-
Στις όχθες του Sakuleva, στρατόπεδο του 2ου R.M.A. σε ηρεμία (1) Στη φωτογραφία παρατηρούμε έναν μεγάλο όγκο στρατιωτών που έχουν στρατοπεδεύσει σε μια περιοχή κοντά στον ποταμό Σακουλέβα, όπως μας πληροφορεί και η λεζάντα που μας δίνεται. Οι στρατιώτες είναι διασκορπισμένοι σε όλη την έκταση της περιοχής. Κάποιοι συνομιλούν κατά παρέες, κάποιοι βρίσκονται στις σκηνές τους ενώ άλλοι πιθανόν να κάνουν εργασίες. Σε ένα σημείο είναι συγκεντρωμένα μουλάρια και άλογα που χρησίμευαν για τη μεταφορά στρατιωτικού υλικού αλλά και άλογα αξιωματικών τα οποία έχουν σέλα και ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα. Οι σκηνές βρίσκονται κατά ομάδες η μία δίπλα στην άλλη. Ο αριθμός τους δεν μπορεί να προσδιοριστεί γιατί η φωτογραφία δεν μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε ολόκληρη την περιοχή παρά ένα μέρος της. Οι στρατιώτες δείχνουν να είναι χαλαροί και να βρίσκονται εν αναμονή νέων εντολών από τη διοίκηση για την έκβαση του πολέμου. Η λήψη πραγματοποιήθηκε φθινόπωρο και συγκεκριμένα τον μήνα Σεπτέμβριο.
Η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη αλλά αυθόρμητη γιατί όλοι οι στρατιώτες δεν είναι στραμμένοι προς το φακό του φωτογράφου. Μόνο οι στρατιώτες που βρίσκονται πιο κοντά στο φωτογράφο κοιτάζουν προς το φακό πιο πολύ από περιέργεια χωρίς να παίρνουν κάποια συγκεκριμένη στάση. Ο καπνός κοντά στα πόδια των στρατιωτών ίσως να μας δείχνει ότι μια φωτιά ήταν αναμμένη από το βράδυ και έσβησε κατά τις πρωινές ώρες.
Στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος: σκηνή, σακιά, σέλα
Στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος: δέντρα, βουνά
-
Σέρβες και Βουλγάρες στην πηγή Η φωτογραφία δεν είναι σκηνοθετημένη και αναπαριστά τέσσερις γυναίκες, δύο παιδιά και έναν στρατιώτη σε μία πηγή. Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες σύμφωνα και με τη λεζάντα της φωτογραφίας είναι σερβικής και βουλγάρικης καταγωγής. Η ενδυμασία των γυναικών είναι παραδοσιακή με ποδιά και φοράνε μαντίλες (3 ανοιχτόχρωμες και 1 σκουρόχρωμη). Όλες οι γυναίκες κρατάνε στάμνες για να γεμίσουν νερό από την πηγή, ενώ η μία σκύβει για να γεμίσει και περιμένουν τη σειρά τους μιλώντας μεταξύ τους σε χαλαρή διάθεση όπως φαίνεται και από το χαμόγελο του μικρού παιδιού. Ο στρατιώτης διακρίνεται από τη στρατιωτική του στολή και είναι από το τάγμα στρατού με διοικητή το στρατηγό Sarrail. Φαίνεται να κρατάει κανάτα για να γεμίσει νερό περιμένοντας στη σειρά και αυτός αμίλητος. Τα δύο παιδιά συνοδεύουν τις πιθανόν μητέρες τους και είναι σε χαλαρή διάθεση κοιτώντας τις γυναίκες, μάλιστα το ένα χαμογελάει. Δεν διακρίνεται η ενδυμασία τους, ούτε αν κρατάνε κάτι καθώς βρίσκονται στη γωνία της φωτογραφίας και το σώμα τους καλύπτεται από τη μία γυναίκα. Η πηγή αυτή βρίσκεται μέσα στο χωριό καθώς διακρίνεται από πίσω ένα σπίτι και δίπλα στην πηγή κάτι σαν φράχτης που παραπέμπει αυλή σπιτιού. Επίσης, διακρίνονται τόσο δέντρα όσο και φυτά. Η εποχή είναι φθινόπωρο και μάλιστα Οκτώβριος του 1916.
