημένη, αφού τα πρόσωπα δεν κοιτούν στον φακό. Πρόκειται για τρεις στρατιώτες, δύο εκ των οποίων είναι πεζοί, ενώ ο τρίτος ιππεύει. Πιθανόν, μόνο οι πεζοί στρατιώτες είναι Βούλγαροι, ενώ ο αναβάτης, που τους ακολουθεί Γάλλος. Στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος είναι οι τσάντες, τα ενδύματα, τα καπέλα/πηλήκια και τα υποδήματα των στρατιωτών, όπως και η σέλα, τα χαλινάρια και τα τυλιγμένα υφάσματα που βρίσκονται στα ράχη του αλόγου. Η ενδυμασία των τριών στρατιωτών περιλαμβάνει καπέλα/πηλήκια, πουκάμισα, χιτώνια, παντελόνια και ψηλές μπότες. Οι πεζοί στρατιώτες δεν φορούν τα σακάκια τους. Ο ένας εκ των δύο το κρατά στο δεξί του χέρι, ενώ ο δεύτερος στα αριστερά το έχει δέσει στο σώμα του. Ο στρατιώτης που βρίσκεται στα δεξιά φορά τσάντα, πράγμα που πιθανολογείται και τον στρατιώτη που βρίσκεται στα αριστερά, αλλά δεν είναι φανερό λόγω του σακακιού του. Οι τρεις στρατιώτες φέρουν μουστάκι. Τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος είναι τα δέντρα και ο χωμάτινος δρόμος. Το ζώο που εικονίζεται στη φωτογραφία είναι ένα σκουρόχρωμο (μαύρο ή/και καφέ) άλογο, το οποίο φέρει επάνω του μια σέλα, τα χαλινάρια, τυλιγμένα υφάσματα και μια υφασμάτινη τσάντα.