-
Ανεφοδιασμός μετά από δύο μέρες βροχής Στην εικόνα αρχικά παρατηρούμε μεγάλη έκταση από το έδαφος που έχει καλυφτεί από νερό βροχής με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μία λίμνη. Πάνω στο έδαφος που έχει καλυφτεί από νερό βρίσκονται δύο σκηνές στις οποίες μένει ο στρατός. Η πρώτη σκηνή βρίσκεται αριστερά της φωτογραφίας και φαίνεται ολόκληρη ενώ η δεύτερη σκηνή βρίσκεται στα δεξιά της εικόνας και φαίνεται ελάχιστα. Από την δεξιά πλευρά της αριστερής σκηνής υπάρχουν πολλές άμαξες με στρατιώτες που μεταφέρουν κιβώτια ώστε να εφοδιαστούν. Πίσω από τις δύο σκηνές φαίνεται πως υπάρχουν και κάποιες άλλες μικρότερες σκηνές. Ενώ στο βάθος υπάρχουν πολλά βουνά. Επίσης μπροστά από τις δύο σκηνές βρίσκονται πεσμένα στην βροχή αρκετά κιβώτια. Η φωτογραφία δεν φαίνεται να έχει σκηνοθετηθεί καθώς κανένας από τους στρατιώτες δεν κοιτάζει στο φακό. Ο φωτογράφος όταν έβγαλε την φωτογραφία στεκόταν αρκετά μπροστά από την δεξιά σκηνή και διαγώνια ώστε να βγάλει και το τοπίο. Οι άμαξες πηγαίνουν προς τα μπροστά άρα άμα υποθέσουμε πως τις σκηνές τις είχαν φτιάξει προς τον βορρά τότε εκεί που στέκεται ο φωτογράφος είναι ο βορράς, στο βάθος που είναι τα βουνά είναι ο νότος και η ανατολή είναι από την δεξιά πλευρά της φωτογραφίας και η δύση είναι από την αριστερή πλευρά. Τα στοιχεία του φυσικού προβάλλοντος είναι τα βουνά που υπάρχουν στο βάθος της εικόνας πίσω από τις σκηνές. Τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος είναι ο χωματόδρομος που υπάρχει στο βάθος και συνεχίζεται μέχρι τις σκηνές αλλά έχει καλυφτεί από το νερό της βροχής. Οι άνθρωποι της εικόνας φαίνεται να είναι πάνω από πενήντα. Οι στρατιώτες λογικά δεν είναι πολύ μεγάλοι άρα πρέπει να είναι μέχρι σαράντα ενώ αν υπάρχει κάποιος στρατηγός θα είναι μεγαλύτερος. Όλοι τους είναι άντρες αφού είναι ο στρατός και φορούν την στρατιωτική ενδυμασία που αποτελείται από το στρατιωτικό καπέλο, το στρατιωτικό μπουφάν και τα αρβύλα τους. Η οικονομική τους κατάσταση δεν πρέπει να είναι καλή καθώς βρίσκονται σε περίοδο πολέμου. Επίσης δεν μπορούμε να διακρίνουμε τις εκφράσεις τους. Υπάρχουν λίγα φυτά πάνω στα βουνά και τα αντικείμενα της εικόνας είναι τα κιβώτια που βρίσκονται μπροστά από τις σκηνές. Τα τεχνουργήματα της εικόνας είναι οι άμαξες που μεταφέρουν τα κιβώτια για να εφοπλιστούν και τα όπλα που πιθανώς βρίσκονται στα κιβώτια. Το περιστατικό που απεικονίζεται είναι ο στρατός που μεταφέρει με την βοήθεια των αμαξών κιβώτια στις σκηνές που μένουν οι στρατιώτες για να εφοπλιστούν. Η εποχή του χρόνου φαίνεται να είναι ο χειμώνας γιατί ο στρατός φοράει μπουφάν και καπέλα αλλά η εποχή μας φανερώνεται και από την βροχή που έχει σχηματιστεί λίμνη από το πολύ νερό καθώς έβρεχε δύο μέρες σύμφωνα με τις αναφορές που έχει η φωτογραφία. Η ημερομηνία των γυρισμάτων ήταν στην πρώτη Οκτωβρίου το 1916. Αναφέρεται στον Ά παγκόσμιο πόλεμο το 1914 μέχρι 1918 είναι ο στρατός Ανατολής με διοικητή τον στρατηγό Sarrail στις 3 Οκτωβρίου του 1915 μέχρι στις 21 Δεκεμβρίου το 1917 στο μέτωπο Φλώρινας και Μοναστηρίου το Σεπτέμβριο 1916 μέχρι τον Απρίλιο 1917.
-
Μεταξύ Πέτκα και Ντράγκος: Στρατιώτες πεζικού στα καταφύγιά τους, στην 1η γραμμή, κατά τη διάρκεια του μπαράζ Στην φωτογραφία απεικονίζονται πέντε στρατιώτες του πεζικού στην πρώτη γραμμή, οι οποίοι βρίσκονται στα αναχώματα τους, κατά τη διάρκεια του μπαράζ. Αναλυτικότερα, η φωτογραφία μοιάζει να είναι σκηνοθετημένη καθώς και οι τέσσερις στρατιώτες κοιτάνε στην κάμερα και η στάση του σώματος τους φαίνεται ότι δεν είναι τυχαία, ο φωτογράφος τους είχε τοποθετήσει με συγκεκριμένο σκηνοθετημένο τρόπο και δεν θυμίζει αυθόρμητη και χαλαρή κίνηση αλλά ακίνητη πόζα. Ο φωτογράφος στέκεται μπροστά τους σε κοντινή απόσταση και στην ίδια ευθεία. Ο πέμπτος στρατιώτης βρίσκεται στην άκρη της φωτογραφίας και μπορούμε να τον διακρίνουμε από το κράνος, είναι γυρισμένος με την πλάτη, ο φωτογράφος πιθανόν να μην ήθελε να τον φωτογραφίσει και απλώς ο φωτογραφικός φακός τον απαθανάτισε, χωρίς να το καταλάβει. Οι στρατιώτες αναλυτικότερα, βρίσκονταν με το πεζικό στα βουνά μεταξύ Πέτκα και Ντράγκος, πίσω τους παρατηρούμε ένα μικρό δάσος ενώ η βλάστηση είναι εμφανής στο τοπίο, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα πυκνή λόγω της εποχής, Οκτώβριος 1916. Στο βάθος πίσω από τα δέντρα φαίνονται αμυδρά βουνά, ως στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος. Οι στρατιώτες στο ανάχωμα παρουσιάζονται κουρασμένοι, βρώμικοι, εξουθενωμένοι και το ύφος στα πρόσωπά τους δηλώνει ότι έχουν βιώσει τις κακουχίες του πολέμου. Και οι τέσσερις στρατιώτες δεν φαίνονται μεγάλοι σε ηλικία, περίπου γύρω στα τριάντα χρονών αλλά με τις συνθήκες ζωής στον πόλεμο έχουν χάσει το φως και την ελπίδα από τα μάτια τους. Τα ρούχα τους είναι σχετικά χοντρά, φθινοπωρινά φοράνε παλτό και μπότες, αλλά μοιάζουν σχετικά προσεγμένα, δεν φαίνονται ιδιαίτερα ταλαιπωρημένα αλλά ούτε βρώμικα. Επίσης, όλοι φοράνε κράνη, και γύρω τους στο ανάχωμα υπάρχουν πολλά πυρομαχικά, τέσσερις τσάντες που είναι τοποθετημένες μία πάνω από κάθε στρατιώτη, με τα υπάρχοντα τους, ενώ τριγύρω τους σκορπισμένα είναι όπλα, σφαίρες, κράνη, ασκιά πιθανώς γεμάτα με νερό και άλλα αντικείμενα.
-
Ρώσοι στρατοπεδεύουν Στην παρούσα φωτογραφική λήψη απεικονίζονται αρκετοί Ρώσοι στρατιώτες, οι οποίοι έχουν στρατοπεδεύσει έξω από το χωριό Καλλινίκη Φλώρινας. Δεν διακρίνεται κάποια κατοικημένη περιοχή κι η βλάστηση είναι ελάχιστη. Στο βάθος υπάρχει μια οροσειρά, ίσως το όρος Καϊμακτσαλάν. Το έδαφος είναι ξηρό, χωμάτινο με ξερά κλαδιά και χόρτα. Έχουν στηθεί σκηνές κι οι περισσότεροι στρατιώτες βρίσκονται στο έδαφος ξαπλωμένοι και ξεκουράζονται. Χρησιμοποιούν τον εφοδιασμό τους για να ξαπλώσουν στα μαλακά και τον τοποθετούν στο προσκεφάλι τους. Πίσω από τις σκηνές υπάρχουν τα άλογά τους, τα οποία τρώνε κι αναπαύονται. Η λήψη είναι αυθόρμητη, ωστόσο πολλοί στρατιώτες έχουν αντιληφθεί την παρουσία του φωτογράφου και κοιτούν προς τον φακό, χωρίς να ενοχλούνται με την παρουσία του. Άλλοι δεν δίνουν σημασία στον φακό και είτε κοιμούνται είτε συζητούν παρέα με άλλους. Ενδιαφέρον προκαλεί η στάση προσοχής ενός στρατιώτη στα δεξιά των υπολοίπων, σαν να θέλει να δείξει σοβαρότητα τη στιγμή αυτή. Τέλος, ο ρουχισμός τους με μακριά σακάκια ή παλτά φανερώνει πως η εποχή λήψης της φωτογραφίας είναι μέσα Οκτωβρίου, τραβηγμένη μια ηλιόλουστη μέρα, μιας και οι στρατιώτες για την προστασία από τον ήλιο δεν βγάζουν το κράνος τους.
-
Ρώσοι τραυματίες περιθάλπονται Η παρούσα φωτογραφική λήψη απεικονίζει Ρώσους τραυματίες σε ένα υπαίθριο νοσοκομείο να δέχονται την φροντίδα των γιατρών. Το περιστατικό που απεικονίζεται είναι η περίθαλψη των τραυματιών και πιο συγκεκριμένα πραγματοποιείται η ραφή των πληγών, καθώς στον έναν τραυματία διακρίνεται η κίνηση της ραφής στο χέρι του ιατρού και στον άλλον, το κόψιμο της κλωστής με το στόμα. Συνολικά διακρίνονται 15 άνδρες ηλικίας μεταξύ 25-50 ετών. Η λήψη θεωρείται αυθόρμητη. Οι περισσότεροι άνδρες δεν κοιτούν τον φακό, αλλά τους τραυματίες. Ένα μόνο πρόσωπο είναι στραμμένο προς τον φακό και ίσως του ζητήθηκε από τον φωτογράφο να κοιτάξει προς το μέρος του. Το περιβραχιόνιο με σήμα τον σταυρό, που παρατηρεί κανείς στο μπράτσο ενός άνδρα, φανερώνει πως βρίσκονται σε ιατρικό χώρο. Ο χώρος αυτός δεν φαίνεται να έχει κάποια υποδομή, παρά μόνο κάποια ιατρικά εφόδια και είναι τοποθετημένος έξω από το χωριό Καλλινίκη Φλώρινας, αφού η κατοικημένη περιοχή διακρίνεται στο βάθος της φωτογραφίας, με σπίτια και δέντρα. Η χρονική περίοδος της λήψης βρίσκεται στα μέσα του Οκτώβρη και από τον ρουχισμό των ανδρών αντιλαμβάνεται κανείς πως έχει μέτρια θερμοκρασία, καθώς είναι μια ηλιόλουστη μέρα.
-
Βούλγαροι κρατούμενοι Στην παρούσα φωτογραφική λήψη απεικονίζονται δέκα Βούλγαροι κρατούμενοι μέσα σε ένα βαγόνι τρένου λίγο πριν την μεταφορά τους. Η τοποθεσία είναι κάποια στάση σε κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό κοντά στο χωριό Καλλινίκη, καθώς διακρίνεται πίσω από το βαγόνι ένα ψηλό κτίσμα. Όλοι οι εικονιζόμενοι είναι άνδρες μέσης ηλικίας, κι άλλοι κοιτούν στον φακό γελώντας κι άλλοι όχι, ενώ μόνο ένα πρόσωπο είναι εφηβικής ηλικίας, ένα αγόρι πίσω αριστερά, το οποίο κοιτά με περιέργεια προς τον φακό. Αυτό υποδηλώνει πως η λήψη είναι αυθόρμητη κι η παρουσία του φωτογράφου δεν τους ενοχλεί, ενώ οι πέντε άνδρες που βρίσκονται εκτός βαγονιού έχουν την πλάτη τους στραμμένη στον φακό. Αυτοί πιθανόν είναι σωφρονιστικοί υπάλληλοι και εκτελούν τις υποχρεώσεις τους, ίσως κάποια καταμέτρηση, μιας και ο ένας κρατά στο χέρι του ένα έγγραφο. Ο ένας από τους υπαλλήλους φέρει οπλισμό. Τέλος, διακρίνονται στοιχεία επικοινωνίας μεταξύ τους, καθώς ανταλλάσσουν βλέμματα και οι μεν κοιτούν τους δε. Ο χρόνος λήψης τοποθετείται στα μέσα Οκτώβρη κι ο ρουχισμός τους συνάδει με αυτό, καθώς όλοι φορούν μακρυμάνικα σακάκια. Τέλος, όλοι τους φορούν καπέλο, ακόμη και το μικρό αγόρι.
-
Μεταχειρισμένα αυτοκίνητα Η παρούσα φωτογραφική λήψη έχει πραγματοποιηθεί στο χωριό Καλλινίκη Φλώρινας και αναπαριστά τέσσερα στρατιωτικά οχήματα, εκ των οποίων το ένα έχει ακινητοποιηθεί και οι οδηγοί προσπαθούν να το εκκινήσουν σπρώχνοντάς το. Όπως παρατηρείται, το τοπίο είναι λασπώδες με νερολακούβες, άρα πιθανόν το όχημα να βούλιαξε, με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι οδηγοί να βοηθήσουν. Στη φωτογραφία απεικονίζονται πέντε άνδρες συνολικά, εκ των οποίων ο ένας βρίσκεται στη θέση του οδηγού κι άλλοι βοηθούν να απεγκλωβίσουν το όχημα. Από αυτούς οι περισσότεροι βρίσκονται στα δεξιά του οχήματος, άρα ο πίσω δεξιός τροχός έχει βουλιάξει, εφόσον οι ρόδες των εικονιζόμενων οχημάτων είναι αρκετά λεπτές . Η ηλικία αυτών δεν είναι ορατή, καθώς είναι σκυφτοί και δεν έχουν στραμμένο το πρόσωπό τους στον φακό. Πιθανόν, από τον σωματότυπό τους και την ρώμη τους να βρίσκονται ηλικιακά μεταξύ 30-45 ετών, καθώς επίσης ο οδηγός διακρίνεται έχοντας μουστάκι. Ο ρουχισμός τους δεν είναι βαρύς, για μια ημέρα στα μέσα του Οκτώβρη που είναι ηλιόλουστη. Η λήψη είναι τυχαία κι αυθόρμητη, ενώ το σκηνικό δείχνει μια πεδιάδα, χωρίς κάποιο στοιχείο φυσικού ή ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Τέλος, μπορεί κανείς να διακρίνει στα δεξιά μια τριχιά, ως βοηθητικό εργαλείο για την απεμπλοκή του οχήματος.
-
Μεταφορά Βουλγάρων κρατουμένων τραυματιών Στην παρούσα φωτογραφική λήψη διακρίνεται η μεταφορά τραυματιών Βούλγαρων κρατουμένων πάνω σε άλογα. Συγκεκριμένα, διακρίνονται έξι άνδρες, ηλικίας μεταξύ 30-40 ετών, εκ των οποίων οι τέσσερις ως τραυματίες πάνω σε άλογα. Τα άλογα είναι δύο και οι αναβάτες αυτών ανά δύο, καθώς τα άλογα είναι σαμαρωμένα με διπλή θέση-κάθισμα δεξιά κι αριστερά. Παρατηρώντας τους αναβάτες, μπορεί κανείς να διακρίνει τον τραυματισμό του χεριού σε δύο από αυτούς. Η τοποθεσία της λήψης βρίσκεται έξω από το χωριό Νεοχωράκι Φλώρινας, καθώς δεν διακρίνονται κατοικίες, αλλά καλλιέργεια ηλιόσπορου ή καλαμποκιού. Η λήψη πιθανόν είναι αυθόρμητη κατά την συνάντηση του φωτογράφου με τους εικονιζόμενους, των οποίων η πορεία δεν σταματά και φαίνεται ξεκάθαρα ο βηματισμός των φρουρών. Από αυτούς ο πρώτος φαίνεται να είναι ο υπεύθυνος της μεταφοράς και προσηλωμένος στο έργο του χωρίς να κοιτά τον φακό, ενώ τα υπόλοιπα πρόσωπα στρέφουν το βλέμμα τους στον φακό με σοβαρότητα. Η συνάντηση πραγματοποιείται σε λασπώδες οδικό δίκτυο, στοιχείο που συνάδει με την εποχή όπως αυτή καταγράφεται στα τέλη Οκτώβρη, αλλά κι επίσης από τον βαρύ ρουχισμό των ανδρών, που αποτελείται από ζεστά παλτά και μπότες. Όλοι επίσης φορούν καπέλο. Τέλος, στο βάθος διακρίνονται ψηλά δέντρα, αλλά και σκηνές πιθανόν στρατιωτικού τμήματος.
-
Η εκκλησία μετά τον βομβαρδισμό μας Στη φωτογραφία εικονίζεται το εξωτερικό ενός ιερού ναού. Το μεγαλύτερο μέρος της εκκλησίας έχει γκρεμιστεί. Μόνο ένα μέρος του ναού και του καμπαναριού στέκεται ακόμη όρθιο. Απ΄ ότι μπορούμε να διακρίνουμε το ιερό του ναού που βρίσκεται ανατολικά έχει καταστραφεί. Το καμπαναριό βρίσκεται στο δυτικό μέρος του ναού και έχει υποστεί αρκετές φθορές. Στην κορυφή του εντοπίζουμε ένα μεταλλικό σταυρό. Διακρίνουμε στα συντρίμμια μία σκάλα η οποία οδηγεί λογικά στον γυναικωνίτη. Από τα παράθυρα έχουν μείνει μονάχα δύο και κάτω από αυτά φαίνεται μία είσοδος που ίσως να μην είναι η κύρια. Δίπλα από το καμπαναριό υπάρχουν κάποια υπόστεγα που δεν είναι εύκολο να προσδιορίσουμε ποια είναι η χρησιμότητά τους. Από το φυσικό περιβάλλον εντοπίζουμε τρία δέντρα μη προσδιορίσιμα.
Μπροστά από την εκκλησία βρίσκονται τρεις Γάλλοι στρατιώτες. Οι δύο από αυτούς είναι καθισμένοι πάνω σε κούτσουρα και κρατάνε στα χέρια τους μακριά ξύλα, άγνωστο γιατί, ενώ ο τρίτος είναι όρθιος και κοιτάει προς τα κάτω. Οι στρατιώτες φοράνε ο ένας παλτό, παρόλο που η λήψη πραγματοποιήθηκε τον μήνα Μάιο, και οι άλλοι δύο στρατιωτικά σακάκια και μπότες. Ο φωτογράφος στέκεται από τη νότια πλευρά του ναού και κοιτάζει προς το βορά. Η λήψη δεν φαίνεται να είναι σκηνοθετημένη αφού οι στρατιώτες έχουν χαλαρή στάση παρόλο που γνωρίζουν ότι βγαίνουν φωτογραφία. Ο ένας από τους τρεις κοιτάζει προς το μέρος του φωτογραφικού φακού πιο πολύ από περιέργεια. Σκοπός του φωτογράφου στη συγκεκριμένη λήψη είναι να καταγράψει το βομβαρδισμένο ναό